Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko apirilaren 25an
Bero-beroan
Diruaren borroka baino gehiago.
Dirua da botere ekonomikoaren agerle esanguratsuena, baina Eusko Jaurlaritza eta Espainiako Gobernuaren artean Kupoarekiko akordioa lortzeko zailtasuna bi erakundeen artean dagoen botere lehiaren beste erakusgarri bat da. 2001eko bukaera eta 2002aren hasieran bizi izan zen lehia errepikatzen ari da. Jaurlaritzak Espainiako Gobernuari zor ei dizkion 32,2 milioi euroko kopuruak blokeatzen du itxuraz akordioa, baina agerikoa da arazoa hori baino sakonagoa dela. 2001 eta 2002ko negoziazio gogor hartan Espainiako Gobernuak eraman zuen negoziazioaren erritmoa eta, oraingoan ere, bide judizialari helduta, tenkatze estrategia berdina antzematen zaio Madrili. 32,2 milioi euro ez da txantxetako kopurua, baina huskeria litzateke diru kontuez bakarrik arituz gero eta ez botore lehiaz.
«Egin» argitaratzeko baimen kamuflatua.
Bost urte behinbehinekoz itxita egon ondoren, uztailaren 16an «Egin» berriz ireki zitekeela erabaki zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak; hori bai, 8,5 milioi euroko zorra ordaindu ondoren. Ezaguna da epaitegietan esaten dena, justizia geldoa ez dela justizia, baina epai batzuk, errealismoaren ikuspegitik, erabat arrazoiaren aurkakoak dira, edozein begirekin begiratuta ere. Bitartean, «Gara» ixteko mehatxuak hor jarraitzen du, batetik bestera gauza daitekeena. Estatuaren logika gogorrenari zorrotz jarraitu dio PPk bere agintaldian, eta auzi honetan ere ez dirudi logika horretatik aldenduko denik, areago jadanik egindako bidea kontuan hartuta.
Lynch soldaduaren iruzurra.
Gerra guztien ondoren jakiten dira haietako zenbait pasadizoren gezurraz, eta Irakekoaz ere ugari ateratzen ari dira. Lynch emakumezko soldaduarena ezaguna egin zen oso. Irakiarrek harrapatu zuten zauriturik eta ondoren soldadu estatubatuarren komando batek askatu zuen gatibu zuten ospitaletik. Bada ez, ez zuten borrokan harrapatu eta, beraz, ez zuen tiro zauririk. Agintari baten erru bategatik bide okerretik bidali zuten eta gidatzen zuen ibilgailuarekin istripua izan ondoren, zauri arinekin eraman zuten irakiar zibilek ospitalera; ez zegoen preso, eta bertatik eraman zuten soldadu estatubatuarrek, tiro bakarra ere jaurti gabe eta inongo erresistentziarik izan gabe.
Gasteizen behintzat, bero dator iraila
Irailari begira jada, Eusko Legebiltzarra eta Auzitegi Gorenaren arteko lehiak protagonismo berezia izango duela espero da. Gorenaren bideak Legebiltzarra juridikoki blokeatzera joko duela aurreikusten da. Nola hasiko da, beraz, Ibarretxe planaren aurkezpen artikulatuaren eztabaida? Erabateko blokeo juridikoak hauteskundeak ekarriko ditu EAEn? Ibarrerretxe planaren eztabaida, nazio-eztabaida gunea, ezker abertzaleko zatirik handiena hauteskunde esparrutik kanpo eta PP-PSOE egoera hau aprobetxatu nahian. Eszenatoki gaitza, zalantzarik gabe.
Euskarak gora egin du EAEn
euskal estatistika erakundeak (Eustat), 2001eko biztanleriaren eta etxebizitzaren errolda egin du eta euskararen gaineko datu interesgarriak plazaratu ditu. Hala, euskararen ezagutzak eta erabilerak gora egin du nabarmen EAEn. 2001ean, Biztanleen %55,4ak euskaraz zekien, eta horietatik %70ak etxean erabiltzen zuen. Nabarmena da Gasteizen euskarak izan duen igoera, 1996eko datuekin alderatuz, biztanleen %11 gehiagok baitaki euskaraz. Bilbon ordea, 3.000 euskal hiztun gutxiago ziren 2001ean. Bost urtetik beherako haurren artean ere, lautik batek zuen euskara ama hizkuntza, aurreko azterketan bostetik bat ziren bitartean.
Tokiko telebistetan euskara gutxi
Ehuren udako ikastaroetan, Edorta Arana, Beatriz Narbaiza eta Patxi Azpillaga Gizarte eta Komunikazio Zientzien fakultateko irakasleek «Telebista lokalaren erronkak» ikastaroa eskaini zuten. Bertan, tokian tokiko telebistek Euskal Herrian bizi duten egoera aztertu zuten. Edorta Aranak urteak daramatza esparru hau ikertzen eta dioenez, neurri eta formarik gabe garatu da. Kate berri asko sortu dira azken urteetan, baina euskaraz aritzen direnak oso gutxi dira. Guztira 57 telebista kate lokal dira Euskal Herrian eta horietatik 6 baino ez dira euskara hutsezkoak.
Teknologia euskalduna Iparraldean
Hezkuntek elkarteak Ipar Euskal Herriko ikasleak euskarazko irakaskuntza teknikora hurbiltzea du helburu. Horretarako, irailetik aurrera, ikastetxez ikastetxe, Hego Euskal Herrian irakaskuntza teknikoa euskaraz jarraitzeko diren aukerak azalduko dituzte. Hegoaldean diren egiturak erabili nahi dituzte, ondoren gazteak Iparraldean enpresa berriak sortzeko behar bezala trebatu daitezen. Hezkuntekeko lehendakari den Beñat Castorenek Ipar Euskal Herrian industria bultzatzeko heziketa teknikoa bultzatu beharra dagoela azpimarratu du. Udalbiltzaren Zuzendaritza Nagusiak 12.000 euroko diru laguntza eskaini die, ekimena interesgarri iruditu baitzaie.
Diasporan ez da euskaraz egiten ia
behatoki enpresak inkesta bat egin du diasporako 12.870 lagunen artean eta, besteak beste, euskaraz gero eta pertsona gutxiagok dakitela ikusi dute. Hala ere, alde handiak omen daude inmigratu duten garaiaren arabera, eta lehenengo belaunaldikoen artean %66ak baldin badaki euskaraz, laugarren belaunaldikoen artean %0,8ak baino ez du euskara erabiltzen. Bere aldetik, North American Basque Organization euskal etxeen elkarteak ere ikerketa bat abiatu du eta ikerketa horren orain arteko ondorioak (ez dute amaitu) ere antzekoak dira: euskal estatubatuar gehienak euskaldun sentitzen dira, baina %7ak bakarrik daki euskaraz.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Jenofa Berhokoirigoin
#2
Karmelo Landa
#3
Juan Aldaz Arregi
#4
#5
Miel Anjel Elustondo
Azkenak
2024-04-28
Jenofa Berhokoirigoin
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
2024-04-28
Olaia L. Garaialde
Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
2024-04-28
Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
2024-04-28
Miel Anjel Elustondo
Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"
25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]
2024-04-28
Urko Apaolaza Avila
Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]
Eguneraketa berriak daude