GARBITXU: «KANPOAN ARRAKASTA LORTU DUGUNEAN PIZTU DUGU ARRETA JAURLARITZAN»

  • Deabru Beltzak taldeak "Les Tambours de Feu" («Suzko danborrak») kale ikuskizuna atzerriko hainbat jaialditan aurkeztuko du, hasi berri duen biran. Quebeceko "Juste Pour Rire" jaialdi prestigiotsuan parte hartuko duen lehen euskal taldea izango da. Horregatik egin dugu hitzordua Garbitxu, taldeko zuzendariarekin. Pozik agertu da. Eta ez da harritzekoa.

2003ko ekainaren 01ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu


Espero zenuten "Les Tambours de Feu" rekin Euskal Herritik at halako arrakasta izatea?
Ez. Orain esku artean duguna imajina ezina zen guretzat. Bagenekien gauza berri bat sortzera gindoazela eta, estatu mailan mugitu ahal izango genuela, baina inoiz ez genuen pentsatu ikuskizun honek munduari begira jarriko gintuenik. Bizitzen ari garena, bilatutako helburua baino, amets bat da guretzat.



Bulegoko lanak ere ugalduko zitzaizkizuen...
Jakingo bazenu zenbat paper bete behar diren! Behin baino gehiagotan galdetu diot nire buruari hainbeste lan hartzeak merezi ote duen. Azarotik daramagu Montrealeko "Juste Pour Rire" jaialdiko paperak betetzen, eta oraindik ere astean bizpahiru ordu eskaini behar izaten dizkiogu eginbehar horri.



"Juste Pour Rire" jaialdian milioitik gora ikusle izan ziren iaz. Ez al dizue beldur pittin bat ematen halako jaialdi erraldoian parte hartzeak?
Beldurra ez, baina urduritasun apur bat bai. Montrealekoa ondo egin nahi dugu eta horretarako sei egun hartuko ditugu jaialdira ondo prestatuta joateko. Dena den, hark baino errespetu gehiago ematen didate hitzartuta ditugun beste emanaldi batzuek. Esaterako, Frantziako Lyonen bi urtetik behin egiten den "Biennale Theatre Jeune Publique" jaialdia guk zabalduko dugu. Libourneko "Festival Fest'Art" jaialdian ere izango gara. Caracaseko jaialdi batera ere bagoaz. Bertan parte hartuko duten taldeek kalitate handia dute eta euren ondoan aritzea izugarria da. Ondo egin beharra daukagu.



Sortzetik izan al da arrakastatsua zuen kale ikuskizun hau?
Ez. Leioan estreinatu genuenean, adibidez, nahiko gustu txarrarekin gelditu ginen. Horrexegatik aurten errepikatu egingo dugu emanaldia bertako kale antzerki jaialdian. Estreinaldiaren ondorengo etenaldi txiki bat egitea erabaki genuen, bai gogoeta egiteko eta baita kritikak jasotzeko ere. Antzezlana hasieran oso flojo ikusten nuela aitortu behar dizut. Indarra bazuela nabari nuen, baina hori azaleratzeko lan asko egin behar genuela ere banekien. Hala, etenaldiaren ondoren, Lekeitioko, Zarauzko eta Donostiako jaialdietan gorantz egin zuen ikuskizunak. Katalunia aldera egin eta Tarregako jaialdian jada lanaren fruituak ikusi genituen.



Banatzaile berria ere kontratatu duzue, ezta?
Bai. Parisekoa da, eta bertatik antolatzen du gure egutegia. 2006. urtera arte sinatu dugu kontratua berarekin. Ziur aski 2004. urtera arte ez genuela emanaldi kopuruaren hazkunderik nabarituko esan zigun, baina dagoeneko 42 lortu dizkigu, pentsa! Ikuskizun bat ondo doanean 120 eta 140 emanaldi bitarte antolatzen omen ditu urteko. Egia esan gauza horiek pittin bat beldurtzen gaituzte, azken batean, lotura gisako bat sortzen dizulako, konpromisoak bete behar horrekin.



Oraingoz, beraz, kanpoan lan egingo duzue batez ere.
Bai. Jendeak pentsa dezake nolabait Euskal Herria baztertzen dugula, baina ez da horrela. Tontoak ginateke aukera hau pasatzen utziko bagenu. Munduan zehar lan egiteak prestigioa ematen du, jendea ezagutzeko aukera eta era berean gure produktua, euskal produktua ezagutarazteko beta.



Akelarrean oinarritzen da "Les Tambours de Feu", zergatik erabaki zenuten gai horri eustea?
Harreman estua dugu guk Zugarramurdirekin eta urtero antolatzen den Akelarrearekin. Sortzez gure lagun batzuk antolatzen zuten, baina azken lau urteetan gu arduratu gara. Handik sortu zen ikuskizun hau egitearen ideia, ikusten baikenuen Akelarrerako egindako lan hark beste aukera batzuk izan zitzakeela. Hori guztia gure espezialitatearekin nahastu genuen, pirotekniarekin.



Nola hasi zineten taldean piroteknia erabiltzen?
Nik aritua nintzen lehenagotik, baina azken urteetan taldean gehiago sakondu dugu arlo hori. Ohartu ginen piroteknia modu ezberdin batean ere erabil daitekeela, jolas egin daitekeela suarekin. Eta horixe egiten dugu "Les Tambour de Feu" ikuskizunean eta efektu nahiko berezia lortzen dugu. Dantza birtual bat sortu dugu aktoreen eta suaren artean.



Dantza horretan perkusioak parte hartzen du.
Horixe izan zen latzena. Taldeko hiru soilik dira perkusio jole profesionalak. Beraz, aktoreok perkusioa jotzen ikasi behar izan dugu, eta alderantziz, beste hainbeste. Sei hilabetez aritu ginen entseguetan.



Kale antzerkiak jaialdien beharra al du?
Tira, ez du zertan, baina egia da antzerki jaialdiak erakusleihoak direla, zure produktua ezagutarazteko tresna oso garrantzitsuak. Lleidako Tarregako jaialdia oso garrantzitsua izan da guretzat, baita Lekeitiokoa eta Donostiakoa ere. Lan asko lortu dugu jaialdi hauei esker. Egia da baita ere "Les Tambours de Feu" ikuskizuna nahiz eta berez ertaina izan, Euskal Herrirako ikuskizun handia dela. Alde batetik jende asko mugitzen dugulako kalean, eta bestetik pirotekniak asko garestitzen duelako ikuskizuna bera. Horregatik, jaialdietan aurkeztu behar izan dugu antzezlana. Dena dela, beti esan dugu Euskal Herrian ere lan egin nahi dugula baina hemen kale antzerkia baztertua dago. Gu baztertuak sentitu gara maiz.



Nork baztertu zaituzte?
"Les Tambours de Feu"k ez du administrazioaren laguntzarik jaso. Kale antzerkia ez omen da antzerkia, kale animazioa ei da. Egia esan orain kanpoan arrakasta izan dugunean piztu dugu arreta Eusko Jaurlaritzan. Goratu ere egin gaituzte. Baina gu baztertuta sentitu izan gara, eta badugu zer esanik eta esango dugu. Denborarekin beste ikuskizun bat sortzen badugu gogor saiatuko gara laguntzak lortzen. Ez bagaitu gure Gobernuak laguntzen, nork lagunduko gaitu? Baina tira, orain oso pozik gaude gure bitartez Eusko Jaurlaritza eta Quebeceko Gobernua harremanetan jarri direlako.



Haurrentzako "A,e,i,o,u" txotxongilo ikuskizunarekin ere 200 emanalditik gora egin dituzue.
Ni txotxongiloen mundutik nator, Kukubiltxo taldetik, eta panpinen bizioa ezin da halako batean baztertu. Kale antzerkia urteko sasoi batzuetan soilik egin daiteke gainera eta, hortaz, aretoko ikuskizun bat sortzea erabaki genuen. Oroitzen dut Jaurlaritzan antzezlan honen proiektua aurkeztu genuenean "etorkizunik gabeko lana" zela entzun behar izan genuela. Horrek min handia egin zigun. Baina begira orain, emanaldi mordoa egiten gabiltza hiru hizkuntzetan: euskaraz, gaztelaniaz eta katalanez. Frantsesezko moldaera prestatzen ari gara orain. n



Biraren zurrunbiloa igaro ondoren zer egin nahi duzu?
Oraingoz taldeko kideok batzartxo bat egin dugu, eta erabaki dugu abendua mugarri gisa jartzea bira honetan. Orduan erabakiko dugu ea egindakoa osasunarentzat kaltegarria izan den ala ez. Izan ere, Europan 100.000 kilometrotik gora egin behar ditugu furgonetaz, eta hori oso nekagarria izan daiteke. Inoiz euskal antzerki talde batek egin duen bira handiena izango da. Ordu asko igaroko ditugu elkarrekin. Ez dakit, gehiegizkoa izan dela erabakiz gero, agian bi talde egin beharko ditugu "Les Tambours de Feu" antzezteko.

Zurrunbiloaren ostean
«Abenduan erabakiko dugu ea egindakoa osasunarentzat kaltegarria izan den. Europan 100.000 kilometrotik gora egingo ditugu furgonetaz. Inoiz euskal antzerki talde batek egin duen bira handiena da. Gehiegizkoa bada, bi talde egingo ditugu «Les Tambours de Feu» antzezteko»

Antzerki talde gaztea
"Euskal gazteentzat ikuskizun bat sortzeko helburuarekin" sortu zen Deabru Beltzak talde bilbotarra 1996an. Kukubiltxo, Maskarada eta Panta Rhei taldeetan jardundako hainbat lagunek Fermin Muguruza musikariarekin batera kontzertu berezi bat prestatzea erabaki zuten, txotxongiloen bidez. "Kontzertu Beltza" izeneko ikuskizun hura izan zen antzerki taldearen lehen lana. Haur eta gazteei zuzendutako kale antzerkia eta txotxongiloak lantzea izan du xede taldeak sorreratik.
Zazpi urte hauetan hainbat kale ikuskizun muntatu dute, gehienak unean unerako prestatuak. Horien artean Zugarramurdiko Akelarrea, Bilboko Aste Nagusiko ekitaldia, Olentzeroa edoeta Sestaoko Sardinaren Ehorzketa. Bi dira orain arte sortu dituzten ikuskizun iraunkorrak: "Les Tambours de Feu" kale ikuskizuna eta "A,e,i,o,u" haurrentzako txotxongilo antzezlana. Azaroan haurrentzako lan berria estreinatuko dute.


Azkenak
Ez hil, faborez

HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3

Data: 2025eko ekainaren 14a.

--------------------------------------------------------

[+]


EAEko herritarren %58k mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu du 2024an

EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.


2025-06-25 | Hala Bedi
Gasteizko lorezainek grebarako eskubidea aldarrikatu dute hiriko hainbat iturri berdez tindatuz

ESK eta LAB sindikatuek jakinarazi dutenez, lorezainek greba egiteko duten zilegitasuna aldarrikatu nahi izan dute ekintza ikusgarri honen bitartez. PSE eta EAJren gobernu-taldea seinalatu dute erantzule nagusi gisa, "Green Capital markaren atzean hiriaren ikurra zaintzen... [+]


2025-06-25 | Rafael Poch | CTXT
Mendebaldea bere mundu-gerra eskalatzen ari da

Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]


2025-06-25 | Xiberoko Botza
Ikusgarrietako intermitenteek lana mentx düe

Frantziako gobernamentüak ekonomiak egin nahian, leküko kolektibitateer eta eskülder sos pübliko gütigo banatü dü. Horrek ondorioak badütü, ekonomia handiena kültüran egin beita. Intermitenteek nekeziak ezagütze... [+]


Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Eguneraketa berriak daude