Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko maiatzaren 01an
EZOHIKO HAUTESKUNDEEK KOORDENADA POLITIKOAK ALDA DITZAKETE
2003ko maiatzaren udal eta foru hauteskundeen kanpaina gertakari andana baten eraginpean burutzen ari da. Lehena eta nagusiena, AuBren eta 225 zerrendaren ukapena izan da.
Bigarren gertakaria ezker abertzalearen Udalbiltzaren debekua eta honen ostean Bilbon burututako manifestazioa izan da. Eusko Jaurlaritzaren Herrizaingo Sailak debekatu bai, baina desegin ez zuena. Jokamoldeak kanpainaren hasierari eman zion «ukitua» berezia izaki.
Gertakari sorta dugu hirugarrena: Batasuna AEBetako «erakunde terroristen» zerrendan sartu izana -Aznarrek kanpainaren atarian lorpen modura aurkeztua-, ETAren agiria, eta EAEko Joseba Azkarraga Justizia sailburuak Auzitegi Gorenak AuBren baliogabetzea kritikatzeko «putxerazo» hitza erabiltzeagatik Espainiako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak Eusko Jaurlaritza kritikatu izana.
Kanpaina hasierak gauza bat argitu du: Udal eta Foru Aldundiak herriarengandik hurbilen dauden erakundeak izanda ere, beraietan deliberatu beharreko arazoak makropolitikak lausotuak gelditzen direla.
Politikaren norabidea aldaraz lezaketen bozak
AuBren botoaren erabilpena erabakitzeke
Hauteskunde hauek mila foroetan jokatzen dira. Ordea, aipatutako gertakariak direla-eta, kanpainan ozenkien entzundako mezuak «mezu politikoak» dira. Alderdien mezuek hautagaienek baino oihartzun gehiago dute, finean, alderdien emaitzak Foru Aldundietan eta hiri nagusietan erabakitzen baitira. Alderdi konstituzionalisten eta ez-konstituzionalisten mezuak udal arazoak bideratzeko hautagaiek aurkeztutako programen gainetik agertzen dira, alegia..
Alabaina, hauteskundeen ostean egoera politikoa deus gutxi aldatuko ote den pentsa badaiteke ere, Euskal Herriko hegoaldeko lau lurraldeetako hauteskunde hauek egundo ezagutu ez diren parametro berri eta ezezagunen arabera burutzen ari direla, ohartu behar dugu. Parametro hauek Batasuna eta ezker abertzalearen hautagaitza nagusia (AuB) legez kanpo uztea ekarri dutelarik.
Hauteskunde emaitzek, edozein izanik ere, ez lukete PP eta PSE-EEren arteko aliantza kolokan jarri behar. Estatu Itunak konstituzionalismoaren egonkortasuna bermatuta dauka, antza. Kanpainak erakutsitakoaren arabera, Nafarroan ustekabeko galanta litzateke egonkortasun hori haustea. PSNk ez du oposizio-alternatibarik. Gainontzeko alderdiak, berriz, gutxiengo dira eta inoiz baino sakabanatuagoak. Araban, PSE-EEk PPrengatik aldendu nahi badu ere, konstituzionalistek elkarren beharra daukate.
Bizkaiatik eta Gipuzkoatik bereziki, etor liteke, euskal sozialisten aldetik, PPrengandiko urruntze moduko bat. Zenbait herritako hautagai sozialistek ez dute -hauteskundeen ostean eta emaitzen arabera- ezker abertzalearen herri hautagaiekin elkarrizketa baztertzen. Halaber, bi lurralde hauetan, nazionalismo moderatuarengana hurbiltzearen aldeko sektoreen eragina inoiz baino indartsuagoa ageri da kanpaina honetan. Gipuzkoan, adibidez, Miguel Buen Lacambra Errenteriako alkateak eta Foru Aldundietarako hautagai nagusiak ezustekoa eman lezake. Berak irabaziko balu EAJ-EA koalizioa bere aliantza-estrategia aztertzera behartu lezake. Ez dezagun ahaztu, egungo foru erakundeen ordezkaritza Lizarra-Garaziko Akordioaren garaian gauzatu zela. Ordea, egungo egoera ezberdina da eta aliantzen aro berri baten atarian egon gintezke.
Alabaina, hauteskundeen ostean egoera politikoa deus gutxi aldatuko ote den pentsa badaiteke ere, Euskal Herriko hegoaldeko lau lurraldeetako hauteskunde hauek egundo ezagutu ez diren parametro berri eta ezezagunen arabera burutzen ari direla, ohartu behar dugu. Parametro hauek Batasuna eta ezker abertzalearen hautagaitza nagusia (AuB) legez kanpo uztea ekarri dutelarik.
Konstituzionalisten arteko lehia eta beharra
Bizkaiatik eta Gipuzkoatik bereziki, etor liteke, euskal sozialisten aldetik, PPrengandiko urruntze moduko bat. Zenbait herritako hautagai sozialistek ez dute -hauteskundeen ostean eta emaitzen arabera- ezker abertzalearen herri hautagaiekin elkarrizketa baztertzen. Halaber, bi lurralde hauetan, nazionalismo moderatuarengana hurbiltzearen aldeko sektoreen eragina inoiz baino indartsuagoa ageri da kanpaina honetan. Gipuzkoan, adibidez, Miguel Buen Lacambra Errenteriako alkateak eta Foru Aldundietarako hautagai nagusiak ezustekoa eman lezake. Berak irabaziko balu EAJ-EA koalizioa bere aliantza-estrategia aztertzera behartu lezake. Ez dezagun ahaztu, egungo foru erakundeen ordezkaritza Lizarra-Garaziko Akordioaren garaian gauzatu zela. Ordea, egungo egoera ezberdina da eta aliantzen aro berri baten atarian egon gintezke.
AuBren botoen erabilgarritasunaren arabera dezente alda daitezke hauteskundeen ondorioak. Auzitegi Konstituzionalak AuBren boto paperak suntsitzea agindu du. Auzitegi Nazionalak, berriz, Arnaldo Otegiren aurkako salaketa jarri du AuBren boto papera publikoki erakusteagatik. Ikustear dago AuBren aldeko boto baliogabetuen portzentajea zenbatekoa izanen den, baita beste alderdiek beren botoez eginen duten erabilpena.
Bestalde, «normaltasuna»ren barruan aurkeztuko diren ezker abertzalearen inguruko hautagaitzen emaitzek ezker abertzalearen norabidea argi lezakete. 16 dira Auzitegi Gorenak onartutako herri hautagaitzak. Irun Herria eta Tafalla Berria hautagaitzek, herrien beren handitasunarengatik, AuBren aldeko sostenguaren zenbatekoa adieraz lezakete. Halaber, neurri batean, Aralarren emaitzen zenbatekoak ezker abertzalearen norabide eta bilakaera politikoan eragin lezake.
Laburbilduz, udal eta foru mailako hauteskundeak izan arren, lehia nagusia ez-konstituzionalisten (EAJ-EA) eta konstituzionalisten artean (PP eta PSOE) jokatzen da berriz ere. Alabaina, udal eta foru mailako hauteskunde izanagatik ere, PSE-EEren ustegabeko emaitza onek eta ezker abertzalearen egoera berriak Euskal Herriko koordenadak politikoak alda litzakete.
Bestalde, «normaltasuna»ren barruan aurkeztuko diren ezker abertzalearen inguruko hautagaitzen emaitzek ezker abertzalearen norabidea argi lezakete. 16 dira Auzitegi Gorenak onartutako herri hautagaitzak. Irun Herria eta Tafalla Berria hautagaitzek, herrien beren handitasunarengatik, AuBren aldeko sostenguaren zenbatekoa adieraz lezakete. Halaber, neurri batean, Aralarren emaitzen zenbatekoak ezker abertzalearen norabide eta bilakaera politikoan eragin lezake.
Laburbilduz, udal eta foru mailako hauteskundeak izan arren, lehia nagusia ez-konstituzionalisten (EAJ-EA) eta konstituzionalisten artean (PP eta PSOE) jokatzen da berriz ere. Alabaina, udal eta foru mailako hauteskunde izanagatik ere, PSE-EEren ustegabeko emaitza onek eta ezker abertzalearen egoera berriak Euskal Herriko koordenadak politikoak alda litzakete.
Inkognita
Kanpaina hasteaz batera agertu zen ETA eszenategi politikoan. Ez atentatu baten bitartez -batzuek uste eta beste batzuek, beharbada, nahi zuketeen modura-, agiri baten bidez baizik. Agertzeko moduak berrinkuntza bat ekarri du: ETAren jarduera militarra parte-hartze politikoa izatera pasatu da kanpaina honetan.
Agirian hiru puntu gailendu dira: «Euskal herritar guztiei galdeketa egin beharra», «Espainiak baliogabetutako botoen balioa» eta «asanblada prozesu baten berria». Agiriak zeresana eman du alderdien artean, eta «kontraesan» eta «inkognitaren» bat utzi ere.
PPk ETAren eta EAJren ezkutuko akordioa dagoela esan du, baita Lizarra II datorrela esan ere. EAJk, berriz, Ibarretxe lehendakariaren hitzetan, PPren adierazpen hori alderdi honen inguruko GAL mediatikoak asmatutako gezurra dela eta PPk ETAren su-etenari dion beldurra azpimarratu du. PSE-EEk ETAren estrategia aldaketaren bat ikusi du agirian: Ibarretxeren Planak agertzen duen galdeketa eta ETAren galdeketa egin beharra lotu ditu. Ez du PPk egin bezala «akordio» hitza aipatu, hauteskunde garaian izaki, nonbait.
AuBk baikorki jaso du ETAk herritarren hitza errespetatuko duela esan izana eta bere agiria orobat. Edonola ere, Ibarretxeren plana lehen bezain desegokitzat jotzen duela berretsi du ezker abertzalearen AuB hautagaitzak.
ETAren «kontraesana» ezker abertzalearen Aralar alderdiak azaldu du. Bere ustez, ETA boto baliogabeen alde azaltzea hauteskundeetan parte-hartzera deitzea da. ETAk, zuzen edo zeharka, Espainiaren marko juridiko-politikoan parte-hartzea ontzat jo omen du. ETAtik etorrita, kontraesankorra, antza.
Azkenik, «inkognita» puntua dago. ETAren agiriak jakingura eragin du herritarren artean. Hots, bere barne asanblada prozesuak emanen duena inkognita da. Batasunaren legez kanporatzeak eta AuBren debekuak hauteskunde kanpaina ezezagun baten aurrean ezarri dute euskal gizartea. Logikoki, ETAk burutu omen duen asanbladaren prozesuaren emaitza ez da ezagutuko hauteskundeak iragan arte, eta logikoki ere, hauteskundeen bilakaerak eta emaitzek eragina izanen dute iragarritako agiri berrian. Baina hori «inkognita» bat da. ETA bera «inkognita» den bezalaxe.
Agirian hiru puntu gailendu dira: «Euskal herritar guztiei galdeketa egin beharra», «Espainiak baliogabetutako botoen balioa» eta «asanblada prozesu baten berria». Agiriak zeresana eman du alderdien artean, eta «kontraesan» eta «inkognitaren» bat utzi ere.
PPk ETAren eta EAJren ezkutuko akordioa dagoela esan du, baita Lizarra II datorrela esan ere. EAJk, berriz, Ibarretxe lehendakariaren hitzetan, PPren adierazpen hori alderdi honen inguruko GAL mediatikoak asmatutako gezurra dela eta PPk ETAren su-etenari dion beldurra azpimarratu du. PSE-EEk ETAren estrategia aldaketaren bat ikusi du agirian: Ibarretxeren Planak agertzen duen galdeketa eta ETAren galdeketa egin beharra lotu ditu. Ez du PPk egin bezala «akordio» hitza aipatu, hauteskunde garaian izaki, nonbait.
AuBk baikorki jaso du ETAk herritarren hitza errespetatuko duela esan izana eta bere agiria orobat. Edonola ere, Ibarretxeren plana lehen bezain desegokitzat jotzen duela berretsi du ezker abertzalearen AuB hautagaitzak.
ETAren «kontraesana» ezker abertzalearen Aralar alderdiak azaldu du. Bere ustez, ETA boto baliogabeen alde azaltzea hauteskundeetan parte-hartzera deitzea da. ETAk, zuzen edo zeharka, Espainiaren marko juridiko-politikoan parte-hartzea ontzat jo omen du. ETAtik etorrita, kontraesankorra, antza.
Azkenik, «inkognita» puntua dago. ETAren agiriak jakingura eragin du herritarren artean. Hots, bere barne asanblada prozesuak emanen duena inkognita da. Batasunaren legez kanporatzeak eta AuBren debekuak hauteskunde kanpaina ezezagun baten aurrean ezarri dute euskal gizartea. Logikoki, ETAk burutu omen duen asanbladaren prozesuaren emaitza ez da ezagutuko hauteskundeak iragan arte, eta logikoki ere, hauteskundeen bilakaerak eta emaitzek eragina izanen dute iragarritako agiri berrian. Baina hori «inkognita» bat da. ETA bera «inkognita» den bezalaxe.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-04-30
ARGIA
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.
2024-04-30
Zigor Olabarria Oleaga
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]
2024-04-30
ARGIA
Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea
Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.
2024-04-30
ARGIA
Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria
Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.
Eguneraketa berriak daude