SALDA BALEGO...!


2003ko otsailaren 09an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Seme-alabak urrun sentitzen ditut zenbait txikikeriatan. Eta pipertu ere egin izan naiz "salda" edo "gazta" esaten sumatu ditudalarik. Guk beti "saldaa" eta "gaztaa" esan izan bait dugu. Nola idazten den besterik da; baina esan, hala esan izan ditugu. Eta ikasle ere izan nintzenez, lanbroturik baina gogoan daukat Koldo Mitxelenaren azalpena: bokalen artean "n" bat izango zuten hitz horiek eta beste gehiagok garairen batean. "Gaztaa"k galdu du, baina "gaztanberak" eutsi egiten dio fonema galduari. Umeek barre egiten didate zerbait zuzentzen hasten natzaielarik, eta neuk ere, irakasle papera ez hartzearren, jolasean eta txantxatan esaten dizkiet esan beharrekoak.


Galdakaoren bokalen arteko "n"arekin antzeratsu gertatu da. Baina Galdakaorekin gertatu dena ez da txantxetan hartzekoa. Edo niretzat behintzat ez. Lehengoan telebistaz ikusi nuena, niretzat, Galdakao ezezaguna zen. Operación Triunfo programaren azkena zela eta bertako alaba Ainhoari babesa erakustera kaleratu zen herria, trumilka kaleratu ere, oihu eta argazkien artean. Barkatuko ahal didate han ez ziren herritarrek "herria" hitza hain modu erabatekoan erabili izana! Batzurentzat eta batzuetan balio duenak besteetan eta besteentzat ere balio behar luke ordea. Harriturik, larriturik begiratu nion pantailari. Hura ez zen "nire" Galdakao. Nirea, urteroko bertso-saioaren hura da; Arkaitz Estiballesena, Oier Zearra eta Bikanditarrena, potxoloka musu bat ematera hutsik egin gabe hurbiltzen den amona euskaldunarena.
Larritu egin nintzen, eta nire buruaz haserretu, galdakaoarrek ez bait dute errurik. Larritu, aginte-sistemen sofistikazioaren handiak ohargabean garamatzalako hondamendira. Itsasuntzi pitzatu batekin zer egin ez dakiten berberek oso ongi asmatu dute guri pitzadurak nola eragin eta baita gure artekoak are gehiago nola arrakalatu ere. Alferrik dira jotakeirabaziarte eta libreadhesioak. Eurak irabazi dute, gure gizartean arrotz behar genukeena hain natural itsasten asmatzearekin. Sofistikazioaren maila gorena bait da naturaltasuna.
Eta haserretu egin nintzen, nire buruarekin, geure zilborra dugula jomuga konturatzean. Askotan aitortzen dugu bertsolariok, gure zorietan zoriena Euskal Herria ongi ezagutzean datzala. Baina ezagutzen duguna, ezagutu uste duguna areago, ez da gure ingurutxoa baino. Eta ezagutzen duguna ondorengoei erakutsi ahal izateko, propio eta sekulako ahaleginak egin behar dira. Umeak hartu eta "nire" Galdakao erakustera eraman Eguberriak aldera. Aitzitik, bestelako Galdakao hori, hain bestelakoa ze ia "beste" Galdakao batez mintza gaitezkeen, egunero ikusten eta ikasten dute, eurentzat modu atsegin eta erakargarrian.
Ez diet umeei txantxetako gaztakorik emango, salda esaten badute. Ez gaude huskeriatarako


Azkenak
2025-07-21 | ARGIA
Euskararen aldeko ‘jauzi’ baten alde mobilizatu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan

Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.


2025-07-21 | ARGIA
Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia aldarrikatu dute milaka herritarrek udaletxeen aurrean

UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]


2025-07-20 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


2025-07-20 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Enborrik zulatzen ez duen okila

Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]


Zigiluen artean elkar ulertu, alternatibak eraikitzeko

Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]


2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


Eguneraketa berriak daude