EUSKALTZAINDIA HIL DA, ANTZEZLAN BATEAN


2002ko abenduaren 15ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskaldun berria izatea betierekoa al da? Zein kalte eragiten ditu euskara ikasteak? Zertarako ikasi zenuen euskara? Euskaldun berria kamufla al daiteke? Galdera horiexek ditu ardatz Patxo Telleria eta Mikel Martinez aktore bilbotarrek oraintsu aurkeztu duten «Euskera Sencilloaren Manifiestoa» lan berriak. BIKOTEatroa izenpean agertu zaizkigu oraingoan urte luzez elkarrekin aritu diren antzezleak. Izen berri horri buruz zera esan digu Mikel Martinezek: «Izen hori gure aurkezpen txartela dela esan daiteke. Askotan egin dugu lan elkarrekin, Maskaradarekin ‘Monstruo Sakratuak’ egin genuen, hainbat sketch egin izan ditugu ekitaldiak aurkezteko, «Komeriaka» bera... Bi pertsonaiekin dialogo ugari egin ditugu, ondo ulertzen dugu elkar eta oso gustura aritzen gara».

Formatu txikiko antzezlan honek Korrika 12ren baitan sortutako «Komeriaka» lana du abiapuntu. Orduan euskaldun berririk zaharrenak ziren pertsonaiak sortu zituzten bi aktoreek. Gaia gustuko zutenez, gai berari heldu diote Patxo Telleriak idatzi duen parodia kutsuko ikuskizunean.
Agertoki biluzian, 45 minutuz, edozein euskaldun berrik bizi izandako arazoak, anekdotak, haserreak... gorpuzten dituzte bi aktoreek; baita hainbat aldarrikapen egin ere. Hori bai, jokalariak taulara igo eta berehala, jakinaren gainean jartzen dituzte ikusleak: «Euskaltzaindiak jakinarazten dizu ikuskizun honen kontsumoa kaltegarria izan daitekeela zure euskararen osasunerako». «Edalontzi bat ur» inork erabiltzen ez duela konturatzen den zortzigarren mailako ikaslearen arrangura, euskal abestien letren zentzugabekeria ( zer demonio ote da ikimilikiliklip edota tirikitrauki?), euskara ikasteak eragiten duen memoria galera, subjuntiboak sortzen duen menpekotasuna... Euskaldun berriaren buruhauste anitz arrapaladan agertzen dira eszenatokian. Euskaldun jator izendatuko dituzten lizentziatura zeremoniaraino iritsiko dira bi pertsonaiak, baina ez dute lortuko, azken mementoan akats bana egingo dutelako. Horrek ezinegona sorraraziko die eta aldarrikapenerako grina piztuko die. Hala, sortuko dute ikuskizunari izena ematen dion «Euskera Sencilloaren Manifiestoa». Behin baino gehiagotan euskaldun berriari nahiz zaharrari otuko zitzaizkion burutazioak jasotzen ditu manifestuak, antzezleek dioten bezala, euskalduntzea luzea baina ikaslearen bizitza laburra baita. Hortaz, AEKn hainbat neurri ezartzea eskatuko dute. Hala nola, edozein hizkuntzetako hitzak erabili ahal izatea; tx, ts eta tz berdin ahoskatzeko eskubidea; edota aditz laguntzailea abolitzea. «Euskaltzaindia hil da» oihukatu ahal izatea izango da euren lanaren saria.


EUSKALDUN BERRIENTZAKO KATARSIA.

Hasieratik bukaeraraino umorez zipriztindutako antzezlana da, psikoterapeutaren kontsultara bisita egitea aurreztuko dio euskara ikasle hainbati. «Aspaldi ekin genion gauzak puzteari eta halako umore absurdo eta surrealista egiteari», adierazi digu Mikel Martinezek. «Monstruo Sakratuak» lanarekin hasi ziren parodiari leku egiten eta iturri horretatik edan dute oraingoan ere: «Oso barregarria da, katarsia da euskaldun berrientzat». Aktoreak beraiek ere euskaldun berriak direla jakinarazi digu Martinezek: «Euskaldun berriok oso hurbiletik ezagutzen dugunaz egiten dugu barre». Haren aburuz, euskaldun berriek gozatuko dute batez ere ikuskizun honekin, baina baita euskaldun zaharrek ere. Izan ere, hizkuntzaren arau berri eta aldaketek denoi erasaten digute.
Formatu txikiko lana izaki, ez da antzoki handien zirkuituan sartuko. Ikuskaria taberna, herri areto eta antzeko guneetara eramateko asmoa dute BIKOteatroko kideek. Egin dituzten emanaldietan harrera ona izan dute eta agendan emanaldi mordoxka dituztela iragarri digute. Dagoeneko Agurainen, Berrizen, Ondarroan eta Burlatan izan dira. Euskaldun berrien iraultzan parte hartu nahi baduzu, abenduaren 17an Bilboko Kalderapekon egingo dute hurrengo errebolta. Bataila ez da hor amaituko, besteak beste, Ordizia eta Abadiñotik igaroko da bataloia. Bataloia ala batalloia ote?


Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude