ASPALDI ESAN ZITZAIGUN, GERO ETA DIRU GUTXIAGO ERRETIRORAKO
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Lan munduaren eremu honetan ere, argi geratzen da Euskal Herria ez dela nazio burujabea, zeren Espainiako Gobernuak eta Frantziako Gobernuak soilik eman ditzakete horrelako eta antzeko dekretuak. Euskal Herriko langileen eta enpresen diru ekarpenen bidez ere finantzatzen dira pentsioak, erretiroak eta aurretiko erretiroak, baina Madrilek edo Parisek gestionatzen dituzte diru sarrerak, baita Gizarte Segurantza administratzen ere.
Espainiako Gobernuak ezarritako arau berrien arabera, aldatu egin da erretiroaren erregulazioa, lanaldi partziala eta erretiroko pentsioa konpatible egiteko. Hala, lanaldia murrizten denaren proportzio inbertsoan murrizten da pentsioa. Esate baterako, lanaldia %60 gutxituz gero (%40ko lanaldia), pentsioa %40 gutxitzen da (%60 kobratzen da).
Bestetik, ordea, bada berrikuntza bat oraingo araudian, berez ondo etorriko zaiena 1967ko urtarrilaren 1a baino lehenago kotizatu ez duten 60 urte inguruko langileei, baldin enpresan arazoak badituzte edo langabe aldi luzekoak badira. Eta, honetan datza berrikuntza: nahiz eta Gizarte Segurantzan 1967ko urtarrilaren 1az geroztik afiliatuak izan, erretiro aurreratua lortzeko modua izango dute 61 urtetik gorakoek, baldin beste eskakizun batzuk betetzen badituzte.
Hiru dira bete beharreko eskakizunak. Lehenik eta behin, enplegu eskatzaile moduan inskribaturik egon behar dute enplegu bulegoetan, gutxienez erretiro eskabidea egin baino sei hilabete lehenago. Bigarrenik, egiaztatu egin behar dute 30 urtez behintzat kotizatu dutela Gizarte Segurantzan. Hirugarrenik, ziurtatu behar dute lana uzteko erabakia ez dutela nahita edo beren borondatez hartu.
Horrelako erretiroetan, pentsioa murrizteko koefizientea %6tik %8ra bitartekoa da: langileak egiaztatzen dituen kotizazio urteetan oin harturik, dagokion koefizientea aplikatzen zaio pentsioan 65 urtera iritsi bitarteko urte bakoitzeko.
Beste arau batzuk lehiaketazko prozeduraz kanpoko enpresek (erreka jo ez duten edo ordainkizunen suspentsioa aitortu ez duten enpresek) aurkeztutako enplegu erregulazioko espedienteekin dute ikuskizun, baldin 1967ko urtarrilaren 1ean mutualistak ez ziren 55 urteko edo gehiagoko langileei eragiten badie. Horrelako interesdunei 65 urte bete arte Gizarte Segurantzaren hitzarmen berezia finantzatzeko kuotak pagatzeko obligazioa ezarri die Lege dekretuak.
Espainiako Gobernuaren Lege dekretu horrek, gazteen enpleguaren erasorako bada ere, baditu, izan, 65 urtetik aurrera lanean jarraitzera motibatzeko neurriak. Horrela, 65 urte bete ondoren lanean segitu eta kotizazioko 35 urte osatuz gero, oinarri erregulatzailearen %100eko gailurra gainditu ahalko da. %2ko gehikuntza izendatu dute, 65 urtez geroztik kotizatutako urte oso bakoitzeko.
Lege dekretuan ageri dira, halaber, alarguntzako pentsioen gaineko arauak. Oinarri erregulatzailearen %45etik %46ra pasatzen da, oro har, alarguntzako pentsioen zenbatekoa, eta %70era ere iristen da familiako kargen eta sarreren funtzioan. 2002ko urtarrilaren 1a baino lehenagoko pentsioei ere aplikatzen zaie Lege dekretu berriko ehunekoa: %46 automatikoki; gainerakoa, aldiz, interesdunaren eskariz, hala badagokio.
Novalen aburuz, "gazteen enplegua erasotzen du argi eta garbi erreformak", erretiratzeko adina atzeratzea sustatzen baitu. Horretarako, honako hauxe da amua: segitu lanean 65 urtetik aurrera, pentsio handiagoa kobratzeko itxaropen osoan. Gobernua -dio Novalek- gehiago kezkatzen du aurrekontu publikoetatik pentsioen karga arintzeak langabe dauden %13,6 pertsonen existentziak baino, zein hiru laurdenetan doakoak baitira estatuaren fiskoarentzat».
Kritikatu egiten ditu, halaber, 1967ko urtarrilaren 1az geroztik afiliatu ziren langileentzat paktatu diren erretiro aurreratuak. Bere iritziz, 1967a baino lehen kotizatzen hasi zirenei dagokiena baino "askoz okerragoa da", zeren oso zehatzak baitira eskakizunak. Novalek dioenez, erretiro aurreratua ez da eskubide bezala planteatzen, baizik eta egoera arras jakin batzuen aterabide gisa. Gainera -segitzen du- "igoz joango da pentsioa kalkulatzeko kontuan hartu beharreko urte kopurua, eta, neurri berean, murriztuz joango da jasotzeko zenbatekoa. Bestalde, enplegatzaileek Gizarte Segurantzari gutxiago ordaintzeko bidea egiten jarraitzen dute". Azkenik, honela amaitzen du atal horri dagokiona: "Hitz batean esanda, oso erreforma kaltegarria dela uste dugu".
Izenpetzaileek alarguntzako pentsioetan markatutako alde on zenbaiten aurrean, Novalek dio pentsio horien ehunekoetan egindako igoera izan dela, zurztasuneko pentsioa erdiesteko epea urtebetez luzatzearekin batera, "erreformako izarra". Zehazten hasita, ordea, adierazten du alarguntzako pentsio minimoa jasotzen ari den multzoari (multzo garrantzitsuari) erreformak ez diola ezer aldatzen benetan, zeren, egia izanik ere oinarria goratuko dela, egia delako, orobat, neurri berean murriztuko dela minimoen osagarria, eta, ondorioz, berdin-berdina izango dela kobratzeko zenbatekoa
Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.
Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainek greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belar eta sasiek hartuta ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean “zerbitzu... [+]
Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]
Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki