ERIETXETAKO DIAGNOSTIKO KEZKAGARRIAREN SENDAGAI BILA


2002ko uztailaren 28an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Donostiako Medikuntza fakultatean ikasten ari ziren zenbait gazte osasunaren munduan euskarak bultzada baten beharra zuela ohartu ziren. Hala, 80ko hamarkadaren bukaera aldean bilerak egiten hasi ziren, eta Nafarroako, Arabako eta Bizkaiko zenbait sendagile, erizain eta ikaslerekin bildu ostean, Osasungoa Euskalduntzeko Erakundea jaio zen. 1990ean elkarte bezala eratu zenetik, OEEren bazkideen kopurua etengabe hazi da, eta dagoeneko 650 ikaslek, erizainek eta sendagilek osatzen dute. Hauetako askok OEEren zuzendaritza batzordeak antolatu ekitaldietan parte hartzen dute.

Ildo horretan, osasunaren espezialitate guztiei komuna zaien gai bat euskara hutsean jorratzen dute urteroko jardunaldietan. Apirilean egindakoak hamabigarrenak izan ziren, eta gaixo terminalentzako zainketa aringarriak izan zituzten hizpide. Ohi denez jardunaldiotako parte hartzaileak, nagusiki, sendagileak eta ikasleak izan ziren.
Talde euskaltzalea Udako Euskal Unibertsitatearekin elkarlanean aritzen da, zenbait ikastaro antolatuz eta ekonomikoki lagunduz. Liburugintzan ere aritua da, honezkero bi hiztegi kaleratu ditu. Batek giza anatomia du mintzagai eta besteak osasun jardunaldietako terminologia. Gainera, urtero osasunaren inguruan idatzitako testu onenari Jose Antonio Agote saria ematen dio, zendutako sendagile euskaltzalearen omenez.
Bestalde, Hego Euskal Herriko ospitale eta kontsultategietan euskarak duen presentzia txikia dela salatu izan dute OEEko kideek. Osakidetzak hogei urtean ez du zerbitzu publikoetan normalizaziorako planik abiarazi. Orain urtebete inguru Eusko Jaurlaritzak sindikatu eta zenbait talde euskaltzaleri lehenbiziko plangintzaren zirriborroa helarazi zien, eta laster martxan jarriko zela ziurtatu. Baina ez da hala gertatu, eta OEE kexu da, taldeko idazkari eta Donostiako Andre Maria Erresidentziako sendagile Jose Ramon Furundarenak azaldu bezala: "Planak honezkero indarrean egon beharko luke, baina politikoek behin eta berriz atzeratzen dute, eta badirudi beraien aldetik borondaterik ez dagoela. Martxan jarri ezean, euskarak Euskal Autonomia Erkidegoko osasun zerbitzuetan ez du aurrera egiterik izango".
Nafarroako Autonomia Erkidegoan, berriz, egoera zerbait hobea da. Izan ere, Administrazioko legeek zonalde euskaldunean eta mistoan jardun behar duten sendagile eta erizain euskaldunen gutxieneko kopurua aurreikusten dute. UPNren Gobernuak, dena den, legeok bete ez daitezen oztopo ugari jarri ditu, eta Osasunbidean gutxieneko kopuru horiek askotan ez dira errespetatzen. Hori dela-eta OEEren kideek behin eta berriz salatu dute Hego Euskal Herriko zerbitzu publikoetan euskaldunen oinarrizko eskubideak egunero urratuak izaten direla.
Osasun munduan, gainera, mugikortasuna eguneroko ogia denez, Espainiatik mediku eta erizain erdaldunak etortzen dira, eta kasuon gaixo euskaldunek gaztelerara jotzeko ohitura dute. Honen inguruan zera dio Jose Ramon Furundarenak: "Gaixoak eta sendagileak elkar ezagutzen ez dutenean, gaixoak gaztelerara jotzeko ohitura du, nahiz eta biak euskaldunak izan. Antza, gaixoak uste du, euskaraz eginez gero, sendagilearekiko harremanak mikaztuko direla. Sarritan, gainera, gaixo horrek sentitzen duen mina euskaraz hobeto azalduko du".

Unibertsitatean ere nahi eta ezin.

Medikuntza, Erizaintza eta osasunarekin zerikusia duten beste ikasketetako fakultateetan ikasle eta irakasle euskaldunek ez dute egoera gozorik bizi, euskarazko klaseek oztopo asko baitituzte. Esate baterako, oraindik liburu asko gazteleraz baino ez daude, eta apunteekin lan egitera behartuak dira. Ildo horretan, OEEk urtean zehar osasunaren inguruan euskarazko liburugintzan nabarmendu direnei Jose Antonio Agote saria ematen die eta, bide batez, euskarazko liburuen sorrera sustatzen du.
Dena den, hori ez da euskal adarrak duen arazo bakarra, irakasle euskaldunek bete behar dituzten lan baldintzek ere kexu asko eragiten dituzte. Irakasleok Medikuntza fakultateetan lan egiten dutenen %5 baino ez dira (545etik 25), baina beraiei dagokie ikasketen kredituen ia erdia ematea, eta irakasle gehiago kontratatu ezean, klaseen masifikazioa larriagotuko da.
EHUko irakasle Angel Bidaurrazaren hitzetan, "erdal sistema batean ezin da euskara garatu, eta unibertsitateko agintariei gure hizkuntzaren erabileraren normalizaziorako abian diren planei bultzada ematea dagokie. Gainera, euskarak fakultateetan ez ezik, praktikak egiten diren erietxeetan ere bere lekua izan behar du, eta horretarako unibertsitatearen eta Osakidetzaren arteko hitzarmen bat beharrezkoa da". Izan ere, Medikuntza eta Erizaintzako ikasketetan trebatutako gazte euskaldunek ez dute praktika eskola horiek euskaraz egiterik. Odontologiari dagokionez, bukatu berri den ikasturtean matrikulatu ziren 50 ikasleetatik 16k euskal ereduan ikasteko borondatea agertu zuten, nahiz eta ikasketotan euskaraz derrigorrezko irakasgai bakarra egon, mikrobiologia hain zuzen ere. Azkenik, Farmazia karrerako lagunek oraindik ezin dituzte lehen ikasturteko irakasgai guztiak euskaraz jaso


Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude