Yankees, go home!


2021eko uztailaren 19an
Vietnam izan da munduko armada garaikide indartsuenari garaitzea lortu duen bakarra. Garaipen hori lortzeko, ordea, bereak eta bost jasan behar izan zituen bertako herriak. Eta estatubatuarrek jaurtikitako Napalm bonba eta bestelakoen eraginpean jarraitzen zuen oraindik 1972an, Jose Luis Alvarez Enparantzak, «Larresoro» izengoitiz, "Bada garaia" idazlana plazaratzen zuenean.


SARI LAZGARRIA

"Apirilaren haseraz geroztik Viet-Nam-dikako berriak nagusitu dira berriro aldizkarien lehenengo orrialdeez", aurreratzen zuen «Larresorok», ez ordea horretarako egon zen arrazoia azaldu gabe: "Odolaren eta deihadarren sari lazkarria ordainduz, viet-namdarrek berriz lortu dute mundua beretaz oroitzea. Bonbaketak inoiz baino urrunago joan bide dira dinamita-ketaz eta zigor-hedaduraz: 850 hegazkin-mordo Iparraldera atzo joanak!".
«Lagun amerikarrak» bere indarrak metatzen jarraitzen zuen Ho Chi Minhen jarraitzaileen lurraldean, beraz. Eta begibistakoak ziren horren ondorioak, baina hainbeste urtetan gauza beretsua errepikatzen ari zenez, «Larresorok» zioenez, jada ez zen deigarria gertatzen egoera tamalgarri hura bizitzea egokitu ez zitzaienen artean.
"Gizona edozein egoeratan ohitzen omen da. Eta Viet-Nam-go kasoan hau gauza nabarmena da (Gauza bera gertatzen ari zaigu Ulster-i buruz). Alegia: Nahiz hango egoera benetan izugarria izan, ohitu egin gara; eta zuzenbideak han zer eskatuko ote lukean ez dute batzuek garbi ikusten. Areago: zenbaitek (gutxik, nik uste) komunisten jokoa egin bildurrez, hilkintzak eta bonbaketak gora joatean txalo jotzen du! Pozoinketa nagusitu da gutzaz, beraz. ‘Intoxication’, alegia".


KOMUNISTEN BALIZKO GARAIPENA

Arazo larri hari, nola edo hala aurre egin behar zitzaion, «Larresoro»ren ustetan. Eta hona hemen hori egiteko proposatzen zuen bidea. "Pozoinketa-kasu horietan, oso ona izaten da, ene ustez, problema itzulera jartzea. Zenbait korapilo askatzeko, oso jokabide argi-emaile izaten zait hau; eta oso gogoko dut nik bederen. Washington-ek, Nixonek esan berri duenez, ez du inolaz ere ontzat hartuko Viet-Nam-en komunistak nagusitzea. Bego. Irakurleak dakikeanez, Itali-barruan dagoen erresuma askatu ttiki-ttiki bat da San Marino. Eta San Marinon, jakina denez, komunistak dira nagusi. San Marino-ko gobernua, beraz, Viet-Kongen alde egotea normala da. Nixonek eskubiderik baldin badu komunistak han nagusitzera ‘inolaz ere ez uzteko’, San Marinok ere baluke (zergatik ez?) gauzak bestaldera ‘inolaz ere’ ez onartzeko. Zer falta du? Indarra. Nixon-en jokabidea onartzea, beraz, indarraren nagusikeria onartzea da; eta fazismo-mota guztien kakoa onartzea".
Adibide gehiago ere aipa zitzakeen, dena den. Eta horixe egiten zuen jarraian. "Goazen aurrera, ordea. URSS-ek indarra badu. Eman dezagun, beraz, URSS-ek, Hanoiko gobernuaren egokitasunaz sinetsirik, eta beti ere Washington-en jokabide berbera harturik (alegia: maite ez dituen joerako gobernuak ‘inolaz ere' nagusitzera ez uztekoa), Ipar-Viet-Nam-era ‘kontseilari militarrak’ bidaltzen hasten dela: 500.000 ‘marines’, eta URSS-en VII Armada, hegazkinak eta guzti, hara agertzen dela; eta egunero, 850 hegazkin-mordo bidaltzen dituela bonbaka Saingon-a. Zer esango genuke?
Eman dezagun orain, beste alde batetik arazoa aztertzeko, Viet-Namdarrak lehorrera direla Kaliforniako itsasertzean: beste 500.000 ‘marines’ hain zuzen, Amerikatarrek memento batez izan zituzten hainbat; eta egunero, Washingtonen ‘burgesak’ nagusi ez daitezen, 850 hegazkin-bonbaketa egiten dituztela Chicago, Cincinatti, New York, Miami, Filadelfia eta abar suntsituz. Eta horrela urtetan barrena, eta 1995era arte gutxienez. Zer pentsatuko genuke?".
Horrela jarraitzen zuen Larresorok, antzeko etsenpluak eskaintzen, beti ere "Zer esango genuke?" galdera errepikatuz. "Erantzuna ez litzateke zalantzazkoa izango: inperialismo-ekintza ikaragarri horiek arras gaitzetsi beharra dago, atzerritar okupazio horiek atzera behar dira egin. Hitz batez: kanpora okupatzaileak! esango lukete denek. Eta gero, gerokoak".
Baina baieztapen horrek beste galdera batera zeraman artikulugilea: "Zergatik ez, hortaz, gaurko gudu ikaragarri eta ezin bidegabeago horretaz? Komunistak nagusituko direla esateak ez du ezer garbitzen, komunista ez diren hauek edo haiek nagusituko direla esateak garbituko ez lukean bezala". «Larresoro»rentzat argi eta garbi zegoen auziaren giltza: "Ala inperialismo guztiak gaitzesten dira, ala atea zabalik uzten zaie kolore guztietako zapalkuntzei. Ala Viet-Nam-go gudua osoki kondenatzen da eta, beraz, gero zer gerta ere, amerikarren aldegiera eskatzen; ala Praga, Biafra, Budapets, Ulster eta irakurleak dakizkien gainerakoak onartu beharra dago. Ateka hertsia baita, benetan. Zalantzarik gabe, beraz, guk ere ‘USA, go home’ famatua esaten dugu. Viet-Nam-go herri zoritxarrekoak hogei-ta-hamar urte honetan ordaindu duen odol-saria aski eta sobera baita"

Ipar aldeko haizeak
Bi diska berri. Ospital-Karrere bikoteak kantatzen du "Lepoan hartu ta segi aurrera" alde batetik, eta Beñat Sarasola, Joannes Borda eta hauekin bat egiten duen xuberotar gazte taldeak "Ez du saldu arima" beste aldetik. Huna berrikitan, Monzonen bi kantu eder eta kartsurekin atera den diska berria. Manex Pagolak, bi kitarra jole baiones gaztek laguntzen diotela, eskaintzen dauzkigu, berak pentsatu lau kantu berri beste diska pollit batetan. Herriaren eta langileen problemetarik abiatzen baldin bada, "munduko bidetan" ere ibiltzen zauku hemen Manex (...) (1972-V-28)

Mondragoeko kooperatibetan euskerarik ez
Oraintsu, Mondragoeko kooperatibetan beren Batzar Nagusiak ospatu dituzte. Guztiok dakigunez, herri honetako kooperatibak Euskal Herriko aurreratuenak dira. 4.000 langile bazkide gisa, eta 5.000 miloiren salmenta gutxi gorabehera. Guztiak bazkide direlarik, estruktura demokratikoagoa lortu nahi dute; hori dela eta, langile guztiek hitza eta botoa daukate. Batzordea berek aukeratzen dute; Batzar Nagusia goi mailako agintaritza da. Batzar Nagusia egiten denean, egitura demokratiko honetan, langileek berek nahi duten erara eta modura joka dezaketela pentsa daiteke. Badirudi euskera mintza ditekeela Batzar Nagusiotan, izan ere ez baita euskera etxe zokoan egoteko egina. Baina ez da honela. Batzar Nagusi guzietan euskeraz hitzik ez (barkatu! Batean hiruzpalau esaera esan ziren); igaz gehiago, aurten gutxixeago. Ez da hori bakarrik. Batzar Nagusian, bazkideetako bat euskeraz hasi zenean, talde batek txistu jo zion. Batzordeak, demokratikoki agertu nahi duenez gero, zergatik ez du euskeraz hitzegiten? Hor ez da aurpegi demokratiko bat ageri; azalez demokratiko, zeren eta demokrazia langilearen nahiak hobeto betetzeko bada, hor ez da honelako nahirik betetzen ez asetzen. Arrasateko kooperatibek ez dute azaldu, oraingoz behintzat, herriaren hizkuntzaren alde daudela, herritar demokraziaren alde daudela. Euskal Herri osoak, euskal langile guztiak, langile kooperatiben erantzun zintzo bat espero du. Euskal kooperatiba badira, saia daitezela euskaldunago izaten! (1972-V-28)

Segura irratia berriro
Segura Irratiak, berriro ere, bere irrati saioak hasiak ditu. (...) Gaurko egunean, irrati bat martxan jartzea ez da izango erraza. Cesareo jaunak jarria du, eta hainbat aitona eta amona ez dira egongo haserre. Batez ere irratiak herrikoia izan behar du, herriaren pentsa modu, arazo eta eztabaidaren espresio bide. Kanpoko kultura eta pentsa modua gure Herrian ezartzen ari diran irrati asko daude. Segurako herri irratia, bere izenak dion bezala, herriarena izan dedila. Horixe eskatzen diegu zuzendariei. Herrikoia baldin bada, zorionak eta hemen gaude laguntzeko prest. (1972-V-28)


Azkenak
2025-05-20 | Aiaraldea
Etxegabetzea burutu gabe joan da AMA Desokupa enpresa Amurriotik, “herri erantzunari esker”

Airaldeko Greba Batzordeak (SOS Aiaraldea) jakinarazi duenez, larunbatean hartu zuten itzulera hegazkina desokupazio enpresako kideek. 


Pepe Mujica eta Lucia Topolansky
“Bi euskaldunek Peperi eta Lucíari poema bana xuxurlatu nahi diete”

2015eko urtarriletik maiatzera bitartean, 25 urterekin ikasketak amaitu ondoren, Irati Astobieta laguna eta biok Txilen, Argentinan eta Uruguain zehar ibili ginen Kalabazan Ibiltaria proiektuaren barruan. Poesia xuxurlatua tresna poetikoa baliatuz euskal poemak ahotik belarrira... [+]


2025-05-20 | ARGIA
Behatokiak uko egin dio “gaztelania sustatzea helburu duten” jardunaldi batzuetan parte hartzeari

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak argudiatu du kontraesanean daudela jardunaldien helburua, hau da, gaztelania bultzatzea, eta euskararen normalizazioa eta biziberritzea. Observatorio Global del Español erakunde antolatzaileari gutunez eman dio erabakiaren berri, eta 2024an... [+]


65.935 etxebizitza turistikoren iragarkiak kentzeko agindu dio Espainiako Gobernuak Airbnb-ri, tartean Euskal Herriko zenbait

Espainiako Gizarte Eskubide eta Kontsumo Sailak enpresari eskatu zion Espainiako Estatu osoan 65.935 etxebizitzaren iragarkiak webgunetik kentzeko, araudia betetzen ez zutela egotzita. Airbnbk helegitea aurkeztu zuen, Madrilgo Auzitegi nagusiak arrazoia eman dio gobernuari,... [+]


Aroztegiako epaiketaren kronika (lehenbiziko eguna)
Akusazioek izen bat nabarmendu dute lehen saioan: Garbiñe Elizegi

Goiza epel esnatu da Iruñean, eta Nafarroako Justizia Jauregiaren aurrean epela beroa zen, elkartasunaren beroa. Baztandik hurbildutako Aroztegiko Elkartasun Komiteak karpa jarrita zuen auzitegiaren aurrean eta dozenaka pertsonak haien elkartasuna adierazi diete zazpi... [+]


Iheslarien kolektiboko sei kidek Auzitegi Nazionalean deklaratu dute

Bideokonferentzia bidez deklaratu dute Euskal Iheslari Politikoen Kolektibo sei kideak, astelehen goizean. Zitazioetan adierazten zenez, 2013ko gertakarietan oinarrituta ireki dira eginbideak. Sumarioa sekretupean dago.

 


Sorzabalen epaia oinarri hartuta tortura bidez eraikitako frogak indargabetzeko eskatu du Euskal Herriko Torturatuen Sareak

"Erantzukizun publikoa hartzeko ordua" dela esan du Euskal Herriko Torturatuen Sareak, Auzitegi Nazionalak Iratxe Sorzabal Guardia Zibilak torturatu zuela onartu eta horregatik errugabetu ostean. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio EAEko aitortza eta erreparaziorako... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Aroztegiako epaiketari jarraipen berezia

Aste osoan ARGIAko kazetari bat dedikazio osoz izango da auzitegi barruan gertatzen denaren berri ematen, baita kanpoan Aroztegiko Elkartasun Komiteak auzipetuen absoluzioa eskatzeko antolatutako egitarau zabala jarraitzen ere. Argia.eus-en aurkituko duzue informazio guztia... [+]


2025-05-19 | Bertsozale.eus
Maiatzaren 23an eta 30ean jokatuko dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako sailkatze saioak

Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.


Ezustea Errumanian: Europar Batasunaren aldeko hautagaiak irabazi ditu presidentetzarako hauteskundeak

Bukaresteko alkate Nicusor Dan-ek eskuin muturraren hautagai George Simion garaitu du bigarren itzulian. Danek bozen %55 eskuratu du, Simionek %45. Hala ere, eskuin muturra hazi egin da lehen itzuliarekin alderatuta. Errusiaren "esku hartze" polemikan... [+]


Gazaren erabateko okupazioari ekin dio Israelek, eta egun bakarrean gutxienez 150 palestinar hil ditu

Maiatzaren hasieran iragarri ostean, Gaza erabat okupatzeko eta hango palestinarrak kanporatzeko plana martxan jarri du Israelgo armadak. Zerrendan jada hasiak dira ofentsibaren ondorioak pairatzen: azken 24 orduetan eginiko erasoetan, Israelek gutxienez 150 palestinar hil ditu... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Bridgestoneko erregulazio espedienteak Basauriko fabrikako 232 langileren kaleratzea jaso du

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak Basauriko eta Puente San Migueleko (Kantabria) fabriketan dituen 420 langileri eragingo die CCOO, UGT eta BuB sindikatuek astelehenean sinatuko duten erregulazio espedienteak. Ostiralean egindako bozketan, Basauriko plantan... [+]


Etxegabeen kontrako bi eraso egin dituzte Bilbon eta Lekeition

Larunbat gauean gizon batek Bilboko Zorrotzaurreko pabiloi bat erre zuen, bertan bizi diren etxegabetutako pertsona batzuen kontra egiteko. Lekukoen arabera, 33 urteko gizonak errezelei su eman zien bertan zeuden batzuekin eztabaidatu ondoren. Bestetik, pasa den astean... [+]


Beste behin, Israelen inguruko polemika nagusitu da Eurovision jaialdian

Lehiaketan parte hartu izan duten 72 artistak iazko edizioa "historiko politizatuena eta desatseginena" izan zela salatu dute, eta aurtengoa ere ez da salbuespena izan. Online botoari esker gertu izan du garaipena Yuval Raphael Israelgo ordezkariak. Polemikaz beteriko... [+]


Eguneraketa berriak daude