Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko apirilaren 28an
«Euskaraz egindako pop musika falta da»
Ooso inauteri zalea den batek esan digu tolosarra izateko ez zarela festa horien maitale amorratua...
Ez da ez naizela inauteri zalea, baina mozorrotzea ez zait inoiz gustatu. Nire bizitza osoan, tolosarra izanik, behin bakarrik mozorrotu naiz, eta pailazoz. Pentsa, zer originala! Barregarri geratzearen zentzu handi-handia daukat.
Babarrunaren kofradian sartu omen zaituzte.
Denetatik egin behar da bizitza honetan. Babarrunak gustatzen zaizkit, gutxienez!
Familia mendizalea duzu.
Horretan ere nahiko ardi beltza naiz. Aita eta anai-arrebak oso mendizaleak dira, baita eski zaleak ere. Niri mendira joatea gustatzen zait, baina oso alferra naiz, eta oso kaletarra. Kirola den edozerk ez nau gehiegi erakartzen, lasai egotea nahiago dut.
Musika munduarekin bestelako harremanik eduki gabe, nola hartu zenuen lanbide?
Kasualitatez. Sekula ez dut instrumenturik jo, eta ez neukan musika zaletasun ikaragarririk. Irakurtzea askoz gehiago gustatzen zitzaidan, baita zinema ere. "Katu kale" telebistako programan zaletu eta aditu asko zeuden lantaldean eta hauen bidez zaletu nintzen.
Oraindik ez dut ulertzen nola ausartu nintzen «Katu kale»rako castingera joaten. Lagun batek konbentzitu ninduen. Gogoratzen dut castinga egiteko zain, itxaron gelan nengoela, nire aurretik sartu zen neska kordea galduta atera zutela frogatik.
Oraindik ez dut ulertzen nola ausartu nintzen «Katu kale»rako castingera joaten. Lagun batek konbentzitu ninduen. Gogoratzen dut castinga egiteko zain, itxaron gelan nengoela, nire aurretik sartu zen neska kordea galduta atera zutela frogatik.
Euskadi Gazteako koordinatzailea zara bere sorreratik. Nola antolatzen duzu lantaldea?
Abantaila handia daukat, taldea txikia delako eta ilusioa duelako. Orain hain modan dagoen gestio sistema partehartzailea behar beharrezkoa dela uste dut. Proiektu bat aurrera atera behar denean, bakoitzak oso garbi baldin badu proiektu horren barruan zer eginkizun duen eta bakoitzak bere eginbeharra gustuko badu, erraza da gurdiari tira egiten. Langileak identifikatuta sentitu behar du proiektuarekin eta parte hartu.
Asteroko programazioa egiteko, zer disko jarri erabakitzeko, bilera egiten dugu. Disko denak entzun, bozkatu, eta bakoitzaren iritzia kontuan hartzen da. Hasiera batean, beste irratietako arduradunekin biltzen nintzen eta bakoitzak nola funtzionatzen duen kontatzen genuen. Beste irratietako arduradunei gure funtzionamendua arriskutsua iruditzen zitzaien. Denek esaten zidaten "damutuko zara, astakeria bat da!". Baina niri sistemak funtzionatu dit. Irizpideak argi badaude, eta denok baldin badakigu Euskadi Gaztea zer den, garrantzitsua da denen iritzia kontuan hartzea. Jendeak berea sentitzen duenean proiektua, gehiago ematen du, eta errazagoa da harremana.
Asteroko programazioa egiteko, zer disko jarri erabakitzeko, bilera egiten dugu. Disko denak entzun, bozkatu, eta bakoitzaren iritzia kontuan hartzen da. Hasiera batean, beste irratietako arduradunekin biltzen nintzen eta bakoitzak nola funtzionatzen duen kontatzen genuen. Beste irratietako arduradunei gure funtzionamendua arriskutsua iruditzen zitzaien. Denek esaten zidaten "damutuko zara, astakeria bat da!". Baina niri sistemak funtzionatu dit. Irizpideak argi badaude, eta denok baldin badakigu Euskadi Gaztea zer den, garrantzitsua da denen iritzia kontuan hartzea. Jendeak berea sentitzen duenean proiektua, gehiago ematen du, eta errazagoa da harremana.
Nolakoa izan behar du kantu batek Euskadi Gaztean jartzeko?
Irizpidea nahiko zabala da estilo aldetik: rock, pop, heavya… denetik lantzen dugu. Euskal produkzioak plus handi bat du. Euskaraz kaleratzen den gehienak badu lekua Euskadi Gaztean, nahiz eta batzuek ez duten onartzen hala denik. Horrez gain, estatuko eta nazioarteko produkzioetan, kantuak kalitate puntu bat behar du eta era berean komertziala izan.
Katalanek irratietako musikaren hainbateko bat katalanez izan dadin kupo bat betetzen dute. Euskarazko musikarentzat ere ez al litzateke horrelako neurriren bat komeni?
Katalanak ez daude gustura kupoarekin, ezta musikariak ere. Gutxiengo bat da konforme dagoena. Kuota bat jartzen bada, gero hori errespetatzeko merezi ez duten katalanezko kantu asko jarri behar dituzte irratiek. Politika babeslea izan behar dugula ez daukat batere dudarik, batez ere irrati publiko bat izanda. Euskal produkzio batek ezin du izan AEBetako baten tratamendu bera. Baina hori nola bideratu, kuota jarri behar den edo beste modu batera egin, hor dago koxka. Nik uste gure buruari jartzen diogula kuota. Euskal disko bat iristen denean, beste tratamendu bat ematen zaio.
Zein da euskal musika produkzioaren panorama?
Nik uste diskogintza sendotu dela, eta nolabaiteko profesionaltasunera iritsi dela. Musikari batzuek pentsatzen dute euskaraz kantatze hutsagatik diskoetxeek diskoa atera behar dietela, eta hori ez da hala.
Ni batzutan kezkatzen nau estilo kontuak. Badirudi euskaraz kantatzeak estilo batera bideratzen zaituela. Eta kasu hau maketa lehiaketan ikusten da inon baino argiago. Maketa lehiaketako 200 maketatik 140 heavyak dira. Ez da moda kontua, heavya ez baitago oso modan hemendik kanpo. Eta entzun, berriz, Euskal Herriko jendeak denetatik entzuten du, beraz, nolabaiteko desoreka dago gehien egiten den eta entzuten denaren artean. Euskaraz egindako beste estilo batzuek, esaterako popa gehiago entzutea estimatuko nuke.
Ni batzutan kezkatzen nau estilo kontuak. Badirudi euskaraz kantatzeak estilo batera bideratzen zaituela. Eta kasu hau maketa lehiaketan ikusten da inon baino argiago. Maketa lehiaketako 200 maketatik 140 heavyak dira. Ez da moda kontua, heavya ez baitago oso modan hemendik kanpo. Eta entzun, berriz, Euskal Herriko jendeak denetatik entzuten du, beraz, nolabaiteko desoreka dago gehien egiten den eta entzuten denaren artean. Euskaraz egindako beste estilo batzuek, esaterako popa gehiago entzutea estimatuko nuke.
"Operación Triunfo"ko irabazleek Donostiako zezen plazan eman behar duten kontzerturako sarrera denak egun bakarrean bukatu dira.
Albiste horrek ez nau batere harritu. Hemen funtzionatzen du kanpoan funtzionatzen duenak. Hemendik kanpora arrakasta duten programek hemen arrakasta berbera izaten dute. Espainiako jendearekiko dugun ezberdintasuna da geurearekiko ere badugula ardura bat.
Zuk ere aurkeztu zenuen musika programa bat. Zer iruditzen «Operación Triunfo?»
"Operación Triunfo"ko gauza batek poztu egiten nau. Urteetan esan da musikak ez duela lekurik telebistan. Eta programa honek erakutsi du ez dela egia. Formatu bat bilatu behar dela, eta asmatzen denean musikak izan dezakeela lekua telebistan. Telebistak formatu gisa baditu gauza interesgarriak, esaterako, dekoratua...
Baina produktua bera ez zait interesatzen. Musikalki ez du ekarpenik egiten. Karaoke bat da, gaizki kantatua. Kantu aukeraketa aldetik, musika arina da. Eta gazteek ematen duten "bigun" itxura hori ere ez dut gogoko. Oso txintxoak dira denak, denak hain eredugarriak.
Baina produktua bera ez zait interesatzen. Musikalki ez du ekarpenik egiten. Karaoke bat da, gaizki kantatua. Kantu aukeraketa aldetik, musika arina da. Eta gazteek ematen duten "bigun" itxura hori ere ez dut gogoko. Oso txintxoak dira denak, denak hain eredugarriak.
"Komertziala" hitzak kutsu txarra du. Ezin liteke ona eta denen gustukoa izan?
Badago ipurterre eta intelektual puntu hori, komertziala dena ez dela interesgarria esaten duenik. Eta ez da egia. Badira gauza komertzialak piperrik balio ez dutenak, eta badira gauza komertzialak sekulako maila dutenak. Horrek ez du esan nahi saltzen ez duenak baliorik ez duenik. Ona eta salgarria, bi balio ezberdin dira, eta produktu batek uztartu ditzake biak edo ez. Baina zergatik zaio hainbeste errezelo arrakasta duenari? Ziurrenik eurek egon nahi luketelako bestea iritsi den lekuan.
Non dago komertzialtasunaren gakoa?
Hori inork ez daki. Multinazionalek fabrikatu egiten dituzte produktuak. Baina fabrikatzen dituzte mila, eta mila horietatik bik saltzen dute. Inork ez dauka sekretu horren formularik. Zergatik saltzen du horrenbeste "La oreja de Van Gogh" taldeak? Musika entzun erraza da, neskak ongi kantatzen du, baina horrelako zenbat talde daude? Eta zergatik ez dute besteek saldu eta hauek bai? Ez zuten sekulako kanpainarik egin, eta hasieran egin zituzten bideo klipak oso txarrak ziren. Proiektuak fabrikatu daitezke, eta marketing kanpainek dudarik gabe laguntzen dute, zerbaitegatik egiten dira. Baina ez dago formularik. Milaka adibide daude horrelako proiektu bat fabrikatu, makina bat diru gastatu eta funtzionatu ez dutenak. Beste hainbat gauza, "Estremoduro" eta halakoak, beste bide batzuetatik, ohiko marketing kanpainarik gabe, eta teorian baztertzen diren produktuak eginaz, ikaragarri saltzera iritsi dira.
Internetek eta teknologia berriek zer irrati mota ekarriko dute?
Irratia interaktiboagoa izango da. Azken hamabi urteotan nabaritu dugu jendeak gero eta gehiago hartzen duela parte irratsaioetan. Formula erraza jartzen badiezu, noski. Oraindik erantzun gehien jasotzen dituena betiko kantu eskaera da.
Bestalde, jendeak aukera gehiago izango du selekziorako. Hamaika kantu programatu ahal izango ditu. Horretarako ez duzu irratiaren beharrik, hori zure diskoak entzunaz egin baitezakezu. Baina irratiak beste zerbait eskaintzen du. Komunikazioa, ez zaudela bakarrik sentitzea. Batzutan nahiago duzu disko bat lasai entzun, eta beste batzutan norbait entzuteko beharra daukazu.
Bestalde, jendeak aukera gehiago izango du selekziorako. Hamaika kantu programatu ahal izango ditu. Horretarako ez duzu irratiaren beharrik, hori zure diskoak entzunaz egin baitezakezu. Baina irratiak beste zerbait eskaintzen du. Komunikazioa, ez zaudela bakarrik sentitzea. Batzutan nahiago duzu disko bat lasai entzun, eta beste batzutan norbait entzuteko beharra daukazu.
Euskal Telebistan eta Canal+ kateetan lan egin duzu. Zer alde dago batetik bestera?
Canal plus-en jende guztia produktutik gertuago dago. Telebista jende askoren artean egiten da, eta Canal plus-en ikusi nuen programa bakoitzeko langile denak oso inplikatuta zeudela: makilatzailea, argiztatzailea… Horrek laguntzen du produktua txukunagoa izan dadin. Ez dituzte hemengo telebistak baino baliabide gehiago, baina inplikazio handiagoa dute. Hori izan liteke oso programa gutxi dituztelako.
Zinema aretoen asteroko eskaintza zer moduzkoa iruditzen zaizu?
Kartelera begiratu, eta zine areto denetan film berak botatzen dituzte. Bertsio originalean botatako filmak eta bestelako eskaintzak ikusiko nituzke gehiago. Komertzialak diren filmeez ari naiz, ez esperimentu arraroez, baina independenteak direnak nolabait.
Euskal Herriko zinema produkzioak esperantzarik ba al du?
Ez dago zinema industriarik. Musikan errazagoa den bezala, zineman oso zaila da produktu osoa hemen egitea. Sortzaileak badauzkagu. Arazoa da oso herri txikia garela, eta produktua zenbat eta garestiagoa izan, zailagoa da aurrera egitea, ez dagoelako biderik inbertsioa berreskuratzeko.
Zergatik ez dituzte zinema aretoetan atzerriko filmak azpitituluekin eskaintzen?
Ni azpitituluen oso aldekoa naiz. Arazoa da telebistan filmak beti itzulita ikusi ditugula, eta ez gaudela ohituta azpititulatutako lanak ikusten. Atzerrian film gehienak jatorrizko bertsioan ikusten dituzte, baina hemen ez daukagu azpitituluaren kulturarik.
Donostiako Zinemaldiko aurkezlea zara. Hamaika artista ezagutuko zenituen. Zer moduzko jendea da?
Normalean oso profesionalak izaten dira. Entseguetara etortzen dira denak, eta xehetasun txikiena entseatzen dute, nondik sartu behar duten eta nondik atera… Lana serio egitea eskertu egiten da, Robert de Nirok edo Al Pacinok berak ere ez dute entseguetara hutsik egin
"Erabat normalizatu da euskal musikaren alorrean udako kantaren fenomenoa, eta positiboa iruditzen zait. Ez dut uste taldeek musika egiten dutenean buruan dutenik udako abestia lortu behar dutela, baina promoziorako diskoetan udarako aproposa izan daitekeen singlea ateratzen dute, eta lehen ez zen horrelakorik gertatzen."
www.zabalik.com/070701/suscr/erreportajean02.html
"Katu Kaleren garaian ez zegoen audientzia ikerketarik, bestela ez zuen bi hilabete iraungo. Nire ustez mitifikatu ere egin dugu Katu Kale. Mundu guztiak esaten dit oso ona zela, hala ere horiek beraiek orain ikusiko balute agian ez lukete iritzi bera izango."
«Aho bete doinu» liburua, 123.orr.
"Euskal Herrian euskal diskagintza bultzatuko duten euskaraz eginiko irrati-formula pribatuak sortzen diren unean Euskadi Gazteak beste bide batzuk jorratu ahal izango ditu irrati publiko bezala."
«Aho bete doinu» liburua, 122.orr.
"Beti egon da rock musika kulturatzat hartzeko errezelo bat gizartean. Mundu guztiari ondo iruditzen zaio opera diruz laguntzea, baina rock kontzertu bat diruz laguntzea ez da begi onez ikusten. Agintariek ez dute uste zerbait bultzatzekoa denik, eta hori gero komunikabideetan islatzen da."
«Aho bete doinu» liburua, 125.orr.
- Jaio: Tolosan, 1963. urtean.
- Euskadi Gaztea irratiko koordinatzailea, bere sorreratik (1990).
- Psikologian lizentziatua.
- Kazetari: Donostiako Herri Irratian hasi zen (1985ean). «Deia» egunkarian ere kronikak idazten zituen garai berean, eta «Antena 3» irratian esatari hasi zen.
- Telebista: Euskal Telebistan «Katu Kale» musika programa egin zuen (1985etik 1989ra) eta «Zine Oro» programa aurkezten du. Canal+ katean, berriz, «Zine keinuak» programa aurkeztu zuen (1998tik 2001era).
- Donostiako Zinemaldiko aurkezlea da eta prentsaurrekoen koordinatzailea.
- Euskadi Gaztea irratiko koordinatzailea, bere sorreratik (1990).
- Psikologian lizentziatua.
- Kazetari: Donostiako Herri Irratian hasi zen (1985ean). «Deia» egunkarian ere kronikak idazten zituen garai berean, eta «Antena 3» irratian esatari hasi zen.
- Telebista: Euskal Telebistan «Katu Kale» musika programa egin zuen (1985etik 1989ra) eta «Zine Oro» programa aurkezten du. Canal+ katean, berriz, «Zine keinuak» programa aurkeztu zuen (1998tik 2001era).
- Donostiako Zinemaldiko aurkezlea da eta prentsaurrekoen koordinatzailea.
Nik txikitatik ezagutu behar izan nuen emakume izateak ekarri dezakeen
diskriminazioa. Zazpi anai-arreba gara eta ni neu zaharrena. Ni baino urte
bete eta bi urte gazteagoak, Ion eta Xabier, anaiak eta jolaskideak. Beraiekin
batera jolaskide nuen goiko pisuko bizilaguna, bai, Kike Amonarriz. Hamar urte
inguru izango genituen eta gure jolasik maitatuena "indio eta bakeroetara"
jolastea izan ohi zen. Bi talde egin ohi genituen, bata indioena eta bakeroena
bestea, eta txandatuz talde batek bestea harrapatu behar izaten zuen. Baina ni
neu neska nintzenez eta dirudienez indio eta bakeroen filmetan
emakumezkoek paper handirik izaten ez zutenez, niri tabernako emakumearen
lana tokatzen zitzaidan. Hau da, nire anai eta lagunak etxeari buelta bat eta
beste bat ematen ari ziren bitartean, nik hantxe egon behar izaten
nuen, tabernara nire gizontxoak noiz etorriko zain. Benetan dibertigarria!
Ziur naiz Kikek behin baino gehiagotan gogoratu izan dituela jolas horiek
aita denetik, hiru alaben aita! Agian orain berari tokatuko zaio tabernako
gizonaren papera egitea bere alabekin jolasean ari dela.
diskriminazioa. Zazpi anai-arreba gara eta ni neu zaharrena. Ni baino urte
bete eta bi urte gazteagoak, Ion eta Xabier, anaiak eta jolaskideak. Beraiekin
batera jolaskide nuen goiko pisuko bizilaguna, bai, Kike Amonarriz. Hamar urte
inguru izango genituen eta gure jolasik maitatuena "indio eta bakeroetara"
jolastea izan ohi zen. Bi talde egin ohi genituen, bata indioena eta bakeroena
bestea, eta txandatuz talde batek bestea harrapatu behar izaten zuen. Baina ni
neu neska nintzenez eta dirudienez indio eta bakeroen filmetan
emakumezkoek paper handirik izaten ez zutenez, niri tabernako emakumearen
lana tokatzen zitzaidan. Hau da, nire anai eta lagunak etxeari buelta bat eta
beste bat ematen ari ziren bitartean, nik hantxe egon behar izaten
nuen, tabernara nire gizontxoak noiz etorriko zain. Benetan dibertigarria!
Ziur naiz Kikek behin baino gehiagotan gogoratu izan dituela jolas horiek
aita denetik, hiru alaben aita! Agian orain berari tokatuko zaio tabernako
gizonaren papera egitea bere alabekin jolasean ari dela.
Doinua: Espainian behera
Zinemaldia eta
Euskadi Gaztea,
eta ez da zilegi
Canal + ahanztea.
Lortu duzu uhinen
artean haztea,
eta hainbat lekutan
guk zu ikustea,
ez da gutxi denetan
marka bat uztea.
Euskadi Gaztea,
eta ez da zilegi
Canal + ahanztea.
Lortu duzu uhinen
artean haztea,
eta hainbat lekutan
guk zu ikustea,
ez da gutxi denetan
marka bat uztea.
«Katu kale» programa. Aurkezlea, ikuslearen pare, sofan eroso. Kasik bere etxean.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Ahoztar Zelaieta
#2
Olaia L. Garaialde
#3
June Fernández
|
Pikara Magazine
#4
Barbara Miller
#5
Jenofa Berhokoirigoin
Azkenak
Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?
Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]
2024-04-29
Egoitz Alkorta Miranda
Mundu mailako lapurra
Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.
Eguneraketa berriak daude