Aizkorri-Urbasa-Entzia. Urederraren sorlekua
Beti zuzen jarraituz, edozein unetan paseo bat burutu dezakegu, errepidea erreferentziatzat hartuz galtzea zaila delako, eta edozein leku horretarako egokia delako, (ingurua zoragarria da).
Abiatu eta laster sekulako zelai handia zeharkatuko dugu eta ibilbidearen 58,5 kilometroan Urbasa mendate laua harrapatuko dugu.
Berehala aparkaleku bat ikusiko dugu ezkerrera, Urederraren zirku izugarritik oinez minutu gutxi batzuetara dagoena. Aparkatzen baduzue ez zarete damutuko, ikuskizuna primerakoa baita. Beste kilometro batera begiratoki polita ikusiko duzue, aparkatzeko leku handirik ez duena, eta bi kilometro ondoren (ibilbide osoan 61,5. kilometroan eta errepidearen 19,5. kilometroan), eskumara jotzen duen bihurgune handian ere aparkatzea gomendatzen dizuegu. Bihurguneko langaren ostean, Urederraren iturburu zoragarriraino daraman bidezidorra hasten da. Bertatik abiatuz, azkenean agertuko zaizuen urjauzi paradisiakoek txundituta utziko zaituzte.
Ikuskizun honekin dagoeneko aseturik geratu ez bazarete, errepidea zuzen segituz Zudaire (XIII-XVII. mendeko San Andres eliza) zeharkatu, hurrengo datorren Barindanon ezkerrera hartu, eta Bakedano herria ere zeharkatu ostean, parkinean kotxea utzi.
Bertatik, Urederra Euskal Herriko ibairik ederrenetakoaren ur garbi eta berde-urdinskek sortutako uharka eta urjauzi zoragarriekin gozatzera abiatu zaitezkete, inoiz ahaztuko ez duzuen paradisuan barneratuz.
Handik gutxira Eulate herria pasatuko dugu, ezkerraldean batez ere laborantza lurrak eta eskuinaldean Entzia mendilerro ikusgarria agertzen zaizkigula. Kilometro gutxiren buruan aldiz, Aranaratxe eta Larraona datozkigu, aurrekoak bezala abeltzaintza eta basogintzaz arduratzen diren nekazari herrixkak. Azken honetatik gertu jada Araban sartuko gara.
Araban bisitatuko dugun lehen herria errepidean bi aldiz ezkerrera egin ostean pare bat kilometrora iritsiko garen Kontrasta da (91. km.), antzina Araba eta Nafarroa arteko bidegurutze garrantzitsua. Ondorioz, herria harresiz inguratu zen (gaur egun etxeek aprobetxatutako hormak dira) eta bere Jasokundeko Andra Mari eliza handiosoak gotorleku itxura hartu zuen. Herriko ertz batean Elizmendiko ermita dago, hilarri erromatar interesgarriarekin.
Errepidera itzuliz, Opakua-Agurain norabidean jarraituko dugu, paisaje arrokatsu eta menditsuak tarteka galdu izan duen ikusgarritasuna agertzen digularik berriz ere. Mendatera iritsi arte beti zuzen segituko dugu.
Azkenik, ibilbidearen 101. kilometroan Opakua mendatearen gainean bertan gaudela, jaisten hasten den lekuan eskuinera bide bat ateratzen dela ikusiko dugu. Bide horretxek eramango gaitu Legaireraino, baina erne ibili, nahiz eta asfaltatua eta oso zabala izan, bidezulo ikaragarriak dituelako. Opakuatik bi kilometrora lehenbiziko aparkalekua ikusiko dugu ezkerrera, baina zuzen segituz, lau kilometro beranduago arbolez inguratutako paraje ederrera iritsiko gara.
Beste kilometro erdira Legaireko zelaietara daraman bidexka hasten da, gure ezkerrera (zuzen segituz gero bidea moztu egiten da). Landa hauen inguruan eta Mirutegiko balkoi natural izugarriraino sekulako ibilbidea egin ahal izango duzue, edo besterik gabe, atseden ederra hartu, zelai zabal eta atsegin hauek horretarako aproposak dira-eta.
URBASA-ENTZIA MENDIZERRA
Denbora horretan Urederra ibaia sortzen den anfiteatro moduko zirko ikaragarriaren erlaitz edo hegalera iritsiko gara. Hortik aurrera, berau inguratzen paregabeko ibilera nahi dugun arte luza dezakegu, ez baikara inolaz ere aspertuko.
Urbasatik jaisten ari garen bihurgune handiaren hesiaren atzean hasten den bidezidorra hartu eta zuzenean iturburura eramango gaitu. Egin beharreko bakarra paretaren kontrako bide erraza jarraitzea da. Bidea ez da Bakedanotik bezain ikusgarria, baina parean agertuko zaigun urjauziak txundituta utziko zaituzte. Argazki kamera eraman.
Hortik aurrera, egin beharreko gauza bakarra uraren sorlekurantz abiatzea da, batzuetan uraren albotik eta beste batzuetan metro batzuk urrundu ostean berriz ere itzuliz, lur eremuak leku bakoitzean eskaintzen dituen bideak (eta begiratokiak) aprobetxatuz. Bitartean, aurrean duzuen ur urdin-berdexka ezin garbiago hori benetakoa ote den pentsatuko duzue, bata bestearen atzean igaroko dituzuen uharka miragarriak aluzinazioak ote diren, edota urjauzi eta urlasterrak ametsetako kontuak ote diren.
Pagadi mixto honetan zehar ahozabalik aurreratzen duzuen bitartean, azkenean besteetatik nabarmentzen den urjauzi are ikusgarriago bateraino iritsiko zarete, lehen ikusi ditugunak baino altuagoa eta bertikalagoa baita.
Bere gainetik ibaiaren beste aldera igaro eta eskailera batzuetatik Urederraren iturbururaino eramango gaituen bidezidor eta zubitxoraino hurbilduko gara.
Hemen, sartaldeko malkarrerantz joz (bista politak), Atau mendatea harrapatuko dugu eta hemendik, hegaletik gertu jarraituz, gurutze altu batek seinalizatzen digun Mirutegi gaina, amildegiaren gainean bertan. Balkoi pribilegiatu honetatik dugun ikuspegia izugarria da, besterik gabe. Ibilbidea nahikoa laua da eta presarik gabe arratsalde batean egiten da.
Urbasako Benta- Urbasa Gaina.
Jan eta lo egiteko:
Bioitza kanpin -aterpetxea- Urbasako errepidea, 30. km. 948- 39 10 04.
BAKEDANO
Urederra jatetxea- Iturria 15.
Jatorduan:
Clinker jatetxea- Kale Nagusia 1.
Aixeleku Bar-Jatetxea- Portuko kalea.
ZUDAIRE
Jan eta lo egiteko:
***Hostal Irigoyen- Lizarra-Donostia errepidea, 16. km. 948- 53 90 06. Logela bikoitza 31,25 euro.
Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.
Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]
473 plaza eskaini dituzte eta 84 ez dira bete. Lehen Hezkuntzan, aldiz, ia lanpostu guztiak bete dira.
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Ontzidia abuztuaren 31n irtengo da Bartzelonatik. Euskal Herriko lau kide joango dira bertan, munduko beste 40 herrialdeetako solidarioekin batera.
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.
Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]
Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]