Bi urterekin etorri nintzen. Nire aita Alemanian egona zen, lan bila. Gero Hernanin hasi zen lanean eta bertan bizi izan zen. Ondoren Orion jarri zen eta ni hona etorri nintzen. Hemen hazi naiz, eta lagun denak hemengoak ditut.

Berbereak nomadak omen ginen, eta Marokoko lau lekutan kokatu ziren. Gu Rif ingurukoak gara, eta han denek berberea hitz egiten dute. Hemengo kasua bezalakoa da, berberea euskara da eta hizkuntza arabiarra gaztelera zein frantsesa. Guztiz hizkuntza ezberdinak dira arabiera eta berberea, ez dugu zertan elkar ulertu. Lehen ez ziguten berberea hitz egiten uzten, orain gutxi arte telebista berberea moztu egin ziguten. Kalean hizketan sumatzen bagintuzten egurtu egiten gintuzten. Orain ezin dugu Casablanca eta horrelako hirietara joan, oso gaizki hartzen gaituztelako. Lan onetarako, berriz, edo polizia eta botere postuetarako beti kanpoko jendea ekartzen ziguten, botereari eusteko. Orain berdintsu jarraitzen du, aduanan guardiei esaten badiezu ez dakizula arabieraz hizketan, sutu egiten dira "ikasi beharra daukazu!". Baina... kasurik ere ez. Nik ez dakit arabieraz, etxean beti hizkuntza bakarrean hitz egin baitugu, baita Orion ere.
Lehen independentzia eskatzen genuen, gurea beste hizkuntza eta kultura bat delako. Baina azkenean ez zen lortu, eta jende asko hil zuen poliziak kalean.

Gauza askotan oso antzekoak dira. Han ere irrintziak egiten dituzte ezkontzetan eta festetan, eta panderoa ere jotzen da. Ezkontza gauetan dantzan pasatzen dute gau osoa, kantuan. Janaria ere antzekoa da, hemen bezala haragi asko jaten da, ia otorduro. Mendi aldeko etxeak, berriz, hemengo baserri itxurakoak dira. Baina han dena da buztinazkoa.

Berbereek goserik ez dute pasatzen, denetik dute han: oiloak, behiak, baratzeak... Baina bertako jendea aspaldian goibel dago. Denak honantz, Europara datozela ikusten du, txalupetan gainera. Eta jendea kezkatuta dago. Sakeleko telefonoak ere iritsi dira hara, eta bateriekin dabilen telebista ere bai. Telebistaz ikusi omen ninduen lagun batek korrika egiten.

Ipuin asko kontatzen dira, gogoan dut amak txikitan asko kontatzen zizkidala. Gauean afalostean esertzen dira eta gau-beila oso luzeak egiten dituzte, berriketan. Hemen, berriz, etxera etorri, sofan eseri eta telebista kateak aldatzeko tramankulua elkarri kenduz aritzen gara. Tabernetan ere berdin, lasai-lasai sartu eta han ez dago denboraren zentzurik, egon egiten dira. Ez dago hemengo presarik. Hango herrixketan denbora geratu egiten da.

Ramadana hilabete bateko kontua da, orain gutxi bukatu da. Eguzkia ateratzen denetik ezkutatu arte barau egiten dugu. Txiroekin elkartasuna adierazteko modu bat da, jende askok ez du zer janik, eta ramadanean hainbesteko diru bat ematen dio familia bakoitzak egunero beharra duenen bati. Nik hori korrika egitearekin uztartu beharra dut. Lasterketa egin eta gero jan egiten dut, baina gero berriro eusten diot barauari. Gogor entrenatzen dudanetan, ez dut goizez korrika egiten, gero egun osoan zutik iraun behar baitut. Arratsaldeko 14:00etan edo 15:00etan entrenatzen dut, segituan sekulako gosearekin etxera joan eta tripa betetzeko!

Korrika hasi nintzen, gauzak ongi atera zitzaizkidan eta komeni zitzaidan espainiar nazionalitatea. Munduko txapelketetara-eta ezin duzu joan nazionalitaterik gabe.

Bai, atleta izateagatik lehenago eman didate nazionalitatea. Kirolaria ez bazara… nazka-nazka egin arte egon behar duzu nazionalitatearen zain! 2-3 urte luzatzen da kontua, eta nik berriz 6 hilabetetan lortu nuen.

Pixka bat anekdotikoa izan zen. Ebanista nintzen eta tailu ikastaro batzuk egiten ari nintzen. Garai hartan judoan aritzen nintzen, eta pisua jaisteko korrika egiten nuen pixka bat, eta Getariako lasterketan parte hartu nuen. Helburu handirik gabe atera ginen lagunok, koadrila giroan... eta irabazi egin nuen! Lagun batek frogak egitera eraman ninduen Lasartera. Ongi nenbilela ikusi zuten, eta entrenatzen hasi nintzen. Egunero joaten nintzen entrenatzera Lasartera, autostopean!

Lasterka egiten hasi nintzenean zurgintzan ari nintzen lanean, Zarautzen. Londresko maratoian oso gustura geratu nintzen lortutako emaitzarekin, 2:14ko denbora egin nuen, eta ezin nuen horrela jarraitu, 8 orduz lanean aritu eta gero entrenatzen. Orduan erabaki nuen honetan saiatzea.

Ez, berbereak oso alferrak dira. Hemengo kulturaren antza du jate-kontuetan, tertulian aritzea asko gustatzen zaie, han ez da kirolaririk ateratzen. Berbereen artean, inor ez. Ni maratoilari atera naiz, eta oso arraroa egiten zaie. Boxeolariren bat atera izan da, baina Frantzian bizi denen bat. Nire aita ere aritu zen boxeoan, Hernanin, baina denbora gutxian.

18 urterekin hasi nintzen, eta hori berandu da. Pista eta krosa egin nahi nituen, baina ia zuzenean maratoian hasi beharra izan nuen. Nire arazo nagusia zen ez nuela korrikarako oinarririk. Eta hori oso garrantzitsua da. Espainian baziren beste batzuk nire kasuan, eta atzera geratu dira oinarririk ez zutelako. Antonio Martinezek horixe eman dit.

Batez ere pazientzia eduki behar dela irakatsi zidan. Nik hasieran gauza denak azkar egin nahi nituen. Entrenamendutan Santi Perez entrenatzaileak esaten bazidan egin 500 metro 3 minututan, ni 2:50 minututan egiten saiatzen nintzen, azkarrago, eta Diegok irakatsi zidan ez presarik izaten. Hark esaten zidan lasai hartzeko gauzak, iritsi behar badu, iritsiko dela nire eguna.

Giharrek asko sufritzen dute. Maratoi bat egin eta gaizki atera bazaizu, dena duzu minberatuta, ezin eskailerarik jaitsi… ongi atera bazaizu, berriz, hurrengo egunean ordu bete korrika egitera atera zintezke, ez duzu batere minik sentitzen. Sinestezina da animoak zer eragin duen.

Oso gogorra zen eta beranduegi heldu ginen Kanadara. Herrialde berri batera joandakoan, aklimatatu beharra daukazu, eta ordu aldaketak ere erasaten du. Goizeko ordu bietan esnatu eta lo hartu ezinik egon zintezke 5:00 edo 6:00ak arte. Lau edo bostgarren egunetik aurrera hasten da zure gorputza erritmo berrira ohitzen. Bostgarren egunean zen maratoia, eta hori zen egunik txarrena, gorputza egoera berrira egokitzen hasia delako, baina oraindik ohitu gabe. 30 gradu zeudela egin genuen korrika, hezetasun handia zegoen, eta altitude handia. Lehen kilometrotik jada gaizki sentitu nintzen. 3-4 kilometro falta zirela hobeto sentitu nintzen, baina bukatu eta gelditutakoan, dena etorri zitzaidan, zorabioa, goragalea, arnasa hartu ezina… Izotza jarri zidaten bularrean, eta sekulako haserrea harrapatu nuen, izotzak eta denak pikutara bidaliz. 30 gradu egiten zituen, eta hotzez dardarka ari nintzen! Deshidratazioaren gorabeherak ziren, eta manta pilo ederra bota zidaten gainera.

Hotz izan behar da burua. Hamabost edo hogeigarren kilometroan gorputzak engainatu egiten zaitu. Oso ongi zaudela iruditzen zaizu, euforiko, erasoa jotzeko gogoa ematen du… Eta ordura arte fresko sentitu arren, hogeita hamargarren kilometroan bat-batean beheraldiak ematen du, blokeatu egiten zara, atzetik mazoarekin eman balizute bezala. Hogeita hamargarren kilometroan jada ez da erritmo aldaketarik egin behar, ahalik eta energia gutxien gastatzen ahalegindu behar da… Gorputzak dena eman du, eta orduan sartu behar da likido gehien.

Orain arte Diego Garciarekin entrenatzen nuen, baina orain ez dago inor. Bakarrik entrenatzen dut, baina ohitu egiten zara, eta maratoiren batean bakarrik geratzen bazara, animoari nola eutsi ikasia duzu. Niri gustatzen zait maratoietan ere bakarrik joatea. Gogoan dut Amsterdamgo maratoian seigarren kilometroan geratu egin beharra izan nuela, sabeleko arazoengatik. Taldeak ihes egin zidan, baina ez nuen sekula erretiratzea pentsatu. Minutu bateko aldea ateratzen zidan, baina berriro abian jarri eta harrapatu nituen 26. kilometroan.

Egia da, nik ere beti jartzen dut arreta horretan. Herri bereko jende gehienak du korrika egiteko modu bera, keniarrek, marokoarrek… Estilo berezia du bakoitzak.

Belaunetatik gaizki ibiltzen naiz eta oin zola bereziak ditut. Ni nire oin zolarik gabe… maniatiko xamarra naiz gainera horretan. Oinak, berriz, txikituta ditut. Udan ez ditut txankletak janzten, jendeak oinak ez ikusteagatik. Oin azpiak limatuta ditut, lixa pasatuta bezala. Azazkal batzuk ezin ditut moztu ere egin, haragitan sartu zaizkit-eta.
Gogoratzen dut Anoetan 10.000 metroko lasterketa batean zenbat sufritu nuen babekin. Egun hartan lasterketa irabazi nuen, gainera. Korrika hasi nintzen, baina zapatilek baba urratu egiten zidaten, eta haserre erantzi egin nituen. 5.000 metro egin nituen oinutsik, 5 minutu, pistan. Hankak odoletan bukatu nuen. Sekulako babatzarra nuen, medikuak azal osoa altxa behar izan zidan eta inguruko jendeak ezin zuen begiratu ere egin. «Hasiberrikeria» latza izan zen nirea: galtzerdirik gabe korrika egin nuen, eta zapatila berriekin gainera. A zer errieta egin zidan entrenatzaileak!
Hiru hilabete pasatzen ditugu maratoia prestatzen, eta hara iritsi eta hanketako edozer txorakeriarekin, urratu bat edo edozer baduzu, pikutara joaten da egindako lana. Hain zaude ahul eta argala!
Keniar askok korrika egiten du oinutsik. Agian horrela entrenatzen ohituta daudelako… Gogoan dut Marokon ere umeak oinutsik korrika ikusten nituela, lur gorritan. Hemen, 20.000 pezetako zapatilak erosten ditugu, azken aurrerapen denak dituena, eta hango umearen zapatilek ez dituzte 800 pezeta balioko, baina nola urratuko ditu dituen bakar horiexek korrika? A zer zalaparta aitak harrapatzen badu! Eta azkenean oina egin egiten zaie. Oin azpia gogor-gogorra izaten dute.

Batez ere amortiguazio oso ona izaten dute. Pentsa, maratoilari batek zenbat inpaktu jasotzen dituen urte bakarrean! Belauna bakarrik ez, bizkarrezur osoa astintzen du pauso bakoitzak. Urtean 10 pare zapatila gastatzen ditugu. Astea 180 kilometro entrenatzen hasten dugu eta 230 kilometro eginaz bukatu. Milaka kilometro egiten ditugu 3 hilabetean, eta derrigorrezkoa da oinetako onak ibiltzea.

Korrika egingo ez banu, astebururo joango nintzateke mendira. Oso gogokoa dut. Baina zaila egiten zait mendizaleen pausoari jarraitzea, ez nago mendian ibiltzen ohituta. Ezin diot euren erritmoari eutsi, aldapa bat igo orduko atseden hartu beharra daukat. Oso ezberdina da korrika egin eta mendian ibiltzea.

Banku mugikorra probatu nuen, eta oreka galduta uretara erori nintzen. Korrika entrenatzen ari nintzela ikusten ninduen Jose Luis Korta patroiak, eta beti esaten zidan: "Zu arraunerako, utziozu korrika egiteari! Daukazun bizkar zabal horrekin!". Egia esan, maratoilariak normalean askoz estuagoak dira, baina nik judoa eta pisu altxaketa asko egin izan dudanez, bizkarrez ere indartsu xamarra naiz, besteen ondoan. Benito Lertxundi, berriz, futbolean aritzen zen hondartzan gurekin, gu txikiak ginela.

Otsailean Japonian dut maratoia, eta Europako txapelketan ere egon nahi nuke. Ondoren, Parisko munduko txapelketan parte hartu nahi dut. New Yorkeko maratoia korritzeak ere beti egin izan dit ilusioa. Parte hartze hutsagatik bakarrik, festa handi bat baita, baina beste helbururik gabe, oso gogorra baita marka egiteko