Eliza zaletasuna berpizteko bidea


2001eko urriaren 28an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Franco eta bereek agintea eskuratu ahala, egundoko arrakasta izan zuen Espainian Eliza katolikoak. Izan ere, salbuespenak salbuespen (horrelakorik ere egon baitzen, "katolikotasunaren" aldekoek fusilatu edo behintzat zigortutako apaizak lekuko), sutsuki kolpisten alde agertu zen Eliza hori 1936ko gatazkan zehar, eta jakina, gerora bere ordainsaria jaso zuen: ateorik porrokatuena ere Eliza horren aginduak betetzera derrigorturik zen, ondo zigortua izan nahi ezean. Heziketa guztia bere esku, elizak gainezka, poz-pozik ibili zen denbora luzez Eliza katolikoa, gizarte oso bat bere kontrolpean zeukalako. Hala ere, urteak joan urteak etorri, gizarte izutu horretan ere gauzak aldatzen hasi ziren, eta Elizarenganako zera hura epeltzen. 1971ko urriaren bukaerako ZERUKO ARGIAK plazaratzen zuen editoriala dugu horren froga.

"ELIZ-ELKARTEEN ERIOTZA"
Horrelako izenburu etsia zeraman editorial hark. Beno, ustez etsia esan beharko nuke, zeren, azken batean, haren asmoa ez baitzen errealitate gordin baten egiaztatze hutsa egitea, gaixotasun larri batentzat sendabidea aurkitzea baizik. Hona hemen bere argudioak: "Eriotzaren illunabarrean arkitzen dira eliz-elkarteak, non eta lehendik il eta obiraturik ez dauden. Non dira gure Luistar eta Mariaren alabak? Non gaztez betetako goizeko meza aiek?", kexatzen zen, hasieran. "Ez lehendakari, ez diru-zain, ez idazkari, ez apaiz, ez araudi eta ez jende gelditu dira. Zorionez edo zoritxarrez illak ditugu. Requiescant in pace".
Ene, bada! Zer zen hura? "ZERUKO ARGIA" zerua eskuratzeko bidea eskaintzen zuenaren heriotza ziurtatzen? Hala ematen zuen: "Iltzera doa lurrari, erriaren mugei, loturik dagoen parroki-erakundea ere. Erri barruan, lur jakin batzuen itxuran, egin ohi zan lehen bizitza. Lur oien erdian eliza, Jainko erri orren etxea, zutik, aldi berean erritar eta eliztar ziran bizilagunak zaintzen. Guzien buru, gidari, maixu eta artzai apaiza...".
Baina, zirudienez, akabo paradisuaren atari hura ere! "Il ez badira ere azkenetan daude era ontako elkarte eta erakundeak", ziurtatzen baitzuen editorialak. Gauzak horrela, ezer egiterik ba al zegoen? Bada, bai, begira: hasteko, praktikoak izan.
"Ez gaitezen, beraz, biziaren erio larria edo eriotzaren bizi illa alferrik luzatzen jardun. Jo dezagun bide berrietara", aldarrikatzen zuen editorialgileak. Eta horretarako bazituen bere arrazoiak, ez pentsa: "Batzuen eriotzak beste batzuen jaiotza dakar. Elkarteen eriotzak 'oinarrizko taldeen' jaiotza".

SENDABIDEA: OINARRIZKO KRISTAU ELKARTEAK
Ordurako martxan ziren Elizako gorabeherez gain gizartearen egoeraz ere kezkati ageri ziren kristau talde haiek, nahiz eliztar batek baino gehiagok mesfidantzaz ikusten zituen, ume egonezin batzuen gisara. Bada, Elizaren gaixotasuna sendatzeko, hain zuzen haiek bultzatu beharra zegoen, "Z. ARGIA"ren iritziz: "Atera gaitezen behingoz legepetik. Sar gaitezen bizi betearen askatasunean. Ortarako Ebangelioa benetan bizi duten taldeak sortzen eta ugaritzen lan egin behar dugu. Komunidade txikien garaia eldu da berriro".
Nolanahi ere, badaezpada-edo (komunistak edo auskalo zein deabruk engaina ez zitzan), gauzak ondo egitea komeni zen: "Talde oien iraupenak ez du legearen indarra izan behar. Ez dute kanpoko babesa eta eusgarria billatu behar. Talde oiek bizi egin behar dute. Biziak iraunarazi, biziak elkararazi, biziak mugiarazi, biziak indartu... Eta parrokiak ere ez du lurraren mugei lotua egon beharko. Talde oien biziari eta elkarren arteko artuemanei baizik. Talde oien lokarri, talde oien xuxpertzaile...".
Baina lehenik eta behin, betiko zozokeriak beztertu beharra zegoen: "Jakiña talde oietako bakoitzak gizongintzan eta errigintzan sartua egon beharko luke bakoitzari dagokion maillan, neurrian, giroan, eran... Besteen arazoetara zabaliak, kezkatuak... Ez lirake elizkizun utserako bilduko, otoitzerako bakarrik soilki. Ori guzia mundugintza jartor baterako indar eta bide izango lukete".
Dena den, agindu batzuetatik ez ziren kristau berri haiek ere libratuko: "Ori bai, mundugintza ortan ez daudela bakarrik, Jainkoa ere tartean ari dela siñestuko dute. Gizonen eta errien askatzaille dan Jainkoa ere beroiekin batera lanean ari dela aitortuko eta usteko dute. Eta ain zuzen kristau-talde oietan siñesmen eta itxaropen oiek bazkatu eta xuxpertuko dituzte".
Eta hori eginez, dena konpon zitekeen, antza: "Gaur garkoz bide ortatik somatu beharko ditugu Eliz berria eta kristaukera berria. Bestela il behar duen zerbaiti bizirik eutsi nahian nekatzen, erneatzen eta erretzen ari gera. Oñez ez dakian aurtxo bat jaiotzen ari da Elizan: 'oinarrizko kristau taldeak'. Zaitu dezagun, kozkortu, indartu... Lehengoa badijoala, negarrez, jardunarekin ez dugu ezer egiten. Asi gaitezen gaurko munduari eta gaurko giroari erantzungo dion zerbait billatzen. Bide berriak urratzeko argi-billa dabillen Sinodoa ez dedilla bertan behera itzali. Azpitik, oinarritik lanean ez bagara ari Sinodoko jardunak atariko aize burrunba besterik ez dira gertatuko. Euskalerriko Elizak ilda edo geldirik dagoela beintzat dirudi. Irteerik gabeko zuloan sartuta"

Nere bordatxotik
Aurreko astean, asteroko ontan, Amatiño gazteak nere izena aitatzen zuen. Ez det ezagutzen, baiña gaztea dala entzunik nago. On dakiola, gu ere izan giñan da. Onela bukatzen zuen neri zegokidan zatia: "Gezurra dirudi Basarri jaunaren kategoriako jaun batek horrelakorik esatea". Zuk gogorazi gabe ba-daki Basarrik azken kategoria dala berea. Itz ori etzenduen aitatu ere egin bear. Basarrik ez du motibo aundirik ere kategoriako gizona izateko. Ezpaita Instituto ta Universidadeak zapaldutako gizona. Bai orregatik euskaldun oso. Edan duen ur guzia euskaldun iturritik edan du. Erdel kutsudun iturri bateko ura eskeintzen zaionean, probatu orduko konturatzen da. "Au ez dek lengoa bezin jatorra", esaten du bere baitan. (...) Ez dago jakintsua, "intelektuala" ta akademiko izan bearrik itz batzuk errian sekula ez dirala itsatsiko konturatu al izateko. Baserri danak Errezil-en ez daudela ba-dakit zu bezin ondo, baiña Errezil-goak baiño sarriago bixitatzen ditut beste zenbait erritakoak. Ba-ditut motiboak Gipuzkoa ta Bizkaia ezagutzeko. Ez naiz etxetik irten gabe egondakoa, zuk dakizunez. "Legazpiatik nator". "Azpeitiatik nator", "Illargiatik nator" esango duen baserritarrik ez dezu aurkituko ez Goierrian eta ez Beterrian. Ez da "Erromeri batetan izan naiz" esango duenik ere, "erromeri batean" izan naiz baizik. Eibar-en "Getarixatik nator" esaten dala? Erderaz esan oi dana, "no hay reglas sin excepción". Laurek esaten dutenak noiztik du indar geiago amar millak esaten dutenak baiño? Bote okerra emen, bote okerra an. Akerraren adarrak baiño okerrago gaude oraintxe. Pekaturik aundiena auxe: "euskal barrutiko minori" kaxkar bat "maioriaren" gaiñetik jarri nai izatea (...) (1971-X-31)

Brandt Kanzillerrarentzat Nobel saria
Pake Nobel saria aurten jaso duenak ez du aipamen berezirik jaso. Izan ere, Nobel sariaren mahi-burukoak kendu ezkero, Kanzillerraren "Ostpolitik" hori onartzen dutenek oso gutxi dira. URSS ta Alemania arteko maitasun ageriak seme oso aldrebesa ekar bai dezakete. Inglaterrak zelakarien arazoen bidez Errusiarekiko politikaren ezina agertu nahi izan du. Errusia gertu omen dago nonbait "errazionamento kartillak" Europa osoan zabaltzeko. Brandt jaunak ba, nahiko lan izango du bere politikaren zuzenaz besteak oharerazten. Brandt kanzillerrak "Ostpolitik" horretan oinarritzen du Alemaniako politika askatasuna ta beren ekonomiaren zabalbidea. Sartaldeko beste Estaduek jokabide hori ez dute onartu nahi (...) (1971-X-31)

Zenbat gara
Gazteltzaindiko (nolabait esan beharrez) liburutegiko arduradun den Garzia de Diego jaunari egindako elkarrizketa batetan, gaztelania erabat zabalduko ote den Espainia guztian barrena galdetu diote. "Bai -erantzun du- uka ezina deritzat. Behar bada zoritxarrez, baina...". Milesker, jauna, hori da guztiekin ondo egon nahia, diplomatikakeria hutsa, zer esan gura du "behar bada" horrek? Dena dela, esanak esan, erlojuaren kontrako lasterketa dugu euskaldunok. Gure esku dugu euskararen iraupena. Garzia de Diego bezalako jaunak, haien jakinduria eta guzti, ez gaituzte salbatuko. Horrez gainera, Garzia de Diego berak ere, euskara baino askoz gutiago iraungo du, eta hala ere ez dio oraindik heriotzari amain eman. (1971-X-31)


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude