Gaztelugatxe-Bermeo. Gaztelu gaitzera eramaten duen eskailera
- Orain goazen Bakioko hondartzara. Eguraldi ona eskatua dugunez hondartzaren luze-zabalean ibili, eguzkia eta bainua hartuko ditugu. Gero Gaztelugatxeko 231 eskailerak igoko ditugu. Ariketa fisikoa egiteaz gain itsasoa urdin-urdin, ederra ikusiko dugu. Giharrak bere onera etor daitezen Bermeon paseotxoa ematea falta zaigu. Ez ahaztu Pello Zabalari deitzea.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Herritxotik irten ostean, guk Bakiorako bidean jarraituko dugu. Tartean dena den (2 kilometrotara) gure lurrari egin nahi izan zaion erasorik bortitzena irudikatzen duen "monumentua" inguratuko dugu: Lemoizko Zentral Nuklearra. Hitzak soberan daude.
Itsasbazterrari sigi-saga jarraitzen dion errepide arbolatsuan aurrera, zentraletik 7,5 kilometrotara begiratoki polita aurkituko dugu, urrunean Gaztelugatxe inguruak ere ikusteko aukera emango diguna. 5 kilometro geroago, azkenean Bakion sartuko gara, Bizkaiko txakolina dastatzeko eta hondartza gozatzeko duen herri atsegina.
Bidegurutzean eskuinera joz (ezkerrera ere egin dezakegu, hondartzako muturrera iritsi eta bertatik Gaztelugatxeko bista polita izango dugulako), herria hondartza ondotik zeharkatu eta honen beste alderaino iritsiko gara. Hemen ere gelditzea gomendatzen dizuegu, bertotik hondartza osoaren eta gertu ditugun labarren gaineko begiratoki oso polita dugulako.
Ekialderantz jarraikiz, pare bat kilometrotara eta eskuinera Bizkaiko baselizarik interesgarrienetakoa aurkituko dugu, San Pelaio Baseliza erromanikoa, hain zuzen ere. 500 metro aurrerago berriz Gaztelugatxe berriz ere ikusgai izango dugu, beste kilometro erdira dugun begiratoki apartak hobeto behatzea ahalbidetuko digun mirari misteriotsua.
Bertaratzeko aukera emango digun errepidea berriz (begiratoki funtzioa ere betetzen du) 500 metro aurrerago hasten da. Azkenean, aldapa jaitsi eta gure geografian aurki dezakegun mirari natural-artifizial mitiko eta izugarrienetako baten azpian geratuko gara. Orain, eskailera-gurutzebideari jarraiki, eta goiko Gaztelugatxeko Donibane baseliza-haitzaren misterio eta edertasunarekin topo egingo dugu.
Errepide nagusira itzulita, laster Bermeo arrantzalea ikusgai izango dugu, 2,5 kilometrotara begiratoki natural batetik hobeto behatu ahal izango duguna. Bere atzean Ogoño muturra. Betidanik itsasoari so bizi izan den Bermeon bertan bizpahiru kilometro gehiago egingo ditugu.
Dena den, ibilbidea era egokian amaitzeko, eskuinera Mungia-Bilborantz abiatu eta Sollube mendatera igotzea gomendatzen dizuegu, bertatik Bermeoko zein Urdaibaiko zati handi baten bista oso polita duzuelako.
Bizkaiko kostaldean, Bakio eta Bermeo artean, gure herriko monumentu ezagun eta era berean misteriotsuenetako bat ikusiko dugu. Olatuek errukirik gabe jotzen dute inguru hau, behin eta mila aldiz, eta orduantxe ageri zaigu inoiz baino basatiago, irailaren azkeneko itsasaldi gogorretan, alegia. Metro gutxira Aketx harkaitza lagun bakartzat duela , Gaztelugatxeko Donibane ermitak eta harkaitzak edozein olerkari inspiratuko lukete.
Harkaitza antzina uharte zen, baina Getariako "Xagua"rekin gertatu bezala, kostari lotzeko gizakiak harrizko zubi arraro samarra eraiki zion; arrazoia Donibane-ren irudiaren aurrean errezatu asmoz uharteraino gerturatzen ziren ehunka erromesak arriskurik gabe pasatzea zen. Izan ere, Donibaneren tailua harkaitzaren gainean dagoen ermitan gordetzen da.
Zubiak soilik bi begi ditu, baina irla ukitzen duenean 231 harmailako eskailera-gurutze-bidea hasten da, sigi-saga ermitaraino ailegatuz. Azken harmailan gizakiaren oinarrastoa ikusiko duzue eta herri kondairak dioenez Donibane santuak eskailerak igo eta arrastoa hor utzi zuen. Ermita honek X. mendetik hamaika gorabehera jasan du, ermita, gotorleku, babesetxe eta tenplarioen monasterio gisa, hainbat aldiz suntsitu eta berraltxatu baitute.
Goitik, 100 metroko altueran, itsasoaren indarra nabaritzen da, eta kostaldeko ikuspegia ikaragarria da, baina agian gehien txunditzen duena zera da, igaro berri dugun galtzada bide ikuspegia; irreala dirudi. Azkenik, ermitaraino behin itsasbeheran eta beste behin itsasgoran igotzea aholkatzen dizuegu, sentsazioak eta bistak oso ezberdinak baitira.
Bakioko San Pelaio
Gaztelugatxetik oso gertu Bakioko San Pelaio ermita erromanikoa dugu, XII. mendekoa eta Bizkaiko onenetarikoa. Barneluzego bakarrez, zakarki apaindutako kapitelak, atriuma, absideko zirrikitu moduko leiho artistikoa eta kanpoaldeko elizpea nabarmentzen dira.
Bermeo Bizkaia osoan izendaturiko lehen hiria da, Lope Diaz de Haro-k 1239an foru hori eman baitzion. Horregatik, Gernikako juntetxean lehen aulkia eta botoa zituen, eta bere ordezkariek hitz egiten zutenean, besteek txapela kendu ohi zuten. Horra hor bada, hiri arrantzale honen garrantzia historian zehar (Bizkaiko buru izan zen 1602a arte). Halere, Erdi Aroan, banderizoen gerrak eta suteak medio, herria bera kolokan jarri zen.
Lehendik landutako prestigioak eta lortutako pribilejioek aurrera egiten lagundu zioten, eta honenbestez, XVI. mendean penintsulako lehen arrantzu-flota osatzen zuen. Hortik aurrera arrantzak oparotasun aro luzea ekarriko dio, populazio haziz eta gune urbanoa asko garatuz. Izan ere, Bermeo beti itsasoari begira bizi izan da, eta itsasotik etorri zaio dirua, ospea eta prestigioa.
Ikustekoak
Kai ondotik zeharkatuz, portu zaharrerantz abiatuko gara, eta tartean Santa Eufemia eliza gotikotik pasako gara. Bertan gurutzeria bizantiarra, marmol zuriko erliebea eta Mendozarren hilobi gotiko loratsua nabarmentzen dira.
Alboan pilotalekua eta kofradia ditugu, eta atzean jada portu zaharra. Honen erdian eskailera batzuetatik Ercilla dorre gotikora iristen gara. Alonso Ercilla poetaren sendia du gogoan dorre honek. Orain Arrantzaleen Museoa dugu. Bertan historian izan diren hainbat itsasontzi eta tresnen bilduma zabala ikusiko dugu. Zabalik: asteartetik larunbatera 10:00-13:30 eta 16:00-19:30etara (igandetan goizez eta jai egunetan itxita).
Ertzilla kalea segituz, laster Sabino Arana enparantzan gaude. Bertan, alde batean Udaletxea (bere eguzki-erloju biekin) eta Santa Maria eliza neoklasikoa ditugu. Bien artean doan Doniene kaletik, San Juan Portaleko arku edo harrizko atera iritsiko gara. XV. mendeko harresietatik geratzen den sarrera bakarra da. Berau igaro eta ezkerrerantz, alde zaharra inguratuko dugu, eta, horrenbestez, Arresi kaletik, hasi garen kasinotik pare bat kale atzean dagoen Frantzisko Deuna eliza eta klaustro gotikora ailegatuko gara. Bizkaiko zaharrenetakoa den hau gaur egun azoka da.
Jatorduan:
Eneperi Jatetxea- San Pelaio 89.
Jan eta lo egiteko:
Pensión Gaztelu-Begi- San Pelaio 86. 94- 619 49 24. Logela 6.800 pzta.
Botika: Benta Alde 81. 94- 619 44 72.
Kotxe-tailerra:
Talleres Julen- Artza-Alde 8. 94- 619 48 97.
Jatorduan:
Gotzon Jatetxea- Benta Alde 135.
Itxas Begi Bar-Jatetxea- Goitizol-Alde auzoa 18.
Bolibar Jatetxea- Benta Alde 180.
Jan eta lo egiteko:
**Hotel Hosteria de Bizkaia- Jose Mª Cirarda 4. 94- 619 47 25. Logela 7.245-9.325 pzta.
**Hostal Arimune- Benta Alde 95. 94- 619 49 24. Logela bikoitza 6.800 pzta.
Lo egiteko:
Bisalde Nekazal Etxea- Zubiaur auzoa 43. 94- 619 30 19. Logela bikoitza 5.500-6.500 pzta.
Udaletxea: 94- 617 91 00.
Udaltzaingoa: 94- 617 91 11.
Ertzaintza: 94- 444 14 44.
Osasun-zentrua: 94- 688 47 00.
Gurutze Gorria: 94- 688 35 68.
Botikak:
Muniozguren- Askatasun bidea 15. 94- 618 70 07.
Lezamiz- Bidebarrieta 11. 94- 688 51 52.
Bankuak:
BBK- Kasinopean.
Lankide Aurrezki Kutxa- Santamañe 2.
Kotxe-Tailerrak:
Indarauto- Landarbaso Poligonoa. 94- 688 32 05.
Jatorduan:
Agirre Jatetxea- Lopez Díaz de Haro 5.
94- 688 08 30
Artxanda Jatetxea- Eupeme Deuna 14
94- 688 09 30
Athletic Jatetxea- Nardiz tar Jon 23.
Beitxi Jatetxea- Eskoikiz 6. 94- 688 00 06
Casino Jatetxea- Artza 1. 94- 688 57 21
Fruniz Jatetxea- Eskoikiz 3. 94- 688 00 34
Gibele Jatetxea- Arene auzoa 28. 94- 688 16 39
Iñaki Jatetxea- Bizkaiko Jaurerria 25-27.
94- 688 57 35
Jokin Jatetxea- Eupeme Deuna 13
94- 688 40 89
Mañuko Benta- Mañu auzoa z/g.
94- 688 56 01
San Pedro Kofradia- Erroxapeko Kaia z/g.
94- 618 64 07
Sollube Jatetxea- Ibarluzea tar Kosme 1.
94- 688 00 07
Zarragoitxi Jatetxea- Askatasun bidea 2.
94- 688 00 02
Almiketxu Erretegia- Almike auzoa 8. 94- 688 09 25
Andiño Erretegia- Almike auzoa 25.
94- 618 61 56
Arreta Erretegia- Artike auzoa 24.
94- 688 15 79
Batzoki Erretegia- Askatasun bidea 2.
94- 688 36 24
Bengoetxe Erretegia- Artike bidea 27.
94- 688 16 76
Cannon Erretegia- Mañu auzoa 27.
94- 688 34 76
Lo egiteko:
**Txaraka Hotela- Almike Bidea. 94- 688 55 58. Logela 11.000 pzta.
Artiketxe Nekazal Etxea- Artike auzoa 16.
94- 688 56 29. Log. bikoitza 5.000-6.500 pzta.
Mañuko Benta Nekazal Etxea- Mañu auzoa z/g. 94- 688 56 01. Logela bikoitza 6.000 pzta.
Gure Ametsa Pentsioa- Nardiz tar Jon 44.
94- 688 00 85. Logela 4.000-6.500 pzta
Zubi-Gane Pentsioa- Arostegi 25. 94- 618 69 44 / 630- 22 52 14. Logela 4.000-6.500 pzta.
Aldatzeta Pentsioa- Erremedio kalea 24. 94- 618 77 03 / 630- 22 52 14. Logela 6.500-12.000 pzta.
Torre Ercilla Pentsioa- Talaranzko 14. 94- 618 75 98 / 609- 17 33 53. Logela 6.500-12.000 pzta.
Talape Pentsioa- Garabilla tar Jose 1. 94- 688 16 77 / 608- 87 83 94. Logela 4.000-6.500 pzta.
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.
Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.
Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]
Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.
Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
50 maliar inguru ari dira kalean bizitzen Gasteizen beren asilo eskaeren ebazpenaren zain. Eusko Jaurlaritzak Oñati eta Tolosako harrera zentroetara mugituko ditu Espainiako Gobernuaren pasibotasunaren aurrean, horren eskumena baita eskaerak ebaztea eta ostatu alternatiba... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]