LANGILEAK KALTETUKO DITUEN ITZALPEKO ELKARRIZKETA


2001eko irailaren 02an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ofizialki ezer jakitera eman ez bada ere, Espainiako gobernua, patronala eta sindikatuak, erdi ezkutuka, lan arloko erreforma berri bat negoziatzen ari dira, eta erreforma horrek eragina izango du Hego Euskal Herriko langileengan, zeren, politikan ez ezik ekonomian eta lan arloan ere nahiko soberaniarik gabe jarraitzen denez, Euskal Herria Espainiako eta Frantziako gobernuen mende dago. Beraz, gauzatzen ari diren erreforma Espainiako gobernu, patronal eta sindikatuen esku dago. Onartu nahi ez badute ere, lan arloko erreforma berri honen helburua lan esparruko malgutasun eta mugikortasun geografiko handiagoa ahalbidetzea, erretirorako adina atzeratzea eta negoziaketa kolektiborako sektore probintziala eta autonomikoa ezabatzea da. Dirudienez UGT ez dago prest joko horretan sartzeko, eta, are gehiago, greba orokorrerako deialdia egiteko asmoa iragarri du.

Nahiz eta Madrilen erabakitzen dena Espainia osoan ezarriko den, sindikatu abertzaleek iragarria dute horrelako erreformarik ez dutela inolaz onartuko, eta behar diren baliabideak erabiliko dituztela hori eragozteko. Datorkigun udazkena "beroa" gerta daiteke, beraz, gauzak bide horretatik abiatzen badira.


BOTEREAREN INGURUMARIAK BULTZAKA.

Lan esparruko erreformako konpromiso berriak gorpuztuko dituzten erabaki politikoak iritsi bitartean, boterearen ingurumariak bultzaka ari zaizkio gobernuari, lan merkatuan "zorroztasun" gutxiagoz jokatzea onar dezan, edo, gauza bera dena, malgutasun handiagoz jokatzen utz dezan. Horrela, Espainiako Bankuak, bertako gobernadore Jaime Caruanaren bidez, hainbat errezeta eskatu ditu lan merkaturako: mugikortasun geografikoa indartzea eta, horretarako, langabezia babesteko "ezaugarri batzuk" aldatzea; soldata berritzeko klausulak kentzea; soldata igoerak produktibitatearen arabera finkatzea, eta ez inflazioaren arabera; soldatak, sektore guztian homogeneoak izan ordez, enpresa bakoitzaren egoerari egokitzea; eta, beraz, hitzarmen sektorialak, probintzialak eta autonomikoak ezabatzea.
Munduko herrialde garatuenek osatzen duten OCDE Ekonomi Lankidetzarako eta Garapenerako Erakundeak berak ere negoziaketa kolektiboaren erreforma egiteko eta langabeziaren babesa "leuntzeko" eskaria egin dio azken asteotan Espainiako gobernuari. Hitz bitan esanda, lan merkatuaren "zorroztasuna" arintzeko proposatzen du.
BBVAren Azterketen Zerbitzuak ekonomiaren azterketari buruz argitaratzen duen "Situación" aldizkariak, ekaineko azken argitalpenean, lan merkatuaren erreforma berriaren gaia lantzen du. Lehenik Espainiako gobernuak kontratazioari buruz martxoan egindako erreforma aztertzen du. Hasteko, ez dago ados kontratazio mugagabean kanporatze bidegabeei dagokien kostu murrizketarekin: murrizketa handiagoa nahi dute. Kexu dira baita ere kontratazio mugagabea "merkatu" dutelako eta aldi baterakoa, amaieran kalteordain bat ezarriz (lanean aritutako egun bakoitzeko zortzi egun), "garestitu" izanagatik.
Baina, hala ere, «Situación»en ageri denez, lan merkatuko gauzarik garrantzitsuena egiteko dago oraindik, eta, noski, bere iritziz lan baldintzak eta negoziaketak gehiago gogortu behar dira. Horrela, amaieran, "Zeregin ugari lan merkatuan" izenburupean, honela dio: "Enplegu tasaren hobekuntza, Espainiako ekonomiaren benetako konbergentziaren ardatza izanik, laneko eskaintza eta eskaeraren arteko doitasunaren mende dago, eta, horretarako egin litezkeen erreformen baitan, kontratazio arloko lege aldaketak alderdi bat besterik ez dira. Soldata finkatzeko arau malguagoak behar dira, enpresen produktibitatearen bilakaerarekin lotura estuagoa dutenak".
"Horrek -dio «Situación»ek- negoziaketa kolektiboaren egitura aldatzea eskatzen du: maila sektoriala, probintziala eta autonomikoa baztertu behar dira, horiek izanik gaur egun hitzarmena duten langile gehienei eragiten dietenak eta sistematikoki soldata igoera handienak ezartzen dituztenak, enpresaren egoera kontuan izan gabe. Gainera, mugatu beharra dago hitzarmenen iraupen mugagabea, berritzeko adostasunik ez dagoenean (delako ultraaktibitatea)...". Aipatu den BBVAren txosten horren arabera, kontuan hartu beharreko beste neurri bat "kanporatzeko arrazoiak eta kalte ordainaren zenbatekoa negoziaketa kolektiboetan zehaztasun handiagoz arautu ahal izatea" litzateke. Azken batean, helburu nagusia enpresa mailako negoziaketa kolektiboaren garrantzia areagotzea litzateke, negoziaketako alderdirik orokorrenak soilik utziz sektore mailarako.
"Gainera -dio, azkenik, «Situación»-ek- lan esparruko politikek langileen mugikortasun geografiko eta funtzionala bultzatu behar dute, eta prestakuntza eta lan merkatuko partaidetza sustatu behar da, Espainiako ekonomiaren jarduera tasa eta, beraz, hazkunde ahalmena areagotuz".
Espainiako PPko gobernuak, egia esan, ez du bere ingurumariatik iristen zaizkion gomendioen inolako beharrik, filosofia hori bere ideologia kapitalistaren baitan baitago. Baina ez dio hautesleen aurreko irudiari kalterik eragin nahi, eta sindikatuekiko elkarrizketaren aldeko itxura eman nahi du; horregatik ez da ausartzen, oraingoz, bere ingurumaria horrek eskatzen dizkion neurri gogorrak hartzera. Nolanahi ere, inolako zalantzarik gabe, pixkanaka-pixkanaka urrats horiek egiten saiatuko da. Eta bakarren batzuk egiten hasiak dira, sindikatu espainiar batzuen "laguntzaz" baliaturik.

BIZTANLERIAREN ZAHArTZEA.

Biztanleria geroz eta zaharragoa bihurtzea aitzakiatzat harturik erretirorako adina atzeratu nahian dabiltza Europako erakunde nazionalak nahiz nazioartekoak, publikoak nahiz pribatuak. Atzeratze hori ere mahai gainean dago hainbat gizarte eragileren eta Espainiako gobernuaren artean erdi ezkutuka egiten ari diren negoziaketa horretan.
Ezin esan batetortze hutsa denik, Espainiako gobernuak, CEOE eta CCOOek pentsioak hobetzeko behin-behineko erabaki bat sinaturik dutenean eta pentsioei buruzko Toledoko Itunaren negoziaketa egitear dagoenean, erakunde publiko eta pribatu ugariren adierazpen zaparrada gertatu izana biztanleriaren zahartzeari buruz eta, beraz, erretiroa atzeratzeko neurria sustatzeko premiaz. Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da datozen hamarkadetan. Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke datozen 50 urteetan (%26,7tik %53,4ra 2050. urterako). Herrialde batzuetan, esate baterako mediterraneo ingurukoetan (Italian edo Espainian) kopuru hori %67raino igoko litzateke, eta kolokan jar dezake pentsio sistemaren iraunkortasuna.


PENTSIOEN ERREFORMA.

Horrela, BBVArek Azterketa Zerbitzuak argitaratzen dituen «Situación (Global)» eta «Situación (España)» aldizkariek, ekaineko azken bi argitalpenetan, pentsioen erreformaren gaia aztertzen dute. Lehenengoak "demografiak pentsioak kapitalizatzen ditu" gaiaren inguruko txostena biltzen du. Bertan dioenez, nazioarteko hainbat erakunderen aurreikuspen demografikoek argi gorriak piztarazi dituzte Europako klase politikoa artean, horien ondorioz ekonomiaren arloan sor daitekeen egoeragatik. Europako pentsio sistemak nahitaezko eskema publikoetan oinarritzen direla adierazten du, eta, horren arabera, epe ertain baterako dauden aurreikuspen demografikoek gastu publikoaren igoera nabarmena iragartzen dute pentsioen arloan. Gastu mota horrek, berrogei urteko epearen buruan, 3 eta 8 puntu bitarteko igoera izango du herrialde gehienetan. Hain zuzen ere, Espainia igoera handienetakoa izango lukeenetako bat litzateke. Aurreikusten diren datu horiekin, aldizkariaren ustetan, pentsio-sistema hori guztiz bideraezina bihurtuko litzateke.
Bigarren aldizkariak - «Situación (España)»- kritikatu egiten du orain dela gutxi gobernuak, CEOEk eta CCOOek hartutako akordioa, pentsioen erreforma atzeratzen duelako eta pentsio sistema publikoaren bideragarritasunari buruzko zalantzak argitzen ez dituelako, erreforma horien ardura eta kostuak datozen belaunaldien eta oraingo batzuen bizkar utziz. Aldizkariak dioenez, akordio horretako neurririk gehienak adituek gomendatzen dituzten eta Europako beste herrialde batzuetan hartu dituzten neurrien aurkako bidetik doaz.
Europako Batasuna bera ere erretiroa atzeratzeko neurrien alde agertu da. Arrapalada bizian zahartzen ari den Europan pentsio sistema bideragarria izatea lortu nahi bada, erretirorako adina atzeratu beharra ikusten dute, pentsiodunen eta lanean ari direnen arteko desoreka hainbestekoa izan ez dadin. Horrela adierazten du Gizarte Babeserako Batzordearen txosten batek (batzorde horretan partaide diren herrialdeetako eta Europako Batzordeko adituek esku hartzen dute). Europan, erretirorako adina 65 urtean dago ezarrita, nahiz eta, batez beste, benetan 60 eta 62 urte bitartean hartzen den erretiroa.
Europako ministroei ekainean aurkeztu zitzaien txostenak Europan enplegu maila igotzearen premia azpimarratzen du, bestela ezingo zaiolako gaur egungo pentsio sistemari eta gizarte babesari eutsi. Jarduera maila hori areagotzeko emakumezkoak eta adineko pertsonak kontratatzeko bidea gomendatzen dute. Beraz, pentsio aurreratuak murriztu beharra aldarrikatzen da eta, aldiz, lan jarduera luzatzeko neurriak bultzatzea. Horrek lanaldia luzatzeko baldintza hobeak eratzea eta kotizaziorako epeak berritzea dakar


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude