EUSKAL MUSIKAREN OIHARTZUNA OZEANOZ BESTALDE


2001eko uztailaren 29an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Boise ondoan dagoen Nampan jaio zen Jim Jausoro Mallea 1920an. iazko abenduan 80 urte bete zituen eta horietatik 70 musika jotzen aritu da, 9 urterekin hasi zelako soinua ikasten. Nampara joaten zen irakasle frantziarrarekin ikasi zituen lehen notak eta gero bakarrik. Gurasoek, biak euskaldunak, zuten ostatuan hasi zen jendaurrean jotzen Jim, Spanish hotelean. «Belarriz ikasitako euskal musikaz alaitzen nuen ostatua».

Gero, 1957an, bere izena duen banda batekin hasi zen jotzen: Txomin Ansotegi bateria eta pandereta, Johnny Arregi saxofoia, Dick Lenhart tronpeta eta Jausoro bera akordeoiarekin. Idaho osoan eta inguruko beste estatuetan (Ontario, Oregon, Nevada...) ibiltzen zen laukotea, neguko asteburuetan batez ere. Euskaldunen jai eta ezkontzetan ez dira falta izan azken hamarkadetan. Asteburuetako lanbidea musika izan badu 40 urtetan zehar, astean zehar ferrokarrilean aritzen zen lanean. Arregi eta Ansotegi hil ziren eta orain saxofoijole amerikar bat eta Mendaroko mutil bat, Juan Zulaika, ditu taldean. Batez ere euskal musika jotzen dute, baina musika amerikarra ahaztu gabe, hori ere ondo menderatzen dute.

Euskal Herriko zati bat ozeanoz bestalde.

Dantzari txikiak laguntzen 1946tik ari da Boisen eta Caldwellen. Boisen Oinkari dantza taldea sortu zen duela 40 urte. Akordeoia eta trikitixa jotzen du bertan hasieratik Jimyk, nesken dantzak batez ere, mutilenak txistuz egiten dituztelako: Zortziko, Naparrako, nesken arkua, neska-mutilen arkua... Gehienak Bizkaia eta Gipuzkoako dantzak, baina Iparraldekoak ere bai.
Duela 33 urte Jausororen taldeak doinu ugari jaso zituen 45 reboluziotako disko txiki batean. Orain gutxi berritu dute disko hau. Jota alaiak, porrusalda, vals, dantza ikasteko doinu motelak... entzun daitezke bertan. Grabaketa berrian beste euskal musika taldeek ere parte hartu dute: Mary Lou Murelaga Guerricabeitia, Ordago taldea, Ray Mancisidor, Biotzetik abesbatza, Patty Miller&Chris Bieter...
Jausorok Idahoko Gobernuaren saria jaso zuen joan den irailean, hain zuzen ere bere bizitzan zehar euskal musikaren alde eginiko lanagatik. Baina ez da bizitzan zehar jaso duen aipamen bakarra: 1994an beste bat eman zioten, 1988an Basque Studies Program-ek saritu zuen eta 1983an Boiseko alkateak hiriaren izenean.
Jausororen akordeoietako bat Euskal Museoan ikus daiteke; baina hala ere, euskal musika Idahon ez dela galduko dio musikari zaharrak. Bera irakasten aritu izan da eta jotzen jarraitzen du, nahiz eta zutik egonda nekatu. Ia ezinezkoa iruditzen zaie Idaho eta inguruetako euskaldunei Jim Jausororen musikarik gabeko jai bat ospatzea. Euskaldunak amerikarrekin ezkondutakoan nortasun apur bat galdu arren, kultur ekitaldi hauei esker Euskal Herriko zati bat izaten jarraituko dute ozeanoz bestaldeko lagun hauek


Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude