EUSKALKIAREN GALERA SAIHESTEN


2001eko uztailaren 01ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Badihardugu, Deba bailarako euskara elkartea da, eta inguruko euskalkia sustatzea du helburu. Bertako herri-hizkera aztertu eta indartzeak, euskara bera aberastuko duela dio elkarteak.

Badihardugu elkartea 80-90 bat lagunek osatzen dute, Mutrikutik hasi eta Gatzaga bitarteko hamazazpi herritako (Bergara, Eibar, Oñati, Arrasate eta Antzuola, besteak beste) hainbat kultur eta euskara elkartek, idazlek, filologok eta euskaltzalek.
Elkartearen sortze batzarra azaroaren 25ean izan zen, eta bertan elkartearen eginbeharrak finkatu ostean, zuzendaritza batzarra izendatu zen.
Lehendakaritzat, Serafin Basauri eibartarra izendatu zuten, eta lehendakari ordezko bezala Juan Martin Elexpuru idazle bergararra.


ELKARTEAREN EGINBEHARRAK.

Bailarako euskalkia indartzeko, elkarteak garrantzia ematen dio gurasoek seme-alabei txikitatik beren euskalkian hitz egiteari, herri-hizkera familian, etxean, sendotu dadin.
Halaber, herri komunikabideek bertako euskalkia jorratzea garrantzizkotzat dute. Informazioa sinesgarria izan dadin, beharrezkoa baita hizkuntza hurbila, afektiboa eta beroa erabiltzea. Serafin Basauri elkarteko lehendakariaren ustetan, "garrantzitsua da ahozkotasuna indartzea, eta herriko hizkerari buruz dauden konplexuak uxatzea, eta euskalkiak txisteak kontatzeko balio digun moduan, artikulo bat idazteko erabiltzea". Horretarako, Deba arroko euskalkiaren idaztarau komunak ezarri dituzte, ahoskera jorratu dute eta hiztegiaren ehuneko larogei jada osatu dute. Deba ibarreko berezko diren hitzak mantenduz. Esate baterako, trikuharriari "perikuxia" esaten diote.
Badihardugu elkarteak, ez du euskara batuaren kontra egin nahi, euskara batuak bere funtzioak eta esparrua baitauzka elkartearen ustetan. Euren ustez, garrantzitsua da euskara batua eta euskalkia uztartzea; izan ere, azkena menperatzeak batua menperatzea baitakarki. Fernando Muniozguren elkarteko kideak zera adierazi du: "Gu ez gabiltza nostalgiaz, bizitza arruntari eta egunerokotasunari euskalkian erantzun nahi diogulako eta euskara ona, jatorra eta bizia nahi dugulako baizik. Badakigu, zuberotarrekin eta lapurtarrekin mintzatzeko, eta ulertzeko euskara batua ezinbestekoa dela".
Elkartearen sorreraren nondik norakoak ezagutzeko denboran atzeruntz jo behar dugu. Duela hamar bat urte, Deba bailarako euskaltzaleak beren euskalkia indartzeko helburuarekin eta idazketarako ortografia arau komunak, zehazteko bildu ziren. Lehen txostenak Juan Martin Elexpuru idazlearenak dira, eta ondoren etorri dira, batetik, aipatu elkartearentzat giltzarri izan den Koldo Zuazoren "Deba Ibarreko Euskeria" liburua, eta bestetik, herri komunikabideei buruzko Fernando Muniozgurenen idazlanak. Garai hartan ordea, heldutasun eta gaitasun eza gailendu zen eta ez zen deus mamitzerik izan. Eta, gaurdaino, herri bakoitzak bere bideari ekin dio.
Etorkizunean, Badiharduguk eskualdeko udalekin, ikastetxeekin eta aisialdi taldeekin hitzarmenak sinatu nahi ditu: "Asmoa udalekin, eskolekin, hitzarmen bat egitea da eta elkarlan bat bultzatzea, herritarrengandik oso gertu dauden erakundeak direlako eta euskalkiaren erabileraren inguruan zeresan handia daukatela iruditzen zaigulako"; aipatu digu elkarteko Serafin Basauri lehendakariak.

EKIMEN eta aurkezpen ZABALA.

Sortarazten zaizkien arazo eta kezkak, herri komunikabideekin, beste herri eta eskualdeekin, euskara elkarteekin eztabaidatu eta elkartrukatu nahi dituzte. Horregatik, Badihardugu elkartea Euskal Herri osoak ezagutu dezan, eta ekimena gizarteratzeko, aurten elkartearen aurkezpena Bilbon egingo dute.
Badihardugu Elkarteak Deba bailaran berezko diren hitzak eta esapideak erabiltzea nahi du, igelari "ugarixoa" esatea, edota elkartearen izenak dioen legez, euskara batuan "ari izan" erabiltzen den lekuan badihardut edota badihardugu erabiltzea. Euskalkia baita, herri bakoitzaren nortasunaren islada eta aldi berean euskaldunok desberdintzen eta batzen gaituena


Azkenak
Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Billabesa gidariek greba mugagabea eginen dute uztailaren 1etik aurrera

Hilabeteetako protesten ostean, TCC enpresako zuzendaritzak ez du aurrera urratsik egin eta langileek leher egin dute. Greba mugagabera doaz, baita sanferminetako ez ohiko zerbitzuetan ere. “Enpresak erantzukizunez jokatuko balu saihestu litekeen zerbait” dio langile... [+]


Sustrai Erakuntzak salatu du enpresa batek Nafarroako lau eremutan kobre meategiak ireki nahi dituela

Fundazioaren arabera, Aguilar de Codes eta Sorlada artean, Villamayor de Monjardinen, Villlatuertan eta Kasedan ustiatu nahi dute kobrea. Iberian Copper SL izan da Nafarroako Gobernuari lau eremu horietan prospekzioak irekitzeko baimenak eskatu dizkion enpresa. 


Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin San Joan gaueko eraso arrazisten kontra

Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]


Sánchezen NATOko tratuak hautsak harrotu ditu zenbait estatu kideren artean

Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.


Galdakao-Usansoloko eta Gernika-Lumoko ospitaleetako “prekaritatea” salatu du ESK-k

Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


Oporrik ez elkartasunari

Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Eguneraketa berriak daude