EGUNERO PITTIN BAT HILTZEN GARELAKO

  • "Bancarrota" antzezlana estreinatu berri du Legaleón-Tk. Heriotzaren gaia ardatz hartuta ideia eta irudi zorrotzak jaurtiz aurkezten digu ikuskizuna talde irundarrak, beti ere ikuslearengan sentsazio berriak sortu nahian.

2001eko apirilaren 29an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Bizitzako zirrikituetatik maiz sumatu daitekeen heriotzaz mintzo da "Bancarrota" ikuskizunean Legaleón-T, ohi bezala antzerkia ulertzeko modu pertsonal bat lanabes hartuta. Konpainiak bere hastapenetatik egin duen moduan antzerkia, mugimendua, keinua eta hitzak harremanetan jarriz sortua da azken lan hau. Emozioaren eremuak aztertuz keinuen, soinuen eta zentzuen poesia bilatuz. Proposamen berrien aurrean zabalik dagoen ikuslearentzat sortutakoa da, beraz, "Bancarrota". Gazteleraz lan egiten duen Legaleón-Tek hamabost urteko ibilbide luzea egina du antzerkiari buruzko estereotipoak apurtzen. Azken lan honetan taldeari aspalditik bueltaka zebilkion gai bat jorratu nahi izan dute: heriotza. Bizitzaren akaberaz, ordea, modu bitxi batez mintzatzea hautatu dute. Bihotzaren taupaden eteteaz baino heriotza poetikoago batez, hain zuzen ere. "Bancarrota"ren zuzendari Oskar Gomezek azaltzen duen moduan Anton Reixa galiziarraren "El silencio de las Xigulas" ("Xigulen isiltasuna") muntatu ostean heriotzaren gaia pil-pilean zegoen taldean. Testu bilketa lanetan hasita uste baino material gehiago topatu zuten: Espe Lopezek eta Oskar Gomez berak idatzitako ugari eta baita bizi izan zen bitartean heriotzari buruz asko hausnartu zuen Robert Filliurenak ere. Gomezek dioenez autore frantsesaren obra "Bancarrota"ren inspirazio izan da: "Artista plastiko gisa nabarmendu bazen ere niretzat poeta bat izan zen. Asko idatzi zuen poesia, artea eta antzerkiari buruz. Haren testuek harreman estua dute heriotzarekin, egunero denok pairatzen dugun horrekin. Filliuk 'gehiegi hiltzen nahiz' esaten zion egunerokotasunean galtzen goazen horri".
"Bancarrotak" ez du ez istoriorik ez eta pertsonaiarik ere (ez behintzat modu konbentzionalean ulertzen ditugun horiek). Guztira hemezortzi koadroz osatutako ikuskizuna da, entsegu gisa uler daitezkeenak. Guztiak proposamen irekiak dira, egunerokotasunean bizi ditugun gai horiei buruzko gogoetak. Zera da azken finean "Bancarrotak" azaleratzen duen kezka: Ez al gara egunero pittin bat hiltzen dutxatzen garenean, bazkaltzen dugunean, telefonoz hitz egitean edo larrutan egiten dugunean?
Javi Huete, Espe Lopez eta Ana Perez dira ideia, irudi eta proposamen horiek guztiak taula gainean gorpuzteaz arduratzen direnak. Eskenatokian noizbehinka irudiak erakusten dituen pantaila erraldoi bat eta musika aparailu bat besterik ez dutela espazioa bete egiten dute hiru aktoreek. Oharkabean haserretik algarara, isiltasunetik garrasira eta lotsatik exhibizionismora igarotzen dira aktoreak. Zentzuz beteriko kaos horretan aretoa gogoeta isiletik algara lotsagabera igarotzen da segundo batean.


Ikuslearen begirada jomuga.

"Antzerki zuzena, sinplea itxuraz, istoriorik gabekoa. Batez ere aktoreen lanetan oinarritutakoa eta eszenografia erraz batekin publikoarekin harreman zuzena bilatzen duena", halaxe definitzen du Oskar Gomezek Legaleón-Tren antzerkia egiteko modua. "Bancarrota"ren kasuan ere ildo horretatik jarraitu nahi izan du taldeak. Hemen ez dago aurkezpen, korapilo eta amaierarik. Sentsazio eta erreakzioak bilatzea dute xede nagusi Legaleon-Tkoek. Arrazoi horrexegatik aktoreek maiz zuzentzen dituzte euren hitzak eszenaurrera, baita taula gainetik jaitsi eta ikusleen artean nahasi ere. Antzezlanaren prestaketan talde guztiak bere errealitatetik zati handi bat ikuskizunerako eskaintzen du. Inprobisazio bidez eta proba ugari eginda lortzen dute azken emaitza xahutura iristea.
"Bancarrota"ko pertsonaiek euren aktoreen izena dute: Javi, Espe eta Ana. Aktore bezala oholtza gainean bakoitzak bere benetako izena erabiltzeak abantailak dituela iritzi diote taldekideek, Espe Lopezen aburuz, gainera, "tradizioko gauza da. Guk ez ditugu gure lanetan zentzu klasikoan ulertzen diren pertsonaiak erabiltzen, guk pertsona-funtzioak erabiltzen ditugu. Hauei gure izena jartzen diegu hein batean gure 'alter egoa'rekin lan egiten dugulako batzutan". Honek guztiak Legaleón-T taldearentzat ezinbestekoa den xede bat lortzen laguntzen du: hau da, ikuskizuna orain eta hemen gertatzen ari denaren ideia indartzen. "Bancarrota"n aktoreek ezezik publikoak ere berebiziko garrantzia du emanaldia gauzatzen ari den gunearekin batera. Emanaldi bakoitza elementu horien guztien irabiatu bat da.


Bizitzearen festa.

Antzezlanaren gaiak bere horretan ilun samarra eman badezake ere "Bancarrota" festa dibertigarri bat da, heriotzaz hitz egiten den arren bizitzeko hamaika motibo iradokitzen dituen lana. Hasieratik bukaerara berotasun handia zabaltzen du. Helburu nagusia hori izanik "Bancarrota"n aktoreak fokuen azpian biluztu egiten dira (psikikoki nahiz fisikoki). Ikuskizunean zehar tentsio nahiz dibertsio uneak tartekatuz doazen heinean etenik gabeko energia uholde bat nabaritzen da aretoan emanaldiak irauten duen ordu eta erdian.
"Bancarrota"k errealitate bat edo ugari islatzen dituen neurrian gaur egungo gizarte errealitateari buruzko printzak ere eskaintzen ditu. Hori dela eta, ez dio politika gaiei muzin egiten (Arnaldo Otegi eta Jose Maria Aznar hizpide dira, esaterako). Oskar Gomez zuzendariak ezinbestekotzat jotzen du egunerokotasunarekin lotutako lan batean errealitatea islatzea: "Bizitza eta heriotzaz hitz egin nahi baduzu ezinbestekoa da politikaz jardutea". Dena den, "Bancarrota" ez da inolaz ere lan ideologiko bat.
Euskal Herrian hainbat emanaldi eskaini ondoren, hilaren 29an Espainia aldera joko du Legaleón-Tk. Cuencako Arte Ederretako fakultateak antolatutako "Situaciones" jaialdian parte hartuko baitu. Taldekideek "Bancarrota"ren bertsio murriztu bat prestatzeko asmoa dutela agertu dute, batez ere lana areto txikiagoetara eraman ahal izateko. Hori dela-eta, ziur aski, Euskal Herrian ikusteko aukera zabalagoa izango dugu.


Azkenak
Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


‘The Lancet’ aldizkariaren arabera, Israelek 434.000 palestinar hil ditu 2023ko urritik: Gazako biztanleriaren %20

Iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du aldizkariak. Kalkuluen arabera, 2023ko urriaren 7tik egunean 732 palestinar hil ditu batez beste, Israelgo armadaren erasoen... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Janaria sartzeko “10 orduko etenak” iragarri ditu Israelek, Gazan 100.000 haur desnutrizio arriskuan daudelako

"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Sendabelarrak oliotan

Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]


Eskuz eta banaka

Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]


Eguneraketa berriak daude