"BETI IZANGO NAZI HASIBERRIA"

  • Bere bizioetako bat besterik ez zen hasieran. Eta orain bere bizitzaren zati handi bat da. Sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintzatik ikasten saiatzen omen da bera. Egin duen lana kontuan hartuta ordea, ikasteko baino, irakasteko gehiago duela esan genezake.

2001eko otsailaren 11n
Legazpiko Ikatza elkartean egin zuen lehen argazki errebelatua, 1985ean. Ordutik, Serigrafia ikasi du Manuel Bellorekin Artelekun eta argazki ikastaroak burutu ditu Pierre-Jean Amar, Jordi Guillumet, Eiichiro Sakata, Miguel A. Martín eta Juan Manuel Castro Prietoren eskutik. 1990az geroztik bera da sariak etengabe jaso eta ikastaro eta tailerrak eskaintzen dituena. Argazki lanen artean "Leaxpi Industri Paisaiak" (1992), "Rwanda 1992", "Paseoak eta Paisaiak" (1998) eta "Arrantzaleak" nabarmentzen dira. Egun "Natura" zuri-beltzeko asmoan dihardu.

Argazkilaritzan hasitako garaiak.
15-16 urterekin hasi nintzen. Garai hartan bizio eta zaletasun asko nituen, eta argazkiekin aritzea beste bat zen. Opor batzuetako argazkiak errebelatu ondoren atseginak iruditu zitzaizkidan, eta orduan konturatu nintzen gai hori gustatzen zitzaidala. Legazpiko Ikatza argazki elkartearekin harremanetan jarri eta lehenengo pausoak erakutsi zizkidaten: zer den errebelatua, fijadorea, argazki kamerak nola funtzionatzen duen... Ikasitakoarekin nahasketak egiten hasi, eta denboraldiko afizioa iruditzen zitzaidana bizio eta debozio bilakatu zen, 31 urte bete behar ditudan une honetara arte.

Hasiberria kontsideratzen zara? Noiz uzten zaio hasiberria izateari?
Hasiberria naiz, baina esperimentatua. Hala ere, bizitza osoan zehar joko dut nire burua hasiberritzat; izan ere, gauzak garbi dituzunean, aspertu egiten zara, hortaz, sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintza gauza desberdinak eskuratzeko bidea izan daiteke.

Lehenengo argazkiak zuri-beltzean izaten al dira?
Nire lehen lan serioa zuri-beltzean burutu nuen, baina era berean kolorearekin ere aritzen nintzen. Garai hartan rock erradikala une gorenean zegoen. Kamera jaka barnean ezkutatua nuela joaten nintzen kontzertuetara eta bertan jasotako guztiari buruzko ikus-entzunezkoa burutu nuen, koloretan.
Zuri-beltzak sinpleagoa denaren itxura du, baina aurkakoa gertatzen da; landu egin behar duzu eta argia era berezi batean ikusten da argazki horietan.

Ate joka aritu beharra izan duzu ala zure bila etorri dira?
Biak batera. Bidea zabaltzen hasteko lehiaketak daude, elkarte berriak ezagutzen dituzu eta horrek lagun zaitzake. Hala ere, elkarte horiek bide erdian geratzen dira, ez dute argazki kulturarik sortzen. Beste maila bat lortu edo zerbait gehiago behar duzunean, lehiaketak zuloak tapatzeko dira egokiak, errebelatzen eta karreteetan izugarrizko dirua joaten baitzaizu. Lana egin beharra dagoela argi dago. Gero salmenta dator, jendeak zure erreferentzia jasotzen duenean, iristen dira deiak.

Argazkilaritzaren merkatuak egoera ona, txarra...
Ezaugarri berezia du argazkilaritzak, aldakorra dela; gauza asko egin daitezke baina ematen zaien balioa desberdina da. Merkatuan gutxieneko prezio bat dago eta hau ahalegina eskatzen duen artisautza lana da. Jendeak ez du hori ulertzen, sentsibilitate falta handia dago. Nire kasuan, gutxi saltzea nahiago dut baldin eta eroslea balioaren jakinaren gainean badago.

Zein kamera mota erabiltzen duzu?
Lortu nahi duzun emaitzari egokitzen zaio kamera mota. Lan tresnak era batean edo bestean jardunarazten zaitu. Lehen lanak 35mm-tako kamerarekin egin nituen. Piktorikotasuna albo batean uztean, argazki erreportajeak burutzeko 6x6 batekin aritu izan naiz, inongo manipulaziorik gabe. Lan komertzialak egiteko, berriz, digitala asko erabiltzen dut.
Argazkilaritza hitz handiekin definitzeko plaketako kamera dago; formato handikoak ateratzen ditu, ez dago instantanearik, itxaron egin behar argiaren momentu egokia aurkitzeko...

Tamainei dagokienez...
Argazki txikia intimoagoa da; handia zabalagoa, zentzu guztietan. "Paseoak eta Paisaiak" egiterako orduan handinahia adierazteko beldur nintzen, baina proiektua handian agertzen zitzaidan buruan jada. Prestatzen ari naizen "Natura" proiektua ere formato handian joango da, kamera guztiak nahastuaz.

Esperientzia horrek guztiak izango du eragina zure estiloan, ezta?
Hastapenean ingenuitate asko dago ilusio askorekin nahastua. Denborarekin inozentzia hori galdu, eta gero eta ezagupen gehiago izan, kritikoagoa bihurtzen zara bai zure buruarekiko bai besteekiko. Batez ere ikuspegia da garatzen doana. Pauso batzuk eman ahal izateko oinarriak beharrezkoak dira, teknika funtsezkoa da, baina horiek garbi daudenean, teknikaz ahaztu eta gauza berriak bilatzen hasten zara.
Zer da nik orain bilatzen dudana? Hamasei urtez lanean aritu ondoren, esan edo adierazi nahi duzunaren arabera, era guztietako lanak moldatu daitezkeela ikustea: lan etnografikoak, intentzionalitate kutsu batez eginiko karga handiko erreportajeak, kazetaritzarako argazki bereziak... Horrez gain artista plastiko asko dago euren lanetan argazkiak barneratzen dituztenak, argazki irudien bidez beste gauza batzuetara ailegatuz.

Beraz esan daiteke argazkilaria, argazkien bidez biluztu daitekeela?
Noski. Beste alor guztietan jazotzen den bera gertatzen da. Memento konkretu batean kameraren krisketa sakatu ondoren harrapatua geratzen dena zuk daramazun barne egoeraren isla da.

Baina ikusleak ulertzen al du adierazpen hori? Iristen al da benetako ulermena eskuratzera?
Jendeak nahi duena edo ezagutzen duena ulertuko du.

Esan daiteke beraz, argazkilaritza ikuslearengana iristeko, merezitako balioa eskaintzeko gehitu dituzula "Paseoak eta Paisaiak"-en elementuak?
Arlo gehiago jorratzen dituzu, eta aldi berean dibertigarriagoa da. Ikasteko harreman berezi bat sortzen da. 1996an "Imagina ezazu Euskadi" lehiaketaren sari banaketan Jose Luis Padrón poeta (hartan ere saritua) ezagutu nuen. Gonbidapena egin zidan eta nik onartu; bere lana ezagutu eta jasotako inpresio aberasgarriaren ondorioz, ene argazkiei bere olerkiak gehitu genizkien. Erakusketa batzuen inaugurazioetan nirekin aritzen da irakurketa lanak egiten. Poliki-poliki elementu desberdinak barneratzen joan gara jende gehiagoren laguntzaz: kantak, txalaparta, instrumentuak, txistua, gaita...

Gizakiak, egin edo esaten duen guztiarekin, beti zerbait adierazi nahi du, berdin gertatzen zaizue zuei egiten dituzuen erakusketa inaugurazio berezien bidez, hala ere, beti dago zerbait edo norbait ahoan murruak jarri nahian. Zer da 2000ko azaroan Bartzelonan gertatu zitzaizuena?
"Paseoak eta Paisaiak" erakusketa Bartzelonako Pati Llimona kulturgunean aurkezteko gonbidapena iritsi zitzaidan. Lan asko egin genuen muntai guztia bertara eramateko. Musikari eta kantari taldea ere prest agertu zen esperientzia horrekin bat egiteko; hunkituta geunden..., baina errotik kendu ziguten emozioa. Ernest Lluch ministro ohia hil zen atentatuaren ondorioz, udalak hiru egunetako dolua izendatu eta soinua, hitza, espresioa... zekarren edozer ekintza bertan behera uzteko "gonbidapena" luzatu zuen.
Tentsioa sortu zen, normala den bezala iritzi desberdinak, ezinegona... Guztiok, hala ere, bat geunden gure eginbeharraren oinarrian: manifestu modukoa eskaini genien bertara hurbildutakoei, udalak hartutako erabakiarekin gure desadostasuna azalduz. Euskal sortzaile talde bat ginen, Euskal Herrian garatutako sormen lana aurkeztuz, eta ziur Ernest Lluch-ek hori nahiko zukeela. Antolatzaileek hartzera behartu gintuzten jarrera arazoa biderkatzea baino ez zen izan.

Laster izango al dugu zure lanaren berri?
Hala nahi nuke. "Natura" lana, ahal izanez gero, martxoan kaleratuko da. Ondoren, erretratu alorrean ere aritzeko asmoa daukat, eta...


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude