"BETI IZANGO NAZI HASIBERRIA"

  • Bere bizioetako bat besterik ez zen hasieran. Eta orain bere bizitzaren zati handi bat da. Sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintzatik ikasten saiatzen omen da bera. Egin duen lana kontuan hartuta ordea, ikasteko baino, irakasteko gehiago duela esan genezake.

2021eko uztailaren 23an
Legazpiko Ikatza elkartean egin zuen lehen argazki errebelatua, 1985ean. Ordutik, Serigrafia ikasi du Manuel Bellorekin Artelekun eta argazki ikastaroak burutu ditu Pierre-Jean Amar, Jordi Guillumet, Eiichiro Sakata, Miguel A. Martín eta Juan Manuel Castro Prietoren eskutik. 1990az geroztik bera da sariak etengabe jaso eta ikastaro eta tailerrak eskaintzen dituena. Argazki lanen artean "Leaxpi Industri Paisaiak" (1992), "Rwanda 1992", "Paseoak eta Paisaiak" (1998) eta "Arrantzaleak" nabarmentzen dira. Egun "Natura" zuri-beltzeko asmoan dihardu.

Argazkilaritzan hasitako garaiak.
15-16 urterekin hasi nintzen. Garai hartan bizio eta zaletasun asko nituen, eta argazkiekin aritzea beste bat zen. Opor batzuetako argazkiak errebelatu ondoren atseginak iruditu zitzaizkidan, eta orduan konturatu nintzen gai hori gustatzen zitzaidala. Legazpiko Ikatza argazki elkartearekin harremanetan jarri eta lehenengo pausoak erakutsi zizkidaten: zer den errebelatua, fijadorea, argazki kamerak nola funtzionatzen duen... Ikasitakoarekin nahasketak egiten hasi, eta denboraldiko afizioa iruditzen zitzaidana bizio eta debozio bilakatu zen, 31 urte bete behar ditudan une honetara arte.

Hasiberria kontsideratzen zara? Noiz uzten zaio hasiberria izateari?
Hasiberria naiz, baina esperimentatua. Hala ere, bizitza osoan zehar joko dut nire burua hasiberritzat; izan ere, gauzak garbi dituzunean, aspertu egiten zara, hortaz, sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintza gauza desberdinak eskuratzeko bidea izan daiteke.

Lehenengo argazkiak zuri-beltzean izaten al dira?
Nire lehen lan serioa zuri-beltzean burutu nuen, baina era berean kolorearekin ere aritzen nintzen. Garai hartan rock erradikala une gorenean zegoen. Kamera jaka barnean ezkutatua nuela joaten nintzen kontzertuetara eta bertan jasotako guztiari buruzko ikus-entzunezkoa burutu nuen, koloretan.
Zuri-beltzak sinpleagoa denaren itxura du, baina aurkakoa gertatzen da; landu egin behar duzu eta argia era berezi batean ikusten da argazki horietan.

Ate joka aritu beharra izan duzu ala zure bila etorri dira?
Biak batera. Bidea zabaltzen hasteko lehiaketak daude, elkarte berriak ezagutzen dituzu eta horrek lagun zaitzake. Hala ere, elkarte horiek bide erdian geratzen dira, ez dute argazki kulturarik sortzen. Beste maila bat lortu edo zerbait gehiago behar duzunean, lehiaketak zuloak tapatzeko dira egokiak, errebelatzen eta karreteetan izugarrizko dirua joaten baitzaizu. Lana egin beharra dagoela argi dago. Gero salmenta dator, jendeak zure erreferentzia jasotzen duenean, iristen dira deiak.

Argazkilaritzaren merkatuak egoera ona, txarra...
Ezaugarri berezia du argazkilaritzak, aldakorra dela; gauza asko egin daitezke baina ematen zaien balioa desberdina da. Merkatuan gutxieneko prezio bat dago eta hau ahalegina eskatzen duen artisautza lana da. Jendeak ez du hori ulertzen, sentsibilitate falta handia dago. Nire kasuan, gutxi saltzea nahiago dut baldin eta eroslea balioaren jakinaren gainean badago.

Zein kamera mota erabiltzen duzu?
Lortu nahi duzun emaitzari egokitzen zaio kamera mota. Lan tresnak era batean edo bestean jardunarazten zaitu. Lehen lanak 35mm-tako kamerarekin egin nituen. Piktorikotasuna albo batean uztean, argazki erreportajeak burutzeko 6x6 batekin aritu izan naiz, inongo manipulaziorik gabe. Lan komertzialak egiteko, berriz, digitala asko erabiltzen dut.
Argazkilaritza hitz handiekin definitzeko plaketako kamera dago; formato handikoak ateratzen ditu, ez dago instantanearik, itxaron egin behar argiaren momentu egokia aurkitzeko...

Tamainei dagokienez...
Argazki txikia intimoagoa da; handia zabalagoa, zentzu guztietan. "Paseoak eta Paisaiak" egiterako orduan handinahia adierazteko beldur nintzen, baina proiektua handian agertzen zitzaidan buruan jada. Prestatzen ari naizen "Natura" proiektua ere formato handian joango da, kamera guztiak nahastuaz.

Esperientzia horrek guztiak izango du eragina zure estiloan, ezta?
Hastapenean ingenuitate asko dago ilusio askorekin nahastua. Denborarekin inozentzia hori galdu, eta gero eta ezagupen gehiago izan, kritikoagoa bihurtzen zara bai zure buruarekiko bai besteekiko. Batez ere ikuspegia da garatzen doana. Pauso batzuk eman ahal izateko oinarriak beharrezkoak dira, teknika funtsezkoa da, baina horiek garbi daudenean, teknikaz ahaztu eta gauza berriak bilatzen hasten zara.
Zer da nik orain bilatzen dudana? Hamasei urtez lanean aritu ondoren, esan edo adierazi nahi duzunaren arabera, era guztietako lanak moldatu daitezkeela ikustea: lan etnografikoak, intentzionalitate kutsu batez eginiko karga handiko erreportajeak, kazetaritzarako argazki bereziak... Horrez gain artista plastiko asko dago euren lanetan argazkiak barneratzen dituztenak, argazki irudien bidez beste gauza batzuetara ailegatuz.

Beraz esan daiteke argazkilaria, argazkien bidez biluztu daitekeela?
Noski. Beste alor guztietan jazotzen den bera gertatzen da. Memento konkretu batean kameraren krisketa sakatu ondoren harrapatua geratzen dena zuk daramazun barne egoeraren isla da.

Baina ikusleak ulertzen al du adierazpen hori? Iristen al da benetako ulermena eskuratzera?
Jendeak nahi duena edo ezagutzen duena ulertuko du.

Esan daiteke beraz, argazkilaritza ikuslearengana iristeko, merezitako balioa eskaintzeko gehitu dituzula "Paseoak eta Paisaiak"-en elementuak?
Arlo gehiago jorratzen dituzu, eta aldi berean dibertigarriagoa da. Ikasteko harreman berezi bat sortzen da. 1996an "Imagina ezazu Euskadi" lehiaketaren sari banaketan Jose Luis Padrón poeta (hartan ere saritua) ezagutu nuen. Gonbidapena egin zidan eta nik onartu; bere lana ezagutu eta jasotako inpresio aberasgarriaren ondorioz, ene argazkiei bere olerkiak gehitu genizkien. Erakusketa batzuen inaugurazioetan nirekin aritzen da irakurketa lanak egiten. Poliki-poliki elementu desberdinak barneratzen joan gara jende gehiagoren laguntzaz: kantak, txalaparta, instrumentuak, txistua, gaita...

Gizakiak, egin edo esaten duen guztiarekin, beti zerbait adierazi nahi du, berdin gertatzen zaizue zuei egiten dituzuen erakusketa inaugurazio berezien bidez, hala ere, beti dago zerbait edo norbait ahoan murruak jarri nahian. Zer da 2000ko azaroan Bartzelonan gertatu zitzaizuena?
"Paseoak eta Paisaiak" erakusketa Bartzelonako Pati Llimona kulturgunean aurkezteko gonbidapena iritsi zitzaidan. Lan asko egin genuen muntai guztia bertara eramateko. Musikari eta kantari taldea ere prest agertu zen esperientzia horrekin bat egiteko; hunkituta geunden..., baina errotik kendu ziguten emozioa. Ernest Lluch ministro ohia hil zen atentatuaren ondorioz, udalak hiru egunetako dolua izendatu eta soinua, hitza, espresioa... zekarren edozer ekintza bertan behera uzteko "gonbidapena" luzatu zuen.
Tentsioa sortu zen, normala den bezala iritzi desberdinak, ezinegona... Guztiok, hala ere, bat geunden gure eginbeharraren oinarrian: manifestu modukoa eskaini genien bertara hurbildutakoei, udalak hartutako erabakiarekin gure desadostasuna azalduz. Euskal sortzaile talde bat ginen, Euskal Herrian garatutako sormen lana aurkeztuz, eta ziur Ernest Lluch-ek hori nahiko zukeela. Antolatzaileek hartzera behartu gintuzten jarrera arazoa biderkatzea baino ez zen izan.

Laster izango al dugu zure lanaren berri?
Hala nahi nuke. "Natura" lana, ahal izanez gero, martxoan kaleratuko da. Ondoren, erretratu alorrean ere aritzeko asmoa daukat, eta...


Azkenak
Aroztegiako epaiketaren kronika (hirugarren eguna)
Desobedientzia zibila kriminalizatzeko irudien bila

Asteazkenean lau foruzain, bi alkate ohi eta bi kazetari izan dira haien testigantzak ematen. Geroago, amaiera amaigabean, akusazio partikularraren 11 bideo eta albistegiren ikusi eta itzuli dira gaztelerara: desobedientzia zibila begien aurrean. Oso luze joan da, luzeegi.


Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


2025-05-21 | Tere Maldonado
Pedagogismoa

Hezkuntzari buruzko eztabaidan, gutako batzuk erabiltzen ari garen neologismoa (uste dut horrela deitu ahal diogula) da pedagogismoa, agian azalpenik behar duena. Asmoa da pedagogiari aukera bat ematea, bi gauzak bereizita. Zientifizismoa eta zientziaren arteko bereizketan... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


Eguneraketa berriak daude