ARTEAREN SARELANAK

  • Ezin dira ukitu, baina ikus daitezke. Interneten aurki ditzakegu. Kasu batzuetan ez daude fisikoki, beste batzuetan gune erreal bat bisitatzeko gonbite gisa sortu dituzte, baina arte gune hauek guztiak teknologia berriek eskaintzen dituzten aukerez baliatzen dira.

2021eko uztailaren 26an
Gaur egun denetarik aurki dezakegu sarean eta, noski, arteak ezin zuen teknologia berrien munduan atzean geratu. Gainera, ibilbide horretan euskaldunak ere sokari heldu nahi izan diogu.
Internet eta artearen baturak joan den urtean "Bitniks inpaktua" sortu zuen edo behintzat hainbat komunikabidek arteari loturik hark izan zuen eraginaren islada jaso zuen. "Bitniks" hasera batean paperean argitaratzen zen eta ziberkultura ardatz zuen aldizkari bat zen, nahiz eta ondoren euskarri elektronikora pasa zuten (www.bitniks.es). Zeresan handiena ordea, joan den urtean arte erakusketa birtuala, "Impacto" izenekoa, antolatu zutenean etorri zen. Erakusketa horretan hainbat egile interesgarriren lanak erakutsi zituzten (Javier Zarracina, Javier Herrera, Alvaro Ortega, Frank Perez...); guztiak gai baten inguruan bilduz: jendearen arreta lortzeko erabiltzen diren estrategiei buruzko eztabaida sortaraztea.
"Bitniks" aldizkaria egiten duten gehienak bilbotarrak dira. Euskal giroetan ez dira ezagunegiak, gaztelaniaz lan egiten baitute, baina mundu digital latinoan punta-puntan daude.
Edonola ere, aipaturikoa euskaldunek bultzatutako proiektuetako bat baino ez da, ezen sarearen baitan miatzen hasiz gero, benetako altxorrak izan daitezkeen euskal gune artistikoak aurki baitaitezke.
Azaldutako "Bitniks"ekin batera "Euskonews&Media" aldizkari elektronikoa aipa daiteke (www.eusko-ikaskuntza.org/euskonews/artaretoa/index.html), biek aldizkariaren barnean arteari eskainitako tartea irekitzen baitute, nahiz eta gainerakoan, ez teknikoki ezta filosofia aldetik ere, ezin diren parekatu, bakoitzak berezko ezaugarriak baititu. "Euskonews&Media"ren gunean hamabost egunetik behin gutxi gorabehera, artista jakin baten lanak erakusten dituzte, baina aurretik egon diren erakusketak ere berreskuratu daitezke. "Euskonews- &Media"ko arte galerian beren lanak jarri dituzten artisten artean, Anparo Rekarte, Ainara Barrena eta Juan Luis Mendizabal aipa daitezke.


BIRTUALTASUNAREN GARAIAK.

Internetek beste esparru batean aritzeko aukera ekarri du, birtualtasun edo alegiazkotasunaren eremuan, hain zuzen ere. Orain fisikoki existitzen ez diren museoak edo galeriak sortu daitezke sarean, benetakoak balira bezala. Hau da, konplexutasuna jada ez dago koadro edo eskultura jakin batzuk Interneten erakustean, baizik eta hartzailea birtualtasun horretan sartzean, benetan non dagoen ahaztaraztean.
Gure inguruan eremu hori lantzen duten bi museo aipa genitzake: Kutxak sustatzen duen "Arbide dorreak" izenekoa eta Arabako Arkeologi Museoa. Lehenak ordea, bigarrenak ez duen berezitasun bat du, fisikoki ez dagoela inon, beraz sarean bakarrik aurki dezakegu. Interneten bakarrik dagoen beste arte gune bat Banco Guipuzcoanok eskaintzen duen arte galeria da (www.bancogui.es). Bertan hilabetero "hilabeteko artista" izango dena aukeratzen dute eta haren lan batzuk erakusten dituzte (artikulu hau egin zen momentuan, adibidez, Eduardo Txillida zen "hilabeteko artista"). Horretaz gain, beste artista batzuen lanak ere ezagutarazten dira. Txillidarekin batera esaterako, Cardarelliren lanak zeuden ikusgai, eta Banco Guipuzcoanoren bildumara ere gune honetatik irits daiteke. Gainera, webgune honek Altxerri galeriako lanak ikusteko aukera eskaintzen du eta beste galeria batzuetara pasatzeko gonbitea ere luzatzen du. Arabako Arkeologi Museoaren orria Topografi Ingeniaritza Teknikoko ikasle talde batek egin zuen karrera bukaerako proiektu gisa. Webgune horretan zoom efektuak daude, baita eraikina ikuspegi desberdinetatik ikusi ahal izateko gif animatuak eta bideoa ere. Helbidea honako hau da: vppx134.vp.ehu.es/mitoi.
Kutxak sustatzen duen gunea ordea, aurrerago doa eta bi eta hiru dimentsiodun bisitaldiak eskaintzen ditu. Bertara www.kutxa.net helbidetik irits daiteke. Bertan "Gizarte ekintza" loturan klikatu eta ondoren, "Ondare artistikoa" aukeratu behar da. Hor aurkitzen da "Alegiazko museoa" eta bi aukera daude: hiru dimentsiodun ikustaldia burutzea (horretarako "Viscape" plugina instalaturik izan behar da eta ez izanez gero, bertatik jaitsi daiteke) edo bi dimentsiodun ikustaldia egitea.
Behin "Arbide dorreak" museo birtualaren barruan, bi eskaintza nagusi aurki ditzakegu, bata pinturari dagokiona eta bestea eskultura ardatz duena, biak estiloen arabera sailkatuak. Pinturari zortzi areto eskaintzen zaizkio "Beheko solairuan" eta ,besteak beste, Jesus Mª Corman, Ricardo Baroja, Jesus Apellániz, Irene Laffitte edo Bonifacio Alfonso bezalako artisten lanak ikus daitekezke. Eskulturari dagokionez berriz, beste sei areto daude "irekita" "Lehen solairuan". Beste batzuren artean, Juan Beltran, Joxe Alberdi, Andres Nagel edo Mikel Cristtiren lanak ezagutu ditzakegu bertan. Edonola ere, museoan dauden artelanak noizean behin aldatu egiten dituzte.
Gunearen osatze lanetan hiru erakunde aritu ziren: IBD S.L donostiar enpresa, Bartzelonako RTZ Virtual eta Kutxako Teknologia Berrien Saila. Lankidetza horren emaitza orain ikus dezakegun museo birtuala da.
Arduradunak "Arbide dorreak" museoak gizartean izan duen harrerarekin oso gustura daude. Ez da gutxiagorako, 1997an mundu osoan zabaldua dagoen "Superscape" teknologia enpresak Kutxaren gunearen garrantzia azpimarratu baitzuen. Horren eraginez, "mundu osoan ezaguna egitea" lortu zutela dio Alberto Martinezek, Kutxako Gizarte Ekintzako buruak.


GIZARTEAREN ZERBITZURA.

Museoan erakusten diren lan guztiak Kutxaren ondare dira. Erakunde gipuzkoarra oro har 5.000 erregistro artistikoren jabe da eta horietako batzuk "Arbide dorreak" museoaren baitan aurkitzen dira ikusgai, birtualki bada ere. "Era horretara gure ondarea publikoari hurbiltzen diogu", dio Alberto Martinezek.
Gainera, ikusleak museo birtualean dauden lanak zoomarekin ikus ditzake eta lan jakinen informazioa nahi izanez gero, Kutxak horretarako prestatua duen "Gizarte Ekintza" loturan aurkitzen den datu basea kontsultatzeko aukera du. Gizarte Ekintzako buruaren esanetan helburua ahalik eta errealismo handiena lortzea zen, horregatik besteak beste, museoaren ateetan klik egitean soinuak entzun daitezke, espazio erreal batean egongo bagina bezala.
Orain arte aipatutakoez gain, beste arte gune batzuk ere badira sarean. Gehienetan fisikoki existitzen diren museo edo galeriatan ikus daitezkeen artelanak eskaintzen dizkigute, baina ez dute horregatik aurrekoek baino garrantzi gutxiago. Arteko galeriako webgunean momentuan bertara joanez ikus daitekeen erakusketari buruzko informazioa lortu daiteke eta gainera, galeria birtual bat ere badago. Bertan, besteak beste, Edu Lopez, Eduardo Txillida edo Dora Salazar bezalako artisten lan batzuk erakusten dira. Helbidea honako hau da: www.euskalnet.net/ arteko.
"Galeria DV"k ere badu web orria. Bertan, besteak beste, Arco 2000ra bidalitako lanen erakuslehio txiki bat aurki daiteke. Sarean aurki daitekeen beste galeria bat "Galeria Luis Burgos" da (www.spainting.com). Bertan loturarik aipagarriena artistei dagokiena da. Hara sartuz gero, artista ugariren lanak ikus daitezke: Jose Arrue, Ricardo Baroja, Francisco Iturrino, Benjamin Palencia, Rafael Zabaleta, Ramon Casas.... Eta bakoitza berari dagokion arte eskolaren barnean sailkaturik agertzen da.
Bizkaiko arteari bereziki eginiko aipamenik ere badago sarean. Esaterako, Bizkaiko museo gehienak biltzen dituen gunea: www.arquired.es/users/- guiabizkaia/museos/Index.html. Museo desberdinen inguruko datuak ematen dira helbide honetan. Kasu batzuetan, horrez gain, momentuan museo horretan ikusgai den erakusketaren inguruko informazioa ematen da. Besteetan, erakusketa iraunkorren berri ere ematen da, argazki eta guzti. Hizkuntzari dagokionez, gaztelera eta ingelesa erabiltzen da. Euskara Simon Bolibar museoaren kasuan bakarrik agertzen da. Tamalez, gure ingurukoak diren eta sarean dauden zenbait museok euskarari oso tarte txikia eskaintzen dio. Euskara erabiltzen ez duen beste arte gune bat "Txillida-Leku" da (www.eduardo-chillida.com). Edonola ere, aipagarria da bertan Txillida-Lekuko artelanez gain, munduan zehar barreiaturik dauden Txillidaren lan guztiak ikusteko aukera dugula. Euskarari tarte bat eskaini eta era berean artelan desberdinak erakusten dituzten beste gune batzuk hauek ditugu: Guggenheim Bilbao museoa (www.guggenheim-bilbao.es); San Telmo museoa (www.ibermatica.es/aasantelmo/museo2.html) eta Arteleku (www.gipuzkoa.net eta ondoren "Arteleku" loturan klik eginez)

TEKNOLOGIA BERRIEN GARAIAN ZER DA ARTEA?
Artelekuko zuzendari Santi Erasok garbi dauka azken bi urteetan ezagutu duten krisia teknologia berrien eraginaren ondorioa dela. Erasoren aburuz, "teknologia berriek azken belaunaldien jokaeran eragin ia hondatzailea izan dute, gaur egungo sormenari dagokionez".
Artelekuko buruaren gogoetari jarraituz, teknologiak objektuan baino gehiago proiektuan lan egitea ahalbidetzen du. Orain ez da hainbeste pentsatzen objetua bukatzeaz, proiektua aurrera ateratzeaz baizik. Era horretara, jada objektu artistikoa ez da amaitzen harik eta berau errepresentatzeko leku bat aurkitu arte.
"Jendeak gordetze sistema desberdinekin lan egiten du, lan prozesu desberdinekin, jarrera desberdinekin eta aurrekontu desberdinekin", dio Erasok. Guzti horren eraginez, artea oro har aldatu egin da, nahiz eta egoera anitza izaten jarraitu. Orain artista batzuek Internetek ematen dituen kodeetan bakarrik egiten dute lan ; beste batzuek berriz, kode akademikoetan eta badira beste zenbaitzuk kode bateratu batzuetan lan egiten dutenak. Erasok bigarren multzoan Zumeta, Goenaga edo Vicente Ameztoy bezalako artistak aipatzen ditu eta azken taldean berriz, Manu Muniategi, Jose Ramon Amundarain... Egoera honek zenbait ondorio ekarri ditu, "mugikortasun eta nomadismo handia, artistaren banakotasunari eta bikaintasunari uko egitea eta ondorioz kolektibismo gehiago".
Urtarrilaren 25, 26 eta 27an egin zen artisten Superkongresoan egon zen aukerarik egoera berriaren ildoak nondik-nora dabiltzan sumatzeko.


Azkenak
Aroztegiako epaiketaren kronika (hirugarren eguna)
Desobedientzia zibila kriminalizatzeko irudien bila

Asteazkenean lau foruzain, bi alkate ohi eta bi kazetari izan dira haien testigantzak ematen. Geroago, amaiera amaigabean, akusazio partikularraren 11 bideo eta albistegiren ikusi eta itzuli dira gaztelerara: desobedientzia zibila begien aurrean. Oso luze joan da, luzeegi.


Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


2025-05-21 | Tere Maldonado
Pedagogismoa

Hezkuntzari buruzko eztabaidan, gutako batzuk erabiltzen ari garen neologismoa (uste dut horrela deitu ahal diogula) da pedagogismoa, agian azalpenik behar duena. Asmoa da pedagogiari aukera bat ematea, bi gauzak bereizita. Zientifizismoa eta zientziaren arteko bereizketan... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


Eguneraketa berriak daude