LUMA ARTEKO EGUNAK

  • Urria eta azaroa bitartean 30.000 naturazale, hegaztien maitale, bildu ziren Frantziako Menigout herrian. Nazioarteko 16. Ornitologia Zinemaldira Jabier Murillo hegaztien eskultorea eta Asis Arbide hurbildu ziren. Astebeteko egonaldia beraiek azaldu digute.

2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Arratsean iritsi ginen Jabier Murillo eta biok zorioneko Menigout herrira, Frantziako Deux-Svres departamendura. Ura biltzeko eraikitako dorre erraldoi horietako batean hegazti baten irudia proiektaturik zegoen, kalean argitxoak zeuden zintzilik aldenik alde, baina Eguberrietako irudien ordez, gari biltzen ari den nekazari baten irudi xume eta atsegina zuten edergailu. Gasolindegia bera ere, ez dago bada, txori eta hegaztien irudiz apaindua!
Hauxe da bai, Frantzian ornitologiaren inguruan ematen den bilgunerik handienetakoa, handiena ez bada. Menigout herriak 900 biztanle ditu eta zinemaldian 30.000 lagun bildu ginen. Bolondresak berriz, 250 izan ziren. Ornitologia zinemaldiaren karira txori zaletasunak dituen osagai gehienak elkartzen dira bertara: argazkilariak, marrazkilariak, irudigileak, alegia, benetako zaletasuna duten artista multzo koskorra; elkarteak, txorizale zein naturazale ezin konta ahala elkarte eta talde gehi instituzioak, ekoizpen ekologikoan ari diren nekazariak... Aste batez zurrunbiloan murgilduko da, gainerakoan lasaia behar duen Menigout herri txikia.
Herriko etxea da artista gehienen erakustokia, udaletxea bera, zinemaldia dela eta propio egokitutako eraikin zaharberritu mestizoa. 24 artisten erakusketari aterpe ematen zion aretoa txikiena zen, handiena talde eta elkarte ekologisten bilgunea (64 orotara), hitzaldi aretoa eta jatetxe ekologikoa aterbetzen zituzten karpa erraldoiak ziren. Aste batean dena ezagutzeko betarik ez genuen izan.
Baina honen arrazoi nagusia zinemaldia da, honako hau 16. aldia duen Nazioarteko Ornitologia Zinemaldia. Proiekzioak egunean bi aldiz izaten ziren, goizean, arratsaldean edo gauean, eta emanaldi bakoitzean lauren bat film ematen zituzten eta honek ematen du hara bildutako jende oldearen zaletasunaren berri. Aurkeztutako 38 filmen artean Australia, Taiwan, Alemania, Austria, Luxembourg, Erresuma Batua, Hegoafrika eta Belgikakoak ikusteko aukera izan zen, frantziarrek ekoiztutakoez gain, jakina. Ornitologia zinemaldi eran aurkezten bada ere, eta txori eta hegaztiei buruzko filmak nagusi diren arren, naturaren gaineko erreportajeak, ingurune bat agertzen dutenak, edota animalia espezie baten gainekoak, ugari dira. "Gelada Baboons", Etiopiako tximino klase berezi baten inguruko film ederrak irabazi zuen sarietako bat. Mont Valier eta Ariège, Pirinioko Aran ondoko ibarraren gaineko film polita berriz, hortxe geratu zen.... Euskaldunok berriz ere marka egin genuen, marka egin genuenez! "Flug in die falle" filma aurkeztu zuen Klaus Tummler Alemaniako errealizatzaileak. Filmean, animalia migratzaile batzuek Europako hegoaldeko zenbait lekutan, Frantzia eta Espainia aipatzen ziren, pairatu behar izaten dituzten sarraskiak azaldu eta salatzen ziren. Organbidexka Col Libre elkarteko Baionako gure lagunek esana ziguten filma ikustera joan beharra genuela, ongi zegoela eta abar. Joan ginen, bada, bai eta hasiera hasieratik ikaratu ere! Hantxe Joxe Mari, hantxe Pierra eta Mitxel, usoak pasa eta sareak heda, eta atzetik datozenei tiroka gupidagabe "gureak dituk eta!". Irudi gogorrak ematen ditu filmak, guretzat afusileroenak bereziki, eta huts egiteko batere beldurrik gabe esan dezakegu ez dela beste filmik izan han, Menigouteko Zinemaldian, hemengo ehizari buruzkoak adinako zalaparta sortu duenik aretoan. 2. saria (naturaren babesa) eman ziotenean errepikatu zen zalaparta latz adierazgarria... "Frakan ezin kabitu" esapidearen guztiz bestaldekoa ezagutzen al du inork? "Aulkian leku sobera" edo holako zerbait? Horixe bada. Marka gurea, berriz ere!
Filmen iraupenak ere eragin zuen solasaldirik han bildutakoen artean. Baziren han bost minutukoak eta hamar minutukoak, baina gehien-gehienak 26 edo 52 minutukoak ziren eta iraupenean eman zen kointzidentzia honek zenbait komentario eragin zituen. Gure lagun artisten artean hasieratik izan ziren iraupena eta kalitateari lotutako hitzak: "Irudi ederrak betegarri diren beste batzuekin nahasiak ageri dira; harian, filmaren intentzioan halako desoreka edo... zerbait somatzen da". Komentario hauek baieztatuak izan ziren antolatzaileek filmen errealizatzaile guztiendako eskainitako bazkarian. Gu nahiz eta errealizatzaile ez izan, gonbidatuak izan ginen eta bazkarikoan Taiwaneko errealizatzaileekin, zinemaldiko lehendakari eta zuzendari diren Brouard senar-emazteekin eta koordinatzaile nagusi den Marie Dominiquerekin egoteko suertea izan genuen. Beraiek ere filmen iraupena eta ildoa, gidoia, hizpide hartu zuten, gure mahaira hurbildu zen Jean Francois Hellio argazkilari eta errealizatzaile ezagunarekin. Telebisten inperioan Mass-Media handiek errealizatzailearen asmoak beren nahierara moldatzeko duten ahalmenaz hitz egin zuten, bai eta aurrera begira honek ekartzen ahal dituen ondorioak saihesteko zinemaldiak dituen aukerez ere. Produktora txikiak, errealizatzaileekiko harreman zuzena eta estiloko aukerak aipatu ziren. Arto bero usainean ez direla laketu eta beti ere hobetzera jotzeko kezka badutela argi ageri zen. Pozgarria da hau honezkero arrakasta lortua duen zinemaldi baten antolatzaileengan.

JABIER MURILLOREN TXORI-ESKULTURAK MENIGOUTEKO JAIALDIAN
Garai bateko natur zientzietako museoetan ikusten genituen animalia "naturalizatuak" (disekatuak), desagertzeko bidean ditugu egun. Izan ere, naturaren ondarea ezagutarazteko gero eta gehiago zabaltzen ari diren zentroetan ezbaian jarri baita taxidermiaren balio didaktikoa. Hona hemen bada, antzinako taxidermiarendako alternatiba zuzena, Jabier Murillo "Matxas"en eskulturak. Eskuz landutako animaliok naturan bezalaxe aurkituko ditugu tamainaz zein itxuraz, satitsu txikitik hasita hegan ari den ugatz alimalekoraino. Bertatik bertara, diren bezalaxe ikusirik, beren ezaugarri xeheenak ere ikasteko moduan izanen gara, eta harritu eginen gara, arrunt ezagunak zaizkigun piztiek ere erakusten dituzten ezaugarriekin. Naturzale denak gozatu zirraragarria hartuko du segururik, hauengana hurbildu eta, espezie eta azpiespezie bakoitzaren bereizgarriak gidarik onenean legez islaturik aurkitzean. Zehaztasun guztiz pintaturik, "Matxas"ek erabiltzen dituen materialei eskerrak arinak eta gogorrak dira erreprodukzio hauek, eta ikasteko ez ezik etxerako apaingarri polit ere izan daitezke. Ez alferrik geratu dira ahozabalik Frantziako txorizale guztiak! Baina ez da berria kontua. Aspaldian agindu zion saia egin zezan frantziar ornitologoen aitzindari den Michel Terrassek. Orain ere, Menigouten, harekin egoteko aukera izan genuen eta bere lehenengo hitzak Ramon Elosegi zena gogoratzeko eta haren desagertzeak eragin zion zirrara adierazteko izan zituen. Bihoaz Michel Terrasseren hitz bero haiek Blanka laguna eta senide zein lagun guztientzat.
"Matxas"en lana ikusgai dago Frantzia, Katalunia, Aragoi, Kantabria eta Euskal Herriko hainbat natur etxetan, besteak beste Pitillas, Erronkari, Valderejo, Ainsa, Gorbeia, Ibañeta, Orreaga, Cerdanya, Bartzelona, Pays de la Jonten... Eta jakina, Iruñeko San Anton karrikako bere tailerrean. Hantxe aurkituko dugu artisaua xingurri lanean, beti bezala.


Azkenak
Euskal herriarentzat nolako Estatu bat nahi dugu?

Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]


2024-07-24 | ARGIA
Udako Azoka Ekologikoak abian dira, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hamalau herritan

Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.


Palestinako alderdi nagusiek batasun gobernurako akordioa lortu dute Txinan

Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]


Jarrera baikorrak areagotzearen beharra

Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]


Euskal Herrian dauden poliziei eta guardia zibilei plusak ordaintzen jarraitzen du Espainiako Barne Ministerioak

1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]


Gazteen artean apenas kontsumitzen dira euskarazko edukiak ETBen eta Primeran plataforman

Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]


“Asmo politikoak ematen dio zentzua jakintza kolektibizatzeari”

Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]


2024-07-24 | ARGIA
Erromatar arrasto gehiago aurkitu dituzte airetik harturiko irudiekin, oraingoan Arkaian

Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.


2024-07-24 | ELA sindikatua
Jaurlaritzak langileen erosahalmenaren “beste galera bat” onartu duela salatu du ELAk

Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.


2024-07-24 | Axier Lopez
Artxibatu egin dute AraInfo-ko bi kazetariren eta Zaragozako zinegotzi baten aurkako kereila

"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]


2024-07-24 | Goiener
Dimener energia komunidadeko kide izatea onartu du Dimako Udalak

Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.


Polioa topatu dute Gazako uretan eta epidemia zabaltzeko arrisku handia dago

Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.


Eguneraketa berriak daude