INDARKERIA, BESTE BIDE GUZTIAK BUKATUTAKOAN

  • Indarkeriaren aurpegi indartsuenaz ziharduen astekaria, goitik beherako mehatxuaz alegia. Eta hari, indarrez edo gabe, eman beharreko erantzunaz.

2000ko azaroaren 19an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ezetz asmatu nork esan zituen hitzok! "Torturak, hots, poliziak, norbait errudun dan ala ez, jakiteagatik erabiltzen dituan biotz-gabeko eta abere-maillako bideak nabarmen gaitzetsi behar dira". Torturaren Aurkako Taldeetan pentsatzen ari zarete? Bada, deskuidatu xamar zabiltzate, harritzekoa ere ez den arren, azken hamarkadetan haizeak nondik jo duen kontuan hartuta. Aita Saindu baten hitzak dira horiexek! Paulo VI.ak esan zituen, ZERUKO ARGIAren 402. zenbabiko editorialak jasotakoaren arabera.


AITA SAINDU BAT KEZKATI.

Arazo kezkagarri franko zeuzkan Lurra deritzan planeta honetako biztanlegoak, eta Z. ARGIA ere oso kezkatuta ageri zen. "Ego-Amerika, une larrian" gaiari eskaintzen zion bere lehenengo orrialdea, hango herrialdeetako gobernu gehientsuenen eskuineko joera garbia azpimarratuz eta egunetik egunera ugaltzen ari zen bertako populazioaren gehiengo nagusiak jasaten zuen mixeria gorria nabarmenduz. Bide batez, Nazio Batuen Erakundeari errepasotxo bat ematen zion.
Izan ere, hogeita bost urte betetzen zituen "zuzentasuna, pakea, egitea ta zaintzea" helburutzat hartu zituen erakundeak, eta ezin esan epe horretako emaitzak oso baikorrak izan zituenik. Dena den, gure astekarian agertutako idazlanak zuritu egiten zuen aipatu erakundearen begibistako hutsegitea. Letamendik izenpetutako artikuluak zioenez "errua etzaio erakunde berari erantsi behar, barnean dauden estadu indartsu batzuei baizik. ONU-k indarrik ez badu, eman ez diotelako da. Batez ere Ipar-Amerikak eta Moskuk nahi ez dutelako. Munduko arazoak, ONU-tik pasa gabe, bi hauen artean erabakitzen dira. Are gehiago, gauzak horrela jarraituko dute Txinari leku bat ematen etzaion neurrian. Txinari ateak itxiaz nola pentsa diteke Vietnamgo arazoa zuzentzea?".
Hortxe zegoen koxka! Eta non ote soluziobidea? Artikulua egin zuenarentzat hauxe izan zitekeen: "Gero ta garbiago ikusten da nazio-arteko harremanetan, dagoen anarkiari amaiera eman, bi haundi horien agintaritza hertsitu eta herri txikien askatasuna lor arazi eta zainduko duan erakunde baten beharra. ONU-k bere eskuetan dauka erakunde indartsu bat izan ala txepela eta ahula izaten jarrai". Egiteko erraza ematen zuen, baina ez zen horrela izango, oraindik ere zer erabaki ez jakinik jarraitzen duela dirudi eta...
Hala ere, arazo gehiago baziren munduan, Aita Saindua zeharo kezkatua egoteko modukoak, "Indarkeria" letra larriz idatzia zeukan editorialak ohartarazten zuenez. "Arro dago itsasoa", jakinarazten zuen editorialgileak, jarraian bere metaforaren nondik-norakoa adierazteko: "Indarkerizko olatu aundi batek gal-zorian dauka gizadia". Behin hori garbi utzita, Paulo VI.ari aitatzen entzun berri zizkion auziak mahaigaineratzen zituen: "Gosea... aur-galtzeak... gizona lan-tresna biurtzea... gizonari buruzpide jakin batzuk ezartzea... itxura gabeko giltzaperatzeak... erbesteratzeak... zigortzeak... Baiturak... erailketak... askatasuna eta nortasun-ezak". Eta berehala, gorago aitatu dugun torturaren aurkako salaketa zetorren.


ZENTSURARI IHES.

Eliza Katolikoaren buruak, lurran Kristoren ordezkari zenak aipatutakoak ei ziren haiek eta, jakina, zentsurari ihes egiteko bazeukan zeren babesean jarri editorialgileak. Horrela, ondorio hauetara iristen zen: "Ba-dago, beraz, mundu zabalean erakundeak egiten duten zapalketa eta indarkeri bat. Diru aldetik, gizarte aldetik, lege eta kultura aldetik gizakia zanpatzen duan erakunde zakar eta astun bat". Erakundea aldatu beharra zegoela baieztatzen zuen gero, haizeari-edo, galdera hauexek egiteko: "Baiña... baiña... esku-utsik? Gose eta lan oporketekin bakarrik? Elizetan sartzeekin? Manifestazio eta protesta soilekin?" Galderaz galdera, borroka baketsuki egin ahal izateko beste era asko zekartzan kontura, halako batean benetan iritsi nahi zuen lekura iristeko: "Bearrezko ote da armen indarra? Odol-ixurtzera amilduko ote gaitu egoera larri onek? Ez ote dugu bururik aterako indarkerizko olatu onen azpitik? Zillegi ote zaigu erakunde zapaltzaille orren eustailleak garbitzea?"
Erantzun gisara, "Gregorianoko irakasle dan Jose Mª Diez Alegriak" emandako argitasuna jasotzen zuen: "Dana dala, goitik behera ezartzen dan indarkeria baiño pekatu txikiagoa izango litzake, erakunde zapaltzaille orri armaz erantzutea. Ori bai, besterik ezean, egin beharko litzateke. Beste bide guziak bukatutakoan. Ahal dan indarkeririk gutxiena erabilliaz"

HERRIAREN NORTASUNA
Mikel Ugalde, 1970-XI-15
Telebisioa erdalduna dugula esan nahi dut. Erderaz mintzo, erderaz pentsa, erderaz ekin. Nahiz Frantsesa, nahiz Espainiarra jarri, gure etxeetan sartua dagon telebisioaren izaera atzerritarra dugu, arrotza, kanpotiarra. (...) Gure herriko zerbait, ohiturak, kirola, paisajea ta abar jartzen dituzten alditan, tripa jaten jartzen naiz. Hori al da gure egoera? Hori al da egia? Indarra eta musika besterik ez dugula uste al dute ala? Egia esan, gure kiroletan, indarra nabarmenago ageri da, kultura baiño. Badirudi zenbait programetan, Euskalerriaren iraupenak asko kezkatzen dituztela. Baiña besterik da, zori txarrez. Herri-kultura erabat baztertua gelditzen da programa hoietan. Gure herriari indar bereziena kendu, hitz batean, Euskalerria irendu. Gaiñontzekoa ikusten da, esan beharrik ez dago: irendutako zezena toreatzen jardutea oso gauza erraxa bai da (...)

ASTEZ ASTE
Drogak Bizkaian, 1970-XI-15
Bizkaiko kolejio batean inkesta bat egin da 15 urtetatik 18 urte bitarteko mutillekin, au da, boskarren urtekoarekin. Galdera, au izan da: "Drogarik noizbait artu al dezu?". 100-ko 20-ek "Bai" erantzun dute, droga noizbait probatu dutela .

800 telefono, 1970-XI-15
Mondragoen 800 telefono berri jarri dituzte.

GAZTEAK ETA GURE BASERRIEN ETORKIZUNA
Latxaga, 1970-XI-15.
Euskalerriarentzat oso garrantzi aundia daukate gure baserriek, zer esanik ez dago. Baserria Euskalerriko sena ta zaiña da. Euskerarik ederrena oraindik eta mamitsuena baserrietan egiten da. Gure lurrek euskeraz egiten dute geienek, baserritarren eskuetan daudelako Euskalerriarentzat, baserriak zer esan aundia dauka. Esango nuke lotsarik gabe, gaiñera, Gipuzkoako aberastasuna baserrietatik atera dala, baserritar semeek egin dutelako. Ikusi nundik atera diran industri aundienetako nagusiak. Begiratu ere ola edo tailler txiki guztietara. Ango zuzendari ta nagusi geienak baserrietan jaioak dira. Ba, dana dala, gaur gure baserriak beera ari dira. Baserritarren artean zalantza aundia dago. Baserri asko ustu da. Orduan, iraun dezaten ta indartu ditezen, baserri giroa berritu bearra dago. (...) Giro berri horri eusteko nai-ta-naiez gazteek eskolatuak bear dute izan. Gazteak giro zaarrari ezin dezaiokete eutsi, berria ikasi beharra dago. Baiña ez ditugu mutillak bakarrik baserri eskoletan sartu bear, baita neskak ere. Mutillak bakarrik eskolatzen baditugu, ez dute emazterik billatuko. Baserrietako andreen giroa ere aldatu bearra dago (...).


Azkenak
2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Eguneraketa berriak daude