INDARKERIA, BESTE BIDE GUZTIAK BUKATUTAKOAN

  • Indarkeriaren aurpegi indartsuenaz ziharduen astekaria, goitik beherako mehatxuaz alegia. Eta hari, indarrez edo gabe, eman beharreko erantzunaz.

2000ko azaroaren 19an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ezetz asmatu nork esan zituen hitzok! "Torturak, hots, poliziak, norbait errudun dan ala ez, jakiteagatik erabiltzen dituan biotz-gabeko eta abere-maillako bideak nabarmen gaitzetsi behar dira". Torturaren Aurkako Taldeetan pentsatzen ari zarete? Bada, deskuidatu xamar zabiltzate, harritzekoa ere ez den arren, azken hamarkadetan haizeak nondik jo duen kontuan hartuta. Aita Saindu baten hitzak dira horiexek! Paulo VI.ak esan zituen, ZERUKO ARGIAren 402. zenbabiko editorialak jasotakoaren arabera.


AITA SAINDU BAT KEZKATI.

Arazo kezkagarri franko zeuzkan Lurra deritzan planeta honetako biztanlegoak, eta Z. ARGIA ere oso kezkatuta ageri zen. "Ego-Amerika, une larrian" gaiari eskaintzen zion bere lehenengo orrialdea, hango herrialdeetako gobernu gehientsuenen eskuineko joera garbia azpimarratuz eta egunetik egunera ugaltzen ari zen bertako populazioaren gehiengo nagusiak jasaten zuen mixeria gorria nabarmenduz. Bide batez, Nazio Batuen Erakundeari errepasotxo bat ematen zion.
Izan ere, hogeita bost urte betetzen zituen "zuzentasuna, pakea, egitea ta zaintzea" helburutzat hartu zituen erakundeak, eta ezin esan epe horretako emaitzak oso baikorrak izan zituenik. Dena den, gure astekarian agertutako idazlanak zuritu egiten zuen aipatu erakundearen begibistako hutsegitea. Letamendik izenpetutako artikuluak zioenez "errua etzaio erakunde berari erantsi behar, barnean dauden estadu indartsu batzuei baizik. ONU-k indarrik ez badu, eman ez diotelako da. Batez ere Ipar-Amerikak eta Moskuk nahi ez dutelako. Munduko arazoak, ONU-tik pasa gabe, bi hauen artean erabakitzen dira. Are gehiago, gauzak horrela jarraituko dute Txinari leku bat ematen etzaion neurrian. Txinari ateak itxiaz nola pentsa diteke Vietnamgo arazoa zuzentzea?".
Hortxe zegoen koxka! Eta non ote soluziobidea? Artikulua egin zuenarentzat hauxe izan zitekeen: "Gero ta garbiago ikusten da nazio-arteko harremanetan, dagoen anarkiari amaiera eman, bi haundi horien agintaritza hertsitu eta herri txikien askatasuna lor arazi eta zainduko duan erakunde baten beharra. ONU-k bere eskuetan dauka erakunde indartsu bat izan ala txepela eta ahula izaten jarrai". Egiteko erraza ematen zuen, baina ez zen horrela izango, oraindik ere zer erabaki ez jakinik jarraitzen duela dirudi eta...
Hala ere, arazo gehiago baziren munduan, Aita Saindua zeharo kezkatua egoteko modukoak, "Indarkeria" letra larriz idatzia zeukan editorialak ohartarazten zuenez. "Arro dago itsasoa", jakinarazten zuen editorialgileak, jarraian bere metaforaren nondik-norakoa adierazteko: "Indarkerizko olatu aundi batek gal-zorian dauka gizadia". Behin hori garbi utzita, Paulo VI.ari aitatzen entzun berri zizkion auziak mahaigaineratzen zituen: "Gosea... aur-galtzeak... gizona lan-tresna biurtzea... gizonari buruzpide jakin batzuk ezartzea... itxura gabeko giltzaperatzeak... erbesteratzeak... zigortzeak... Baiturak... erailketak... askatasuna eta nortasun-ezak". Eta berehala, gorago aitatu dugun torturaren aurkako salaketa zetorren.


ZENTSURARI IHES.

Eliza Katolikoaren buruak, lurran Kristoren ordezkari zenak aipatutakoak ei ziren haiek eta, jakina, zentsurari ihes egiteko bazeukan zeren babesean jarri editorialgileak. Horrela, ondorio hauetara iristen zen: "Ba-dago, beraz, mundu zabalean erakundeak egiten duten zapalketa eta indarkeri bat. Diru aldetik, gizarte aldetik, lege eta kultura aldetik gizakia zanpatzen duan erakunde zakar eta astun bat". Erakundea aldatu beharra zegoela baieztatzen zuen gero, haizeari-edo, galdera hauexek egiteko: "Baiña... baiña... esku-utsik? Gose eta lan oporketekin bakarrik? Elizetan sartzeekin? Manifestazio eta protesta soilekin?" Galderaz galdera, borroka baketsuki egin ahal izateko beste era asko zekartzan kontura, halako batean benetan iritsi nahi zuen lekura iristeko: "Bearrezko ote da armen indarra? Odol-ixurtzera amilduko ote gaitu egoera larri onek? Ez ote dugu bururik aterako indarkerizko olatu onen azpitik? Zillegi ote zaigu erakunde zapaltzaille orren eustailleak garbitzea?"
Erantzun gisara, "Gregorianoko irakasle dan Jose Mª Diez Alegriak" emandako argitasuna jasotzen zuen: "Dana dala, goitik behera ezartzen dan indarkeria baiño pekatu txikiagoa izango litzake, erakunde zapaltzaille orri armaz erantzutea. Ori bai, besterik ezean, egin beharko litzateke. Beste bide guziak bukatutakoan. Ahal dan indarkeririk gutxiena erabilliaz"

HERRIAREN NORTASUNA
Mikel Ugalde, 1970-XI-15
Telebisioa erdalduna dugula esan nahi dut. Erderaz mintzo, erderaz pentsa, erderaz ekin. Nahiz Frantsesa, nahiz Espainiarra jarri, gure etxeetan sartua dagon telebisioaren izaera atzerritarra dugu, arrotza, kanpotiarra. (...) Gure herriko zerbait, ohiturak, kirola, paisajea ta abar jartzen dituzten alditan, tripa jaten jartzen naiz. Hori al da gure egoera? Hori al da egia? Indarra eta musika besterik ez dugula uste al dute ala? Egia esan, gure kiroletan, indarra nabarmenago ageri da, kultura baiño. Badirudi zenbait programetan, Euskalerriaren iraupenak asko kezkatzen dituztela. Baiña besterik da, zori txarrez. Herri-kultura erabat baztertua gelditzen da programa hoietan. Gure herriari indar bereziena kendu, hitz batean, Euskalerria irendu. Gaiñontzekoa ikusten da, esan beharrik ez dago: irendutako zezena toreatzen jardutea oso gauza erraxa bai da (...)

ASTEZ ASTE
Drogak Bizkaian, 1970-XI-15
Bizkaiko kolejio batean inkesta bat egin da 15 urtetatik 18 urte bitarteko mutillekin, au da, boskarren urtekoarekin. Galdera, au izan da: "Drogarik noizbait artu al dezu?". 100-ko 20-ek "Bai" erantzun dute, droga noizbait probatu dutela .

800 telefono, 1970-XI-15
Mondragoen 800 telefono berri jarri dituzte.

GAZTEAK ETA GURE BASERRIEN ETORKIZUNA
Latxaga, 1970-XI-15.
Euskalerriarentzat oso garrantzi aundia daukate gure baserriek, zer esanik ez dago. Baserria Euskalerriko sena ta zaiña da. Euskerarik ederrena oraindik eta mamitsuena baserrietan egiten da. Gure lurrek euskeraz egiten dute geienek, baserritarren eskuetan daudelako Euskalerriarentzat, baserriak zer esan aundia dauka. Esango nuke lotsarik gabe, gaiñera, Gipuzkoako aberastasuna baserrietatik atera dala, baserritar semeek egin dutelako. Ikusi nundik atera diran industri aundienetako nagusiak. Begiratu ere ola edo tailler txiki guztietara. Ango zuzendari ta nagusi geienak baserrietan jaioak dira. Ba, dana dala, gaur gure baserriak beera ari dira. Baserritarren artean zalantza aundia dago. Baserri asko ustu da. Orduan, iraun dezaten ta indartu ditezen, baserri giroa berritu bearra dago. (...) Giro berri horri eusteko nai-ta-naiez gazteek eskolatuak bear dute izan. Gazteak giro zaarrari ezin dezaiokete eutsi, berria ikasi beharra dago. Baiña ez ditugu mutillak bakarrik baserri eskoletan sartu bear, baita neskak ere. Mutillak bakarrik eskolatzen baditugu, ez dute emazterik billatuko. Baserrietako andreen giroa ere aldatu bearra dago (...).


Azkenak
Itsaso zakar bat eta bi ahots poetiko

Xak eta Ekiza

Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.

-------------------------------------------------------

Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]


2025-09-08 | Bertsozale.eus
Bertsolaritza lurralde guztira hedatzeko apustua egingo da Nafarroako Bertsolari Txapelketan

24 bertsolarirekin ekingo dio bideari Nafarroako Bertsolari Txapelketak. Auritzen izango da, urriaren 4an; eta, lehen aldiz, Nafarroa Arenan izango da finala, azaroaren 29an. Saio guztietarako sarrerak salgai daude dagoeneko, Bertso Sarrerak atarian.


Jaizkibel konpainiak gutuna eman dio alkateari, desfilean: “Estrategia aldatzeko garaia dela adierazi diogu”

Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.


Gida bat Donostiako Zinemaldiaren atarian

Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]


Euskarazko ekoizpen ugari, Zinemaldian

Sail Ofizialean erakutsiko dira hiru: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak. Lehia nagusitik kanpo, zuzendari onenaren saria irabazten ahaleginduko da Irati Gorostidi Aro berria pelikularekin. Beste zenbait lan ere aurkitu ahalko dira.

Zinemaldiaren atariko orokorra beste [+]


ANALISIA
CAFek Israelekin kontratua eteteko asmorik ote du?

Etengo du. Hori da kaskora supituan etorri zitzaidan pentsamendua, gosaria ahoan eta Euskadi Irratia sintonian, Imanol Pradales lehendakaria entzun nuenean CAF “gogoeta etikoa” egitera gonbidatuz, Palestinako lur okupatuetan trena eraikitzeko duen kontratua eten edo... [+]


Tunisian dira, abiatu eta astebetera
“Flotillaren aurkako eraso bat Palestinaren aldeko greben pizgarri balitz, ongi etorria litzateke”

Astebete igaro da Bartzelonako portutik Global Sumud Flotilla ekimeneko lehen ontziak itsasoratu zirenetik, Gaza helburu. Tunisian lurreratu berri erantzun ditu ekimeneko euskal ordezkaritzako kide Itziarrek –abizenik ez du eman nahi– ARGIAren galderak, igande... [+]


Enpatia garaia

Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin;... [+]


2025-09-08 | Nagore Zaldua
Itsas izar arantzaduna
Izarren hautsa

Izarrak, ortzi mugagabean, keinu egiten diguten argi izpi dardarti liluragarriak dira, osotasuna eta ezereza bateratuta, zer garen ulerrarazteko oroitarri zaizkigunak: izan sua, izan ondotik joan zaizkigun kuttunak, gizakiaren txikitasuna edo Anbotoko Mariren edertasuna;... [+]


2025-09-08 | Jakoba Errekondo
Orria egitera

Orriuldu gabe daude oraindik zuhaitzak eta arbolak. Hostoak ihartu gabe daude, bai. Eta hostoa jasotzeko sasoi aproposa da. Hostoa, batez ere geroago jasotzen da; zuhaitzaren adaburua janzten duen orritza edo hostotza erortzen denean edo orriultzen denean, lurraren instantziako... [+]


2025-09-08 | Garazi Zabaleta
Amama
Lursail bakoitzak bere arnoa

Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]


“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Eguneraketa berriak daude