PAISAJE IDILIKOETAN ZEHAR
- Bestalde, tipikoak diren eliza trinitarietan ere sartuko gara, baita herrialdeko bigarren gune den Atharratze ezagutu ere, eta azkenik, ezin hobe bukatzeko, ikustaldi izugarria oparituko digun Madalena mendira igoko gara.
4 kilometrotara Uhalten ezkerrera eginez, "postaleko" paisaje zoragarriak zeharkatzen hasiko gara, zuhaitz pila eta landaretza zabalaren artean. Tarteka-marteka ohiko xiberotar teilatu urdindun baserri eta bordak ikusiko ditugu.
Bidegurutzetik 8 kilometrotara Ospitale-Pia (L´Hôpital-St. Blaise) dugu. Eliza erromaniko-bizantiar harrigarria Santiago Bidearen etapa garrantzitsua zen. XII.ean eraikia, gurutze grekoan, eragin hispaniar-arabiarrak ditu, kanpandorre oktogonalari eusten dion izar itxurako kupulan, mudejar estiloko leihoetan, arku polilobulatuetan, sarrerako kapiteletan... perla artistiko bakarra bihurtuz.
Berriz ere bidegurutzean, orain ezkerrera Barkoxerantz joko dugu. Gero eta paisaje ikusgarriagoak begiratzen joango gara, eta 7-8 kilometrotara bailaretako eta Pirinioetako ikuspegi ederra izango dugu. Kilometro bat gehiago eginda ikusiko duguna Barkoxe kokatzen den bailara polita izango da. Herri lasai honetan Pierre Topet "Etxahun" (1786-1862) bertsolari-idazle handia jaio zen. Bere olerkiak herriaren ahozko tradizioari esker gorde dira, bere sendiak hiltzean idatzitako koaderno guztiak erre zituelako.
Oloruerako errepidea segitzen badugu, 7 kilometrotara Euskal Herritik kanpo, Frantziako Biarnon dagoen herrira helduko gara, Eskiulara.
Zuberoan elizak ere bereziak
Berriz ere Maulera itzulirik, orain Atharratzerantz joko dugu. Lehenbizi Irabarne-Libarrenxetik (eliza hirukoiztarra eta jauregi bat) igaroz.
Gotañek eliza hirukoiztar oso ospetsua du. Berau marko zuridun leihoak eta paretetan landareak dituen etxe baten aurreko bidegurutzean ezkerrera egina dago. Zuberoako eliza berezi hauen harrizko aurrealdea kalbario-kanpandorre hirukoitz batek errematatu ohi du. Erdiko tontorra beste biak baino altuagoa denez, Kalbarioa adierazten duela uste da: Jesus eta bi lapurrak gurutzeetan.
Mendikota (Menditte) herrixka politera iristeko errepidea pixka batean utziko dugu, eta berriz itzultzean Zalgizetik (Sauguis) pasako gara. Iruri (Trois-Villes), berriz, bi pertsonaia historikoren jatorria da. Pierre Bordazaharre "Etxahun" (1908-1979) konposagile, olerkari eta idazlea pastoral mordoaren egilea izan zen, eta "Agur Zuberoa" kanta ere berea da. Jean de Pyrer Tréville-ko Kondeak berriz, Matalas zuberotarraren altxamendua eragin zuen, eta Alejandro Dumas-en "Hiru Mosketeroak" liburuan aipatzen da.
Laster Atharratzen gaude, Zuberoako bigarren gunean. Etorri garen moduan Atharratzeko plazako ezkerreko ertzetik sartu, eta 20 metrora berriz ezkerrera eta gorantz hasiko gara. Hemendik aurrera, seinale ugariak jarraituz, bide estu batek Sustaineko lepotik pasatu eta Madalengo bista zoragarrietara garamatza.
XII. mendean Atharratze gotorlekua zen, eta Erdi Aroan bertako jauntxoa Ingalaterrako erregearen alde azaldu zen, Zuberoako Bizkondea errefusatuz. 1859. urtean Sorholüzeri bildu zitzaion. Bertako pertsonaien artean Agustin Xaho (1811-1858) iraultzaile eta idazle abertzale ospetsua aipatu behar dugu.
Ikustekoak
Uhaitzandi ibairantz jaitsiz pasealeku bat hasten da, azken zubirantz. Hemendik mendixka batean dagoen Santa Luzia elizaraino igo gaitezke, eskailera batzuetatik.
Madalena Mendia
Atharratzeko erdialdetik Zuberoan dagoen ikuspegi ederrenetakoak dituen mendira igoko gara kotxez. Gailur pribilejiatu honek Zuberoako haran zoragarriak eta Pirinioetako zati handia ezin distiratsuago behatzea ahalbidetuko digu.
Tontorrean bertan baseliza bat dago, dirudienez, antzinako tenplu pagano eta gero erromatar baten gainean eraikia. Horrela, aldare nagusiaren ondoan III. mendeko beste aldare bat dugu.
Jan eta lo egiteko:
(0)5 59 66 53 03.
Logela bikoitza 215-235 libera.
Jan eta lo egiteko:
(0)5 59 28 90 79.
Logela bikoitza 155-345 libera.
**Hôtel du Fronton
Eliza ondoan
(0)5 59 28 91 88.
Logela bikoitza 200-280 libera.
Zuberoa Garaiko Turismo Bulegoa:
(0)5 59 54 60 80.
Udaletxea:
Gendarmeria:
Bankua:
Kotxe-Tailerra:
(0)5 59 28 53 21.
Jan eta lo egiteko:
Azoka-Plazan.
(0)5 59 28 53 49.
Logela bikoitza 200-250 libera.
* Hôtel-Bar des Pyrénées
Ondoan.
(0)5 59 28 50 63.
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]
Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.
2010ean "Mavi Marmara" itsasontzia abiatu zenetik, Palestinarekiko elkartasun itsas operaziorik handiena osatzen du Global Sumud Flotillak. Israelgo Gobernuak terroristatzat jo ditu nazioarteko ekintzaileak.
Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Ertzaintzak gutxienez hiru... [+]
Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.
Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]