KUBA, EUSKAL ENPRESAK SUSTATZEKO ERAKUSLEIHO

  • Euskal enpresa multzo handi batek hitzordua jarria du urriaren 29tik azaroaren 5erako, Kuban, Habanako Nazioarteko Azokan. Herrialde honetan egitn den era honetako ekitaldi garrantzitsuena da, 1983az geroztik. Denera, 2.000tik gora enpresa bilduko dira.

2000ko urriaren 29an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Berrogeita hamarretik gora euskal enpresa izango dira Kuban urriaren 29tik azaroaren 5era Habanako Nazioarteko Azokan. Guztira, 60 herrialdetatik joandako 2.000tik gora enpresa bilduko dira 25.000 metro koadroko azalera duen erakustazokan.
Euskal Merkataritza Ganberek eta Eusko Jaurlaritzak lagunduta, Kubako erakustazoka euskal industria sustatzeko erabili nahi da eta, aldi berean, Euskal Herriko eta Kubako enpresen arteko teknologia eta industria lankidetzan sakontzeko.
Kuba eta Euskal Herriaren arteko merkataritza harremana ez da gauza berria, nahiz eta duela hamar urtez geroztik garatu den gehien bat. Esate baterako, Kubara bidalitako esportazioak %280 hazi dira 1992tik 1999ra bitartean, 4.988 milioi pezetatik (199 milioi libera) 13.527 milioi pezetara (530 milioi libera) igoz. Beraz, bi herrialdeen arteko harremana goraka joan da 1992az geroztik, eta datozen urteetan are gehiago haz dadin itxaropena dago. Euskal enpresek Habanako Nazioarteko Erakustazokan izango duten partaidetza, inolako zalantzarik gabe, lagungarri gertatuko da helburu hori betetzeko.


KUBARAKO ESPORTAZIOEN GORAKADA.

Euskal enpresek Kubara egindako salmentek igoera nabarmena izan dute azken hamarkadan. Baina, nolanahi ere, 1999. urtean geraldia izan dute Kubarako esportazioek, 1998ko kopuruen oso hurbil geratuz. Kubatik etorritako inportazioak esportazioak baino askoz murritzagoak dira, 1.800 milioi pezeta ingurukoak izanik. Hala ere, kopuru honek inportazioen igoera nabarmena adierazten du 1998ko 214 milioi pezetekin alderatuz. Orain arte Kubatik inportazio gehien egindako urtea 1996koa izan zen, 1.423 milioi pezetara iritsiz.
Espainiako Estatutik Kubara egindako esportazioak, azken kopuru ofizialen arabera, 81.816 milioi pezetakoak izan ziren 1998an. Beraz, Euskal Herritik egindako esportazioak haien %16,5 osatzen dute. Inportazioak 19.974 milioi pezetakoak izan ziren Espainiako Estatuan. Kubaren sozio komertzial nagusia Espainiako Estatua da %15eko merkatu kuotarekin, Kanadaren aurretik. Bezero gisa bosgarren herrialdea da, Errusia, Kanada, Holanda eta Txinaren ondoren. Euskal esportazioen helmuga herrialdeen rankina Europan zentratzen bada ere, Kuba garrantzia bereganatzen ari da eta euskal salmenten %0,8 dagokio.
Euskal Herritik Kubara egindako esportazioen multzo nagusia industriako ekipamendu eta produktuek osatzen dute, eta inportatu, berriz, txatarra da gehien inportatzen dena. Salmenta nagusiak honako produktuetan gauzatzen dira: hozkailuak, izozkailuak, ponpak, errodamenduak, makinak, burdin galdaketako eraikuntzak, ibilgailuen zatiak eta osagaiak, ebaketarako gailuak eta torlojuak. Produktu horietan guztietan 100 milioi pezetatik gorako salmentak izan dira.
Deigarria gertatu da joan den ekitaldian soldadura gabeko profil hutsek eta hodiek izan duten bilakaera negatiboa, zeren orain arte, urtez urte, Euskal Herritik Kubara egindako esportazio nagusia izan baita, azken urteetan 1.000 milioi pezetatik gorako kopurura iritsiz eta euskal esportazio guztien %10 bereganatuz. Burdinazko edo altzairuzko produktu ijetzi zapalen esportazioa ere jaitsi egin da, lehen seihilekoan 32 milioi pezetako kopurua bilduz, hau da, 1998.eko 354 milioi pezeten aldean gutxi. Bestalde, Kubatik datorren inportazioaren %90 txatarrari dagokio.

HELMS-BURTON, NAZIOARTEKO LURRALDETASUNA URRATZEN DUEN LEGEA
Kuban egiten diren atzerriko inbertsioak mugaturik daude azken hiru urteotan, Estatu Batuetako presidenteak 1996ko martxoaren 12an sinatutako Helms-Burton legearen ondorioz. Zer da lege hori, zer dio? Lege horren xedea Kubako Gobernuak ezarritako lurren desjabetzeak kaltetutako 5.911 iparramerikarren eskubideak defendatzea da. Lege honen aurrean, nazioarteko komunitateko hainbat herrialde ados jarri da, eta Helms-Burton legeak nazioarteko lurraldetasunari buruzko arauak urratzen dituela adierazi dute, bereziki Europako Batasuneko herrialdeek, Kanadak eta Mexikok. Lege horren arabera, herrialde batean (Estatu Batuetan) beste herrialde baten aurkako salaketak egin daitezke, hirugarren herrialde batean (Kuban) gertatutako ekintzengatik, eta horrek beste herrialdeen subiranotasunari erasotzen dio.
Bestalde, Kubako Batzar Nazionalak 1996ko abenduaren 24an Kubako Duintasuna eta Subiranotasuna Berresten duen Legea onartu zuen, une horretan Estatu Batuetako hiritar ziren pertsona natural eta juridikoei desjabetutako ondasunengatiko ordain zuzen eta egokia eskaintzeko duten jarrera adieraziz. Kubako agintariek, gainera, blokeoak eragindako kalteak ere negoziazioan kontuan hartzeko eskatzen zuten. Halaber, atzerriko inbertitzaileak babesteko behar diren formulak baimentzeko ahalmena eman zitzaion Gobernuari.
Europako Batasuneko herrialdeek bat egin dute eta, Kuban inbertsioak egin dituzten Europako enpresei zigorrak jarriz gero, Munduko Merkataritza Erakundearen (OMC) organo gorenera jotzeko mehatxua egin dute. Nolanahi ere, Ipar Amerikako lege horrek indarrean jarraitzen du eta dagoeneko, badira Kuban inbertsioak egin izanagatik zigortuak izan diren eta, ondorioz, Estatu Batuetan sartu ezin duten herrialdeak. Zigortutako herrialde horiek ez dira Europakoak.

KUBAKO ERRADIOGRAFIA
Azalera: 110.860 Km2
Biztanleak: 11.000.000
Dentsitatea: 99,57 biztanle/ Km2
Hiri garrantzitsuak: Habana, Santiago, Santa Clara, Camaguey, Cienfuegos, Matanzas eta Pinar del Rio
BPG: %5 (1996), %1,5 (1998)
Errenta per capita: 1.288 peso (1996), 1.314 peso (1997) eta 1.329 peso (1998).

MERKATU BEREZIA EUSKAL ENPRESA TXIKI ETA ERTAINENTZAT
Kuba euskal enpresa txiki eta ertainentzako merkatu oso berezia bihurtu da. Horrela nabarmentzen da SPRI Industri Sustapen eta Eraldaketarako Baltzuak 1998ko irailean Habanan ireki zuen bulegoak piztu duen interesa eta horren bidez abian jarri diren negozioak ikusirik. Bere jardueraren lehen urtean 43 lankidetza proiektu jaso zituen, eta horietako 16k Kuban zuten jatorria. Datu horren arabera, bulego hori SPRIren euskal sareko proiekturik gehien duen bulegoa da.
Kopuru horiek, Eusko Jaurlaritzako Industria Saileko arduradunen ustetan, oso pozgarriak dira, zeren hiru proiektu arrakastatsu gertatu dira, beste zortzi, duela hilabete batzuk, ezarpen urratsean zeuden, zazpi garapen urrats aurreratuan daude akordio zehatzetan gauzatzekotan, eta gainerakoetan hasierako gestioak egin dira.
SPRIren bidez bultzatutako eskaera motari dagokionez, nabarmentzekoa da Kuban produkzio lankidetzarako planak garatzeko egin zirela bederatzi eskakizun kubatar eta sei euskaldun. Eskaera egin duten sektore nagusiak honako hauek izan dira: metalurgia, material elektrikoa, material hidrauliko eta tubularra, makina erreminta, produktu siderurgikoak, burdingintza, elikadura eta produktu kimikoak.
Azpimarratzekoa da baita ere SPRIk zuzendariak hezitzeko programak eta industri eraldaketarako prozeduran laguntzeko proposamenak zabaltzeko egindako lana. Horrela, oso aipagarria da 65 zuzendari kubatarrek enpresen zuzendaritzarako eta nazioarteratzeko tekniken arloan egindako ikastaroa.
SPRIk Kuban duen bulegoa oso gune interesgarria bihurtu da Karibeko uharte honetan negozioak abian jartzea bideratzeko. Eusko Jaurlaritzaren erakunde honek abala ematen die Kuban sartu nahi duten euskal enpresei, eta horrek arindu eta biderkatu egiten ditu negozio aukerak. Aldi berean, Kubarekin zeharka lanean ari diren enpresei haiekin zuzenean aritzeko aukera eskaintzen die, eta horrek produktuak merkatu egiten ditu.
Euskal Herriko eta Kubako enpresen arteko proiektu konbinatuen hainbat adibide dago. Horrela, Bombas Emica eta Lazaro Ituartek elkarte bat osatu dute Guantanamoko Valvorekin, uharte horretan balbulen eta ponpen osagaiak egiteko. Une honetan Gonvarri eta Nervacerorekin proiektu garrantzitsua ari da negoziatzen Acinox taldeko Antillana de Acero eraldatu eta birmoldatzeko. Halaber, Matanzaseko Central Azucarero España Republicana eta fabrika erantsi guztien eraldaketa negoziatzen ari da. Programa horrek bost urteko iraupena izango du, eta Euskal Herriko enpresa txiki eta ertain ugari erakarri dezake. Azkenik, aipatzekoa da baita ere turismoan edo energiaren arloan gauza daitezkeen negozioetarako aukera.
Energiaren arloan Eusko Jaurlaritzaren menpe dagoen EEEk (Energiaren Euskal Erakundeak) zeregin garrantzitsua izan du Kubako elektrizitate sarearen hobekuntzan eta, bereziki, Habana zaharrean. Kubatarrak ondo jabeturik daude energia arloan duten urritasunaz, eta uhartearen ahalmen energetikoa indartzeko asmo tinkoa dute. Eusko Jaurlaritzako Kanpo Ekintzetarako Idazkaritzaren finantza laguntzari esker, EEEk Kubako hiriburuko lurpeko elektrizitate sarearen birgaikuntza teknologikorako proiektu bat egin du, 143 milioi pezetako kostua izan duena. Jarduera honi esker Habana Erdialdean eta UNESCOk "Gizateriaren Ondare" izendaturiko Habana Zaharreko erdigune historikoan bizi diren 275.000 biztanleen hornidura elektrikoa hobetzea lortu da.
EAEk laurogeiko hamarkadan izandako birmoldaketa beldurgarriaren garaian sortu zen SPRI eta, hasierako helburuak bete ondoren, egoera berrira egokitu da. Horretarako enpresen sustapenera bideratu du bere zeregina. Duela bi urtez geroztik, SPRIk hiru arlo lantzen ditu nagusiki: sustapena, nazioarteratzea eta batasun teknologikoa.


Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude