EUROPAKO HERRIEN ESKUBIDEAK EZ DIRA ESKUBIDE SOZIALEN AGIRIAN SARTZEN

  • Urriaren 12tik 14a bitartean burutuko den Europako gobernuburuen gailurrak ez ohiko espektatibak jalgiarazi ditu. Lapurdiko Miarritzen burutu izanak Euskal Herrian bizi den gatazka politikoa azaleratu du. Hartaz, kontra-gailurra antolatzen ari diren taldeen arabera, Miarritze setio egoeran dago engoitik.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Miarritzeko gailur hau datorren abenduaren 7an eta 8an Nizan burutuko den gailurraren aurrekari bezala ulertu beharra dago. Europako hamabost estatuen gobernuburuek Miarritzen aztertuko duten gai nagusia Europako Oinarrizko Eskubideen Agiria da. Europako Batzordeak eta Parlamentuak euren iri-tzia eman ostean, estatuburuek Nizan onartu beharko dute agiria. Halabeharrez, Miarritzen, aktualitateko arazoak ere izanen dira aztergai: erregaien krisia, Serbiako hauteskundeak edota Israel eta Palestinaren arteko gatazka, kasu.


KONTRA-GAILURRA ABIAN DAGOENEKO.

Europako Oinarrizko Eskubideen Agiria eztabaidan dago eta kontra-gailurra sozialaz arduratzen diren taldeek, agiriak "sekulako gibelapena" ekarriko duela adierazi dute honezkero. AB, AC!, ATTAC, Koordinaketa, Corrent Revolucionari Occtitan, DAL, Eraikizan, Haika, LCR eta Sud-PTT taldeek osaturiko plataformaren iritziz, agiri hau ez dator bat Pertsonen Eskubide Unibertsalen Aldarrikapenarekin. Konparazionea, soldata eta etxebizitza herritarren eskubidea izatetik estatuen lagun-tza izatera pasako da. Plataforma hau osatu duten kolektiboek, eskema liberal eta antisozialaren beharrean Europa sozialaren ideia aldarrika-tzen dute. Era berean, Europako herriek beren buruaren eta geroaren jabe izateko duten eskubidea eskatuko dute ere plataformako talde abertzaleek.


KONTRA-GAILURRAREN AURKA.

Kontra-gailurran ari diren alderdi, sindikatu eta mugimendu ezberdinen artean Hego Euskal Herriko zenbait talde dago. Euskal Herritarrok (EH) alderdiaz gainera "Abiadura Handiko Trenaren Aurkako Asanblada" eta "Bai Euskal Herriari" kolektiboak daude. Honek kontrobertsiak sortarazi zituen plataforma honetako hainbat taldetan, CGT, FSU eta SUD sindikatuetan bereziki. Hegoaldeko kolektibo hauek parte hartu izanaren aitzakian frantses hedabide batzuek kontra-gailurrari buruzko toxikazio kanpaina egin dute kontra-gailurraren antolatzaileen aburuz. Hauek hedabideek burutu duten "desinformazioa" fermuki salatu dute. Besteak beste, "Miarritze terrorismoaren ikusmiran" bezalako titularrak agertu dira Frantziako hainbat komunikabidetan.


GAILURRA PARADOXA HISTORIKOA.

Euskal Herriko alderdi abertzaleetatik EH eta AB parte hartzen ari dira kontra-gailurraren mobilizazioetan. Alderdi hauetako ordezkariek EAJ eta EA alderdiei ekimenetan parte hartzeko dei egin badiete ere, ezker abertzaleko indar politikoak baino ez dira engaiatu kontra-gailurrean. EH eta AB alderdiek, herrien autodeterminazioa eskubidea Eskubide Sozialen Agirian aztertuko ez denez, "paradoxa historikoa" iritzi diote gailur honi. Kari honetara, Haikak "ukazioaren gailurra" bezala kontsideratu du gailurra eta "independentziaren gailurra" antolatu du. Gailurra burutzen den bitartean talde honetako jarraitzaileek kanpaldia burutuko dute Baionan.
"Bai Euskal Herriari" kolektiboak ere Euskal Herria herriaren eskubideak gailurrean ez planteatzeak herri honen ukazioaren agerpide bat dela adierazi du. Hartara, gailurra burutzen den bitartean mobilizazioetan parte hartzeko deitu die euskal herritarrei.


MOBILIZAZIO UGARI ETA POLIZI NEURRIAK UGARIAGOAK.

Euskal preso politikoen aldeko Koordinaketaren aburuz "Frantziako eta Espainiako estatuek Euskal Herriaren egoera politikoa ezkutatu nahi dute munduaren aitzinean. Europako herrien eta herritarren eskubideaz ariko dira gailurrean baina Euskal Herriaren eta euskal herritarren eskubideaz mintzatu gabe". Kontra-gailurrarren bidez antolaturiko ekimenetan estatuburuek isiltzen duten herri honen eskubideen aldarrikapena eraman nahi dute karriketara. Urriaren 13ko goiz partean 250 elkarretaratze iragarrita daude Ipar Euskal Herrian. Egun berean, arratsaldeko ordu bietan, manifestaldi bat abiatuko da Baionako San Andres plazatik Miarritzerantz. Auto-karabanak antolatuak dira Hegoaldetik Lapurdira. Arra-tsaldean Euskal Herriko hautetsiak Baionako udaletxearen aitzinean bilduko dira. Ekitaldi hauek kontrobertsia ugari sortu dute jada. Jean Grenet Baionako auzapezak baionesak babesteko polizi neurriak eskatu dizkio Andre Viau Pirinio Atlantikoetako prefetari. Prefetak erabakirik ez duela hartu eman du aditzera, eta egoera eta beharren arabera jokatuko duela gaztigatu ere. Jean Grenetek, berriz, pren-tsaurrean adierazi duenez "ez du onartuko abertzaleek Baiona setio egoera bihurtzea". Alta, Miarritze hirian setio egoera sentitzen da engoitik. Hiria, lurrez, airez eta itsasoz hartua dute segurtasun indarrek. Gailurraren karietara 4.000 pertsona hurbilduko dira Miarri-tzera. Ohiko poliziez bestera 1.500 agente bereziek zainduko dute gailurra.

JEAN FRANÇOIS LEFORT: "GURE FUNTZIOA EZ DA SOILIK KONTRA-GAILURRA ERATZEA"
Koordinaketako partaide zara eta kontra-gailurraren eraketan diharduzu. Nola sortu da plataforma hau?
Plataforma hau ATTAC elkartearen bidetik sortu zen joan den ekainan. ATTAC Frantziako estatu mailan zergen eremuan borrokan ari den talde bat da. Talde honek iniziatiba hartu zuen Ipar Euskal Herriko mugimenduak gonbitatuz, ezker abertzalearen mugimenduak barne. Hastapeneko bilkuretan 25 talde bildu zituen kontra-gailurra eratzeko.

Zein xedetan bildu zineten?
Bilkurek bi funtzio zituzten: batetik, elkarteen artean adostasun bat lortzea, eta bestetik, bakoitzak bere aldetik ekimenak zentraliza-tzea eta egutegi bat eratzea. Plataforman, Ipar nahiz Hegoko sindikatuak, alderdiak eta mugimenduak hasi ginen, baita Landak eta Biarnoko hainbat mugimendu ere.

Plataformak ez omen du elkarrekin iraun. Zergatik?
Plataforma utzi duten taldeek ez dute zintzo jokatu; bereziki CGT sindikatuak. Sindikatu hauek lehen bilkuratik jakin zuten mugimendu abertzaleak mobilizazioak antolatuko zituela. Mugimendu abertzalearen egutegiaren ekimenak aurkeztu genituenean, plataformak onartu zuen guk aurkeztu autodeterminazio eskubidea aldarrikatzea. Horrek sortu zuen traba CGTen. Eskubide honekiko traba baino mugimendu abertzalearekiko oztopoak jarri dituzte alta. Ipar Euskal Herriko mugimendu abertzalea bakarrik balitz gure aldarrikapenak onartuko zituztela erran dute. CGT, FSU eta SUD sindikatuek eskuak lotuak dituzte Parisen. Parisen ez dute begi onez ikusten abertzaleekin aritzea, baina aitzakiak besterik ez dira. Euskal Herrian bizi den egoera da funtsean onartzen ez dutena. Bazekiten hasieratik Euskal Herriko mugimendu abertzaleosoak parte hartuko zuela. Zer nahi gisaz ere, nahiago izan dute plataforma uztea eta beren bidetik segitzea.

Jarrerak ez al du kontrobertsiarik sortu haien artean?
Bai. Sindikatuetako baseetan gaizki hartu da jarrera hau. Abertzaleekiko erabaki politiko bat hartu dutela jakitun dira militanteak eta mobilizazioetan eragina izango duenez langileak kexu dira.

Zertan datza kontra-gailurra?
Ez da kontra-gailurra soila. Gure funtzioa ez da kontra-gailurra ofiziala antolatzea, Europako sindikatuen arteko elkarretaratze eta lan komun bat burutzea baizik. Europa instituzionala nahiz soziala erabakiko da Nizan. Biziki garrantzitsua da Miarritzeko kontragailurran azaltzea zein Europa eraiki nahi duten estatuetatik. Abenduko gailurra berant izan liteke erreakzionatzeko.

Eragozpenak espero al dituzue poliziaren aldetik?
Poliziaren presioa izugarria da. Guk Europako eboluzioa lantzea eta ber denboran euskaldunen errebindikazioak trabatzea onartezina dela aditzera eman nahi dugu, besterik ez.

Jean Grenet auzapezaren jarreraz zer diozue?
Baionako auzapezak eta espainol edo frantses poliziek izaera bera dute: kontra-gailurra gelditzea dute helburu. Euskal Herrian gatazka politiko bat dagoela isilarazi nahi dute, ez zaie interesatzen Frantzia eta Espainiako mugetan gatazka bat dagoela azaltzea, 500 preso eta 2.000 errefuxiatu daudela. Iparraldean euskara ez dela ofiziala ezkutatu nahi dute. Guk, modu baketsu batez, Euskal Herriari ukatzen zaizkion eskubideak aldarrikatu nahi ditugu munduaren aitzinean.


Azkenak
Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du

Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.


'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


Espainiako Kongresuak gobernuari eskatu dio 78ko sanferminetako gertakariak “argitzeko” eta biktimei “aitortza” egiteko

1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.


2025-06-27 | Elhuyar
Adimen naturala

Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]


Eguneraketa berriak daude