Arte Historiako biluziei errepaso egitea, garai bakoitzean giza gorputzaren inguruan nagusitu izan den irizpide morala ezagutzeko bide egokiena da". Marisa Oropesaren hitzak dira, egunotan Gasteizko Caja Vital Kutxa aretoan zabalik den "Biluziaren sekretuak" erakusketako komisariarenak. Urriaren 15a arte izango da ikusgai 75 artelaneko bilduma hau. Gaia -biluzia- eta garaia -XX. mendea- dira artelan horien lotura. Baita egileen jatorria ere, gehienak espainiarrak eta euskaldunak baitira. Margoak nagusi badira ere, eskulturek -Manuel Hugué edo Baltasar Loborenak kasu- eta argazkiek ere -Ouka Lele, Man Ray, Brassay...- badute euren tokia erakusketan.
Mendetan, biluziaren artea arte ederren akademiekin lotu izan da. Figuratibismoarekiko eta topiko akademizistekiko haustura bilatu zuen XX. mendeko abangoardiak. Horregatik, joera berriek biluziaren krisia ekarri zutela pentsa daiteke.
Ez zen horrela izan, ordea. Konposizio, baliabide tekniko eta irizpide berriek ere estaldurarik gabeko giza irudia, biluzia, erabili dute euskarri gisa. Aurreko mendetako errealismoa eta arrazionaltasuna alde batera utzi eta subjetibotasunera eta esperimentaziora jo da azken ehun urtetan. Formak ez dira hain zorrotzak, abstrakziora jotzen da batzuetan eta gai ikonografiko eta sinbolikoak nahasten dira bestetan.
Formarekin hausteaz bat, moral estuaren mugak ere hautsi ziren. Lehenago biluziaren arteak aitzaki bat zuen atzean: jainko eta heroi klasikoak, haurra elikatzen ari diren ama maitagarriak edota geziz jositako martiriak irudikatzen ziren estalkirik gabe.
XX. mendean artista askeagoa da eta helburu friboloagoekin egiten du lan askotan. Erotismoa nabarmenago bilatzen da eta horregatik maiz emakumearen irudi biluzia dekorazio huts bilakatzen da. Izan ere, bizpahiru lanek salbu, erakusketako artelanen gehiengo zabalak emakumearen gorpua irudikatzen du. Vital Kutxako aholkulari artistiko Antonio García Díezen hitzetan: "gizarte industrialean, emakumea dekorazio objektu bilakatu zen".

Baina hau bezalako erakusketa anitz batean, ez da orokortzea komeni; mendearen lehen hereneko artista postkubista eta surrealistek, adibidez, dekoratibismo horretatik ihes egin zuten. Horren adibide dira Oscar Dominguez, Pablo Picasso, Cecilio Pla edo Salvador Dalí-ren lanak. Aurrerago, aldiz, Pablo Serrano, Eduardo Úrculo, Cristobal Toral edo Francisco Peinado bezalakoek desmitifikatu egingo dute eta egunerokotasunarekin lotu. Erakusketa osoa abangoardiaren isla izanik ere, biluzi klasikoaren eragina hor dago, eta mendearen azken urteetan klasizismo berritu hori are nabariagoa da, Ouka Leleren argazkietan edota Matías Quetglas oliotan, esaterako.
Nekeza egingo zaio bisitariari Eugenio Granellen konposizio abstraktuan gorputz biluzia bereiztea. Guillermo Muñoz Veraren margo errealistan, aldiz, zehaztasun txikiena ere ikus ahal izango du. Eduardo Úrculoren forma sinple eta kolore biziak, Fernando Boteroren bolumenak... eta tarteka, oso tarteka, gizonezko baten biluzia ere topatuko du, Roberto Gonzalezen lana kasu. Gorputz biluzietan joera abangoardista ugari ageriko zaio islaturik.
Azken finean, Marisa Oropesak dioen moduan, "artelan oro biluzia dela esan daiteke. Artistaren begiradak beti biluzten du bere artearen objektua, bertan aurki dezakeen ezaugarri intimoenaren bila, berau argitara eman eta bere lanaren emaitzera hurbiltzen garenokin konpartitzeko" .