Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko irailaren 22an
MP3 FORMATUA: SARETIK DATOR IRAULTZA
- Informazio kopuru izugarria dabil uneoro, batetik bestera, Interneten. Testuak, irudiak... eta gero eta gehiago audio eta bideo formatuko artxiboak. Hauek arazo bat dute, ordea: espazio handia okupatzen dute. Musika sarearen bitartez zabaltzeko, beraz, soinua ahalik eta gehien konprimitzean dago gakoa. Kalitatea ahal den neurrian mantenduz, beti ere. Zentzu horretan MP3 formatuak jauzi handia ekarri du, berau erabilita soinuak askoz toki txikiagoa betetzen baitu kalitateari kalte handirik eragin gabe. Musika Interneten entzun edota saretik jasotzea gero eta errazagoa denez, MP3ak musikaren mundua goitik behera aldatuko duela (edo aldatzen ari dela) aurreikusten du askok.
Zer da MP3? MP3 izen luzeago baten laburdura da berez: MPEG-LayerIII. Eta MPEG, aldiz, Motion Picture Coding Experts Group-en laburdura. Konpresio algoritmoa da MPEG-LayerIII, batetik datu errepikapena erabiltzen duen, baina, bereziki, teoria psiko-akustikoez baliatzen den algoritmoa. Beste modu ulergarriago batean esanda, MP3ak giza entzumenak antzematen ez dituen eta beste soinu batzuei gainjartzen zaizkien soinuak ezabatzen ditu. Praktikan, 4 minutuko abesti batek Wav formatuan (lehen erabiltzen zen formatua) 40 Megabyte (Mb) betetzen zituen bitartean, MP3 formatu digitalean 4 Mb baino gutxiago nahikoak dira horretarako. Zer esan nahi du horrek? CD bakar batean 10 edo 11 ordu gorde daitezkeela (100-150 kantu), musika Internetetik azkarrago jaso daitekeela eta gure ordenagailuari askoz memoria gutxiago jango diola. Soinuaren kalitatea galtzen dela? Bai, baina ez gure entzumenak antzemateko neurrian.
MP3 formatuko artxiboak maneiatzea erraza da gainera, eta ez du ekipo informatiko berezirik eskatzen. 486 ordenagailu bat eta soinu tarjeta soil bat (16 bit) nahikoak dira. Musika sarean bertan entzun edo ordenagailura jaitsi daiteke. Norberak bere MP3 artxiboak ere sor ditzake edota kantu bildumak sortu eta formatu desberdinetan gorde. Musika ordenagailuan entzun ahal izateko softwarea oso merke (batzuetan dohainik) lortu daiteke sarean bertan. PC-arentzako erreproduzitzaile zabalduena WinAmp da eta Macintosh-entzako, berriz, MacAmp.
MP3 formatuko artxiboak maneiatzea erraza da gainera, eta ez du ekipo informatiko berezirik eskatzen. 486 ordenagailu bat eta soinu tarjeta soil bat (16 bit) nahikoak dira. Musika sarean bertan entzun edo ordenagailura jaitsi daiteke. Norberak bere MP3 artxiboak ere sor ditzake edota kantu bildumak sortu eta formatu desberdinetan gorde. Musika ordenagailuan entzun ahal izateko softwarea oso merke (batzuetan dohainik) lortu daiteke sarean bertan. PC-arentzako erreproduzitzaile zabalduena WinAmp da eta Macintosh-entzako, berriz, MacAmp.
TRESNA BERRIAK.
MP3ak etorkizun oparoa duen seinale, gero eta enpresa gehiagok ekin dio formatu honen inguruko produktu desberdinak kaleratzeari. Esan dugu ordenagailua nahikoa dela berau erabiltzeko, baina aukera zabaldu nahi izanez gero, gailu berriak agertzen ari dira etengabe merkatuan. Batetik, jasotako musika ordenagailu gelatik kanpo eramateko parada eskaintzen diguten tresnak daude dagoeneko salgai. Musika zuzenean ordenagailutik kargatu eta edonora eraman daitezkeen walkman modukoak dira. Horrelako produktu bat merkatuan jartzen lehena Diamond Multimedia enpresa izan zen bere RIO PMP300-ekin. Tabako kaxa baten tamaina du eta 70 gramoko pisua besterik ez. Ondoren iritsi ziren Samsung etxearen Yepp 32MO eta Yepp 64MO eta Sony-ren Vaio. Walkman berri hauen prezioa 25.000 pezeta (1.000 libera inguru) eta 47.000 pezeta artekoa da, gorde dezaketen informazioaren arabera.
Tresnez gain, MP3aren inguruan programa berriak ere etengabe ari dira sortzen: DJ-entzat erreproduzitzaile edo Player bereziak, CDetatik MP3ak sortzeko Ripper-ak, konpresiorako Encoder-ak...
Tresnez gain, MP3aren inguruan programa berriak ere etengabe ari dira sortzen: DJ-entzat erreproduzitzaile edo Player bereziak, CDetatik MP3ak sortzeko Ripper-ak, konpresiorako Encoder-ak...
AUKERA ZABALA.
Alderdi teknikoak albo batean utzita, MP3 formatua erabiltzen duten webguneetara jo ( hurrengo orrian gune esanguratsuenen zerrenda bat ipini dugu) eta aukera zabalarekin egingo du topo erabiltzaileak. Gune bakoitzak ehundaka artista eta kantu desberdin, ezagun nahiz ezezagun, eskaintzen ditu. Estilo ezberdinen zerrenda ipini ohi dute aukeran gune hauek, eta gehien entzun eta jaitsitako kantuen zerrenda ere moldatzen dute. Berrikuntzak aurkezten dituzte batzuk edo promozionatu nahi dituzten abestiak nabarmentzen. Guztiek bilatzailea ere badute, musikariaren izenez nahiz abestiaren titulua ipiniz funtzionatzen dutenak. Bi aukera eskaintzen ditu abesti bakoitzak: sarean bertan entzutea bata, ordenadorean gordetzea bestea. Kantu batzuk doan eskaintzen dira, beste batzuk, ordea, ordaindu egin behar dira. Gainera, talde eta musikarien informazioa eskaintzen dute webgune gehienek.
HASIBERRIAK IZARREN PARE.
Entzulearen ikuspuntutik jardun dugu orain artean. Baina ezin ahaztu musikariei formatu digital honek ekarri dizkien onurak. Musikari berri eta ezezagunei bereziki. Izan ere, edozeinek, webgunea sortu duen enpresaren kontratua onartuz gero, sarean doan ipini baititzake bere konposizioak MP3 formatuan. Camilo Mateo informatikaria da ASP enpresan, baina musikan ere jarduten du. "Cordeles de viento" bere taldeak lehen diskoa kaleratzeke duen arren, Interneten entzungai daude dagoeneko bere lanak. Vitaminic enpresarekin du kontratua. Abestiak sarean jartzeko prozesu guztia PC soil baten bitartez egin zuen. Abestiak MP3 formatuan bidali, taldearen inguruko informazioa erantsi, estilo jakin batean kokatu, promozionatu nahi den abestia hautatu eta produktua mundu osoan zabaltzeko prest dago. Abestiaren prezioa ere norberak jartzen du. "Guk doan eskaintzen ditugu" dio Mateok, "gure asmoa ez baita honekin aberastea, entzunak izatea baizik". Baina prezioa ipiniz gero eta gune bakoitzak finkatutako kopuru minimo batera iritsita, irabazien erdia (Vitaminic-en kasuan) artisten eskuetara joaten da. Bitxikeria moduan, fan club bat izateko aukera ere bada.
Promoziorako aukeratutako euren abestiak 1.000 entzuletik gora izan dituela esaten dute enpresak emandako datuek. Horietatik erdiek ordenagailura jaitsi dute gainera. "Zure lana ezagutzera emateko aukera duzu eta zure taldea musikako izar handien ondoan, aukera berberekin, jartzea ahalbidetzen du euskarri honek".
Elkarlana ere bultzatzen du MP3aren garapenak eta kantu berbera batera lantzen jardun dezakete elkarrengandik milaka kilometrora dauden bi musikarik.
Musikaren industria irauli dezakeen formatu honen etorkizunaz inork zalantzarik balu, kontuan har beza datu hau: searchterms.com-en arabera, "MP3" bigarren termino erabiliena da bilaketa motoreetan. Bilatuena "sexu" hitza da
Promoziorako aukeratutako euren abestiak 1.000 entzuletik gora izan dituela esaten dute enpresak emandako datuek. Horietatik erdiek ordenagailura jaitsi dute gainera. "Zure lana ezagutzera emateko aukera duzu eta zure taldea musikako izar handien ondoan, aukera berberekin, jartzea ahalbidetzen du euskarri honek".
Elkarlana ere bultzatzen du MP3aren garapenak eta kantu berbera batera lantzen jardun dezakete elkarrengandik milaka kilometrora dauden bi musikarik.
Musikaren industria irauli dezakeen formatu honen etorkizunaz inork zalantzarik balu, kontuan har beza datu hau: searchterms.com-en arabera, "MP3" bigarren termino erabiliena da bilaketa motoreetan. Bilatuena "sexu" hitza da
INDUSTRIA DISKOGRAFIKOAREN EGONEZINA
MP3 FORMATUA MUSIKAREN INDUSTRIARENTZAKO mehatxu handia da, kasetea asmatu zenetik izan duen mehatxu handiena, adituen esanetan. Kasetea ez bezala mehatxu digitala da gainera formatu honek diskoetxeei ekarri diena. Diskoen kopiak egitea hain erraza izanik, CDen salmentak behera egitearen beldur dira. Horren erakusle da Diamond Multimediak bere Rio erreproduktorea merkaturatu ez zezan industriak eginiko ahalegina. Bestalde, Public Enemy taldeko Chuck D-ren diskoetxeak neurriak hartu zituen honen aurka, argitaratu gabeko kantuak sarean ipintzeagatik.
Berez legez kanpokoa da MP3 musika artxiboak trukatu edo jaistea, ez badira lehenago egile eskubideak ordaindu. Badira web gune legalak egile eskubideen aldetik zorrotz jokatzen dutenak. Eta, hala ere, batek baino gehiagok arazoak izan ditu horregatik, Napster-en web guneak kasu.
Gainera, legez kanpoko MP3 mordoa dabil sarean. Horiek detektatu eta ezabatu ahal izateko konpainia indartsuenak armiarma izeneko bilaketa sistema bereziak garatzen ari dira. Horrez gain, Recording Industry Association of America delakoak Secure Digital Music Initiative ekimena jarriko du abian datorren udazkenean. MP4az, MP3aren bertsioa hobetuaz, hitz egiten hasiak dira batzuk dagoeneko eta diskoetxeak beldur dira hartzen ari diren neurriak ez ote diren nahikoak izango etengabeko aldaketan ari den esparru hau kontrolpean izateko.
Berez legez kanpokoa da MP3 musika artxiboak trukatu edo jaistea, ez badira lehenago egile eskubideak ordaindu. Badira web gune legalak egile eskubideen aldetik zorrotz jokatzen dutenak. Eta, hala ere, batek baino gehiagok arazoak izan ditu horregatik, Napster-en web guneak kasu.
Gainera, legez kanpoko MP3 mordoa dabil sarean. Horiek detektatu eta ezabatu ahal izateko konpainia indartsuenak armiarma izeneko bilaketa sistema bereziak garatzen ari dira. Horrez gain, Recording Industry Association of America delakoak Secure Digital Music Initiative ekimena jarriko du abian datorren udazkenean. MP4az, MP3aren bertsioa hobetuaz, hitz egiten hasiak dira batzuk dagoeneko eta diskoetxeak beldur dira hartzen ari diren neurriak ez ote diren nahikoak izango etengabeko aldaketan ari den esparru hau kontrolpean izateko.
NON BILATU
GERO ETA UGARIAGOAK dira MP3 formatuaren inguruko web guneak. Horietatik zabalduenak hartuta zerrenda bat burutu dugu. Batetik, MP3 artxiboak entzun eta jaisteko guneak ugariak dira eta gehienek formatuari buruzko informazio zabala eskaintzen dute: www.mp3.com, www. vitaminic.es, www.tunes.com, www.peoplesound.com, www.thomson-music.com, www.goodnoise.com, www.musicmatch.com, www. napster.com. Bestetik, bilaketa motoreak ere badira. Adibide gisa, Lycos-ek duena: mp3.lycos.com. Softwarea lortzeko orduan honako bi helbide hauek dira bisitatuenak erreproduzitzaileetan, PC zein Macintoshen jabeen aldetik: www.winamp.com, www.macamp.com. Kodifikatzaile edo encoder-a eskuratzeko orduan, aldiz, beste bi helbide hauek: www.anime.net, www.xingtech.com.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#3
Eneko Atxa Landa
#4
Iker Barandiaran
#5
#6
Azkenak
2024-09-21
Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. 1.eguna
Zerk egiten duen pertsona
Urduritasunaren alarmak mugikorrekoak baino ordubete lehenago jota hasi da niretzat Donostiako 72. Zinemaldia, edo halabeharrak edo oparitu didan rol honetan. Goiz gosaldu eta akreditazioaren bila joan ostean, Victoria Eugenia antzokira hurbildu naiz 9:00etarako saiora, Emilia... [+]
2024-09-20
Xabier Letona Biteri
Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon
Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]
2024-09-20
Sustatu
Euskarabildua topaketa urriaren 17an: “Artifiziala ez den teknologia”
Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]
2024-09-20
Gedar
Aurten ere, udako erailketa matxisten %15 egin dute poliziek edo polizia ohiek Espainiako Estatuan
Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.
2024-09-20
George Beebe
Ez dago irismen luzeko misil nahikorik Mendebaldean Ukrainako egoera aldatzeko
(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).
George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.
2024-09-20
Jenofa Berhokoirigoin
Edmundo González Venezuelako “presidente legitimo” gisa aitortu du Europako Parlamentuak
Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.
2024-09-20
Xabier Letona Biteri
Mozal Legearen erreforma eskatu du Nafarroako Legebiltzarrak
Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.
2024-09-20
Euskal Irratiak
Maider Mourgiart eta Paul Laborde
“Pastoralari esker Xarnegu eskualdeko herritarrak elkar lotu gira”
Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.
Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean
Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]
Eguneraketa berriak daude