GIZARTEAREN ADOSTASUNA OFIZIALTASUN BIHURTUZ

  • medio. Ordutik hainbat mobilizazio egin ditu herrialdeko euskararen egoera salatuz. Orain Euskararen Legea aldatzeko 25.000 sinadura biltzeko kanpaina jarri du martxan.

2000ko urtarrilaren 30ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Nafarroako Gobernuak 1990ean irrati lizentzien adjudikazioan, Euskalerria Irratiko proiektuari lizentzia ukatu zion. Orduan nabari gertatu zen Nafarroan euskaldunek jasandako bazterketa, eta «

euskalgintzako taldeen artean koordinazio beharra agertu zen
». Mikel Arregi Oinarriak Plataformako kideak honela azaltzen du plataformaren jaiotza. Orduan egin baitzen gertakizun hura salatzeko lehen kanpaina. Egun, Oinarriak AEK-k, IKAk, irakaskuntzaren munduko hainbat elkartek eta sindikatuk eta Administrazioan normalizazioaren alde diharduten beste hainbatek osatzen dute. Ordutik aurrera, urteetan zehar, plataforma «

ia egunero
» euskararen inguruan ematen diren egoerak salatzen aritu da: Nafarroako Unibertsitate Publikoan euskararen presentzia eskatuz, zenbait ikastetxeetan D eredua eskatuz... Orain ordea, dinamika aldaketa bat egin da Oinarriak-en: «

Gaia bera da, baina aurrera egin nahi izanez gero, marko legala gainditu behar da
», Arregiren aburuz.


DINAMIKA SUSTATZAILEA.

Nafarroan indarrean dagoen Euskararen Legeak ez dituenez bertako euskaldunen eskubideak bermatzen, azken urte eta erdian lanean dihardu Oinarriak-ek Nafarroako euskalgintzak bere proposamen propioa sor dezan. Proposamen hori 1999ko maiatzan eginiko jardunaldietan aurkeztu eta onartu zen. Proposamen hau da orain Nafarroa osoan martxan dagoen kanpainaren oinarria. Kanpainak aurtengo apirila bitartean 25.000 sinadura bildu nahi ditu. Arregiren esanetan, nafar gizarteak Euskararen Legeak ezarritako mugak gaindituak ditu jada: euskaldun kopuruak gora egin du, D ereduaren hazkundea nabarmenagoa da, eguneroko bizitzan euskaldunek bazterketa nabariak jasaten dituzte... Egoera horretatik abiatuta, Oinarriak-ek proposamenaren inguruko adostasuna sinaduren bidez kuantifikatzea erabaki zuen.
Proposamenak honako funtsok biltzen ditu: batetik, euskara ofiziala izatea Nafarroako lurralde osoan, egungo Vascuencearen Legea gaindituz, honek Nafarroa hiru zatitan banatzen baitu, eta bakarrik iparraldean onartzen baitu legez ofizialtasuna. Oinarriak-ek zera aldarrikatzen du: nafar guztiek dutela euskaraz bizitzeko eskubidea, non bizi diren kontuan hartu gabe. Bestetik, hizkuntza komunitate guztiek eskubide berdinak dituztela. Eta bat ez dela bestea baino gehiago. Proposamenak, gainera, hizkuntz eskubideek dimentsio indibidual eta kolektiboak dituztela azpimarratzen du. Eta pertsona bati ezin zaiola berezko eskubide bat ukatu, Nafarroako zein eskualdetan bizi den kontuan hartuta. Gainera, pertsonen hizkuntz eskubideak errespetatzea ezinbestekoa dela elkarbizitza uztartzeko. Proposamen honek forma legala du, hainbat artikulu bilduz. «Lege» honek hainbat atal hartzen ditu kontuan: administrazio publikoa eta organo ofizialak, irakaskuntza, komunikabideak, kultura, irakaskuntza, kirola eta arlo sozioekonomikoa. Bertan biltzen dira arlo bakoitzean hartu beharko liratekeen neurriak euskararen normalizazioa lortzeko.


HERRI EKIMENA.

Proposamena Herri Ekimen Legegile modura eraman nahi da parlamentura. Baina helburu honek arazo batekin topo egiten du: Nafarroako Foru Amejoramendu Legeak euskararen aipamena egiten du espreski, eta bertan dioena ezin da aldatu Herri Ekimen Legegile baten bidez. Talde parlamentario baten edo batzuen proiektuek bakarrik alda dezakete. Eta hori ez da Oinarriak-en filosofia: «

Euskararen normalizazioa iritsiko bada, gizartearen adostasunetik lortu behar da
», Mikel Arregiren esanetan. 8.000 sinadura behar dira Herri Ekimen Legegile bat parlamentura eramateko. Oinarriak-ek ordea, kopuru hori hirokoiztu nahi du, gizartearen sostengu handia duela frogatzeko.
Kanpainaren aurkezpen ofiziala azaroaren amaieran egin zen. Abenduan eskualdeetako lan taldeak martxan jartzen aritu dira. Guztira 20 bat talde daude osatuta. Orain tokian tokiko aurkezpenak egiten ari dira. Orain arte, beraz, plangintza lana egin da. Hemendik aurrera ordea, sinadura bila abiatuko dira plataformako kideak. Sinatu nahi duenak Nafarroan zentsatua egon behar du, eta 18 urte baino gehiago izan. Ondoren Oinarriak-ek zera lortu nahi du soilik: parlamentuan gai hau eztabaidatzeko aukera. Horretarako alderdi politikoen laguntza behar du. «

Ez dugu nahi alderdi bakar batekin aurrera jo, gehienen babesa nahi da parlamenturatzeko
», dio Arregik. Garrantzitsuena beraz, eztabaidatzearen aldeko adostasuna lortzea da eta ondoren etorriko da proposamenaren inguruko iritzia emateko momentua. Nabarmena omen da proposamena ez dela aurrera aterako. UPN eta PSN-k gehiengoa dute, eta oraingoz ez dute ofizialtasunaren aldeko jarrerarik. «

Zer aterako den aintzat hartu gabe, garrantzitsuena gizartearen sostengua jasotzea da eta proposamena gizarteratzea»

Azkenak
Itsaso zakar bat eta bi ahots poetiko

Xak eta Ekiza

Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.

-------------------------------------------------------

Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]


Jaizkibel konpainiak gutuna eman dio alkateari, desfilean: “Estrategia aldatzeko garaia dela adierazi diogu”

Jaizkibel konpainia berdinzaleak bi ekintza berezi egin ditu Hondarribiko alardearen egun honetan. Batetik, urte luzez ukatu zaion eta Alarde Tradizionalak baino erabili ez duen espazio oso sinbolikoa bere egin du; bestetik, gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako... [+]


Gida bat Donostiako Zinemaldiaren atarian

Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]


Euskarazko ekoizpen ugari, Zinemaldian

Sail Ofizialean erakutsiko dira hiru: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak. Lehia nagusitik kanpo, zuzendari onenaren saria irabazten ahaleginduko da Irati Gorostidi Aro berria pelikularekin. Beste zenbait lan ere aurkitu ahalko dira.

Zinemaldiaren atariko orokorra beste [+]


ANALISIA
CAFek Israelekin kontratua eteteko asmorik ote du?

Etengo du. Hori da kaskora supituan etorri zitzaidan pentsamendua, gosaria ahoan eta Euskadi Irratia sintonian, Imanol Pradales lehendakaria entzun nuenean CAF “gogoeta etikoa” egitera gonbidatuz, Palestinako lur okupatuetan trena eraikitzeko duen kontratua eten edo... [+]


Tunisian dira, abiatu eta astebetera
“Flotillaren aurkako eraso bat Palestinaren aldeko greben pizgarri balitz, ongi etorria litzateke”

Astebete igaro da Bartzelonako portutik Global Sumud Flotilla ekimeneko lehen ontziak itsasoratu zirenetik, Gaza helburu. Tunisian lurreratu berri erantzun ditu ekimeneko euskal ordezkaritzako kide Itziarrek –abizenik ez du eman nahi– ARGIAren galderak, igande... [+]


Enpatia garaia

Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin;... [+]


2025-09-08 | Nagore Zaldua
Itsas izar arantzaduna
Izarren hautsa

Izarrak, ortzi mugagabean, keinu egiten diguten argi izpi dardarti liluragarriak dira, osotasuna eta ezereza bateratuta, zer garen ulerrarazteko oroitarri zaizkigunak: izan sua, izan ondotik joan zaizkigun kuttunak, gizakiaren txikitasuna edo Anbotoko Mariren edertasuna;... [+]


2025-09-08 | Jakoba Errekondo
Orria egitera

Orriuldu gabe daude oraindik zuhaitzak eta arbolak. Hostoak ihartu gabe daude, bai. Eta hostoa jasotzeko sasoi aproposa da. Hostoa, batez ere geroago jasotzen da; zuhaitzaren adaburua janzten duen orritza edo hostotza erortzen denean edo orriultzen denean, lurraren instantziako... [+]


2025-09-08 | Garazi Zabaleta
Amama
Lursail bakoitzak bere arnoa

Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]


“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Hizkuntza bat gutxiago munduan: azken caddo hiztuna hil da

Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]


Asimilazioaren kontrako topagune izanen da Izpegi irailaren 19 eta 20an

Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.


Eguneraketa berriak daude