HISTORIAK LANDATUTAKOAK


1999ko azaroaren 21ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Loreak, zuhaitzak eta zuhaixkak izateaz gain, Gasteizko lau parkek mendeetan jasotako oroitzapenak dituzte bazterretan gordeta. La Florida parkea da guztietan bereziena. 1820an hasi zen parke honen historia. Lehenengo, orain kioskoa dagoen lekua egokitu zuten Angel Chávarri udal ingeniariaren agindupean. Urtebete beranduago iritsi ziren bertara Theudio, Liuva, Ataulfo eta Sigerico, errege godoen estatuak. Guztien artean 12.880 kiloko pisua zuten. Eta Madrilgo Errege Jauregiko sototik ekarri zituzten, Carlos IIIak ez zituelako gustuko. 1855ean egin zen parkearen zabalkuntza, udalak Santa Klarako komentua bereganatu ondoren. Komentua bota eta Ramiro de Maeztu Institutua eraiki zen bertan beranduago, egun Euskal Parlamentua dena. La Florida frantziar lorategien ezaugarri erromantiko eta errefinatuen erara dago diseinatua. Horixe zegoen modan XIX.mende erdialdean. 32.354 metro karratuetan 95 zuhaitz eta 79 zuhaixka ezberdin dago bertan.
El Pradoko berdegunea gutxienez XII.mendetik dago Gasteizen. Hasieran, etxeko abereak bazkatzeko landatu gabeko eremua zen. 1820an hasi ziren bertan zuhaitzak landatzen eta hamaika urte beranduago eremu guztia itxi zuten, abereak sar ez zitezen. Urte askotan zehar El Prado utzita egon da. 1957an patinaje pista bat egin zen bertan. Baina 1975arte ez ziren bideak, argiztapena eta taberna egin bertan. Garai horretan eraiki zen baita ere «Adarraren» iturria.
Cervantes pasealekuaren amaieran kokatua dagoen El Mineral parkean ia ez da inor ibiltzen egun. Baina garai hobeak bizi izan ditu. XVIII. menderako ospetsua zen, bertan kokatutako iturri mineral batek ur hidrogeno-sulfurosoa zuelako. 1819an udalak ur-zulo bat eta harrizko eserlekuez inguratutako plaza txikia eraiki zuen. XIX. mendeko lehen laurdenean gaixo ugari joaten zen bertara ura edatera edo bainuak hartzera.
Judimendi parkea Gasteizko juduen elkartearen kanposantua zen. Juduen Elkarteak Gasteizi eman zion XV. mendean, Errege Katolikoek 1492ean ezarritako juduen kanporaketa garaian. Baldintza bakarra jarri zioten Gasteizi: betirako abereen larrerako erabiltzea. Mendeetan zehar utzita egon zen eta area ateratzeko indusketak jasan behar izan zituen. Horregatik hildakoen arrasto ugari agertu zen. Baionan zegoen kontsistorio israeldarrak gutun bat bidali zuen Gasteiza, konpromisoa gogoraraziz. 1952an udaletxeak Baionako kontsistorio juduarekin sinatutako akordio baten bidez, Gasteiz konpromisotik libre gelditu zen. Ordutik parkearen estetika aldatu da: eserlekuak, kirol eremuak eta haurren jolaslekuak sortuz


Azkenak
María Chivite lehendakaria:
“Poliziaren abusuak eskala handikoak izan ziren eta garai batean baino gehiagotan gertatu ziren”

UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]


2025-09-04 | ARGIA
Erresuma Batuan 700 lagun atxilotu ditute jadanik, Palestine Action taldeari babesa adierazteagatik

Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]


Mirentxu Loyarte hil da, euskal zinemagile aitzindaria

Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]


2025-09-04 | ARGIA
Hizkuntza politika “ausart eta berrituaz” eztabaidatuko dute TMeLaborategiaren udako eskoletan

Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]


2025-09-04 | Aitor Aspuru Saez
Sara Fantova
“Ez dugu film feminista edo bolleroa egin nahi izan, baina gure esperientzia hori da eta islatu dugu”

Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.


Barkoxeko pastoralaz

Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.


Elizondoko Benito Menni egoitzako langileek 60 greba egun bete dituzte

Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.


2025-09-04 | El Salto
Genoako portuko zamaketariek Israelerako bidalketak blokeatuko dituzte, sionistek elkartasun ontzidiari eraso eginez gero

2010ean "Mavi Marmara" itsasontzia abiatu zenetik, Palestinarekiko elkartasun itsas operaziorik handiena osatzen du Global Sumud Flotillak. Israelgo Gobernuak terroristatzat jo ditu nazioarteko ekintzaileak.


Espainiako Vueltako Bilboko etapa geldiarazi dute Israelen aurkako protestek, eta ez dira helmugara iritsi

Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Ertzaintzak gutxienez hiru... [+]


Jerusalemgo tranbiaren proiektuaz “gogoeta etikoa” eskatu dio CAFi Pradales lehendakariak

Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.


Valle de Odietako makroetxaldearen epaiketa
Digestato kutsadura handia izan zen, eta isurketa, antza, Valle de Odietak eragin zuen

Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]


2025-09-03 | ARGIA
Baionako Atalante zinema-ohia jarduera politiko eta kulturalerako okupatu du Kontseilu Sozialistak

Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.


Euskalduntze prozesu osoa doakoa izateko pausoak eskatu ditu AEK-k

Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.


2025-09-03 | ARGIA
Israel-Premier Tech txirrindulari taldearen aurkako protestek Vueltaren Nafarroako etapa hartu dute

“Israelgo Estatuaren enbaxadore” gisa datozen txirrindulariei parte hartzen uzteagatik, zale ugarik protesta egin du Vueltaren aurka, hamargarren etapan. Irunberrin, errepidea mozten saiatu diren herritarrak baztertu eta bi pertsona identifikatu ditu Poliziak.


Eguneraketa berriak daude