EUSKARA ETA
INDEPENDENTZIA
Gotzon Garate horrela mintzo zen «Gara»ren azaroaren 11ko alean, etorkinek euskararengan duten eragin kaskarraren eta independentziaren garrantziaren inguruan:
«
(...)Euskal Herrira datozen etorkinek, gaztelaniaz ikasten dute, euskaraz ez. Badira euskaraz ikasten dutenak. Gutxi dira, baina.
Zoaz igandetan Bilboko «rastro»ra. Beltzak eta mairu mordoa ikusiko dituzu, beren salgaiak saltzen. Denak lardaskatzen dira gaztelaniaz. Batzuk nahiko ongi. Euskaraz ia inor ez (...). Hau da, Euskal Herrira datozen etorkinak Euskal Herria erdalduntzen ari dira. Ez da beraien errua, inola ere ez. Gaztelaniaz ikasiz gero, guztiekin mintzo daitezke. Euskaraz ikasiz gero, ez.
Jakina, Euskal Herrian erdara nagusi dela ikusten dute, eta beharraren arabera jokatzen dute. Euskal Herrian bizitzeko, erdara behar da.
Nola konpondu kontu hau? Nola elkartu mutur biok: etorkinak ondo hartu, geure nortasuna galdu gabe ordea? (...)Independente bagina, neurriak hartuko genituzke: Euskal Herrian euskara izango litzateke lehen-leheneko hizkuntza (...)
Euskara eta independentzia. Biak estu-estu elkarri lotuak daude. Lehenik euskara, independentzia bera ere baino lehenago. Euskararik gabe independentziak ez du askorik balio. (...) Euskarak baina, ez du luzaroan iraungo independentziarik gabe».