Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko maiatzaren 17an
"DEPARTAMENDUA TRESNA DA, EUSKARA BERRIZ, GAIA"
Iparraldeko ADEko idazkaria zaren aldetik, zein da hautetsien erakunde honek azken bi urte hauetaz egiten duen bilana?
Inkesta horretan euskaldunen % 57ak baia eman zuen, duela bi urte % 64k eman zuen bitartean.
Beste zerbait azpimarratuko zenuke inkesta horretaz?
Urtarrileko manifestazioarekin alderatuko al zenuke larunbatekoa?
Parisek kontuan hartuko ote du?
Orain gutxi Jean Espilondo sozialistak zioenez, Euskal Departamendu batean RPRk agindu lezake.
Abertzaleen artean bestalde, badaude manifestazioarekin bat ez datozenak. Euskararen ofizialtasunaren eskaera bazter geratu delakoan.
Garapen Eskema geldiune batean aurkitzen da, ordea.
Bilana datuetan ageri da. Gure abiapuntuan, 93 auzapezek beren sinadura eman zuten Departamenduaren alde; Iparraldeko % 60. Geroago, udalbiltzarren gehiengoak alde bozkatu zuen 159 komunetan; herri bakoitzeko % 55 ordezkatzen zutelarik. Berriki, CSA erakundearen inkesta batek, biztanlegoaren % 66 alde dela erakutsi du. Populazioaren gehiengoa izaki, emaitzak oso garrantzitsuak dira, bizitza ekonomikoan eragile direnen bozak baitira. Garapen Kontseiluaren sozioprofesionalen boza % 82 izan da, berriz. Ez gara bakarrak izan, baina ADE oso garrantzitsua izan da bilakabide honetan.
Inkesta horretan euskaldunen % 57ak baia eman zuen, duela bi urte % 64k eman zuen bitartean.
Kasu eman behar da inkesten irakurketan. Orduan % 64k baia eman zuen, eta oraingoan % 66k eman du. Izan ere, porzentaiak ematean erantzun ez dutenak alde batera utzi behar dira. Erreferenduma egingo balitz horrela kontatuko litzateke.
Beste zerbait azpimarratuko zenuke inkesta horretaz?
Azterketa Pirinio Atlantiko Departamendu mailan egina da, eta uneon Ipar Euskal Herrian dago interesa. Alabaina, badaude gauza interesanteak. Esaterako, Departamendu berriaren alde bozkatu dutenean artean, hirietako biztanleak kanpainakoak baino doi bat gehiago dira. Hirietako bizilagunak departamenduaren kontra dauden argudioa faltsua dela ikusten da. Kanpainako auzapezen eta hautetsien bozak kostaparteko herrietako auzapezen kontra zirela esaten zen. Horrek kostaparteko hautetsien jarrera eta bizilagunena ez datozela bat erakusten du.
Urtarrileko manifestazioarekin alderatuko al zenuke larunbatekoa?
Bi manifestazioak ez dira berdinak bere antolakuntzan. Urtarrilekoan, ABk eraman zuen antolaketa praktikoki. Oraingoa ia ekumenikoa da. Hots, orain badaude erakunde politiko eta sindikatu ugari. Ez da gauza bera. Manifestazio honetan ikusiko da herri honen izaera anitza. Arrakastatsua izanen da, bere aldeko kanpaina herriz herri ari baita garatzen.
Parisek kontuan hartuko ote du?
Nik ezin dut posibilitate horretaz mintzatu, baina espero dut demokrazia garaile ateratzea, demokrazia izan dadin.
Orain gutxi Jean Espilondo sozialistak zioenez, Euskal Departamendu batean RPRk agindu lezake.
Hori bada bere ustea, arras tronpatzen da. CSAk egin inkestan RPRko hautesleak alde agertzen dira lehen aldiz, bere liderrak aldiz, ez dira inoiz pronunziatu, edo kontra jarri dira. Dena dela, RPRk aginduko duela esatea politika fikzioa egitea da. Oraingo kalkuluen arabera, UDF litzateke hemen nagusi. Biarnon, aitzitik, gerta liteke.
Abertzaleen artean bestalde, badaude manifestazioarekin bat ez datozenak. Euskararen ofizialtasunaren eskaera bazter geratu delakoan.
Uste dut, sinpleki, tronpatzen direla. Manifestazioaren xedea Euskal Herria Departamendua sortzea da, nahasmendua sortzeke, eta bereziki frantses gobernuarekiko anbiguotasunean erori gabe. Departamendua euskal kultura garatzeko tresna bat da. Gu, esaterako, Garapen Eskemaren barruan dagoen guztiaren alde gaude, eta partikularki euskararen ofizialtasunaren alde. Departamendua tresna bat da, eta tresna gisa ulertu behar da. Ez da nahasi behar. Euskara, berriz, gaia da.
Garapen Eskema geldiune batean aurkitzen da, ordea.
Horrexegatik, euskaldunok departamendu baten jabe bagina, geure Kontseilu Nagusia kudeatuko genuke, bere presidentea buru. Gizon honen pisua funtsezkoa litzateke Hizkuntz Kontseiluaren erdiesteko. Hizkuntza Kontseilua ez da eratzean borondate politikoa falta delako. Kontseilu Nagusiko presidenteak Iparraldeari bere izaera emango lioke
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Mikel Garcia Idiakez
#2
Cira Crespo
#4
Ainara Rodil Jaime
#5
Azkenak
Lan mundua euskalduntzeko ere Herri Akordioa
Lan munduaren euskalduntzea euskararen normalizazio-prozesuaren erronka nagusietakoa dena diagnostiko partekatua da euskalgintzan eta eragile euskaltzaleon artean. Hamarkadatan belaunaldi berriak euskalduntzen egindako inbertsio guztia (hor ere egiteko asko geratzen dela ahaztu... [+]
2024-05-17
UEU
37 euskal ikertzailek hartu dute parte Txiotesia7 lehiaketan
37 euskal ikertzailek hartu dute parte asteartean Txiotesia7 lehiaketan. Mastodon eta X/Twitter sare sozialetatik zabaldu zituzten beren ikerketa lanak, euskaraz.
Estatuaren indarkeriaren biktimei aitortza ekitaldia eginen die Nafarroako foru gobernuak
Maiatzaren 30ean eginen dute Estatuaren eta eskuin muturraren indarkeriaren biktimen aitortza ekitaldia, Baluarten. Biktima zehatzei egiten zaien molde honetako lehen ekitaldi publikoa izanen da, eta 2019ko legearen babespean gauzatuko da.
2024-05-17
Lander Arbelaitz Mitxelena
Gose greban hil da Thailandiako monarkiaren aurkako preso politiko bat
28 urteko Netiporn Sanesangkhom preso politiko thailandiarra hil da asteartean, gose greban 110. egunbete dituenean. Urtarrilean atxilotu zuten eta epaiketarik gabe zeukaten gatibu. Monarkiaren aurkako irainak egin izana egotzi zioten, 2020an eginiko protesta batean parte... [+]
Eguneraketa berriak daude