21 TEKNIKARI NAFARROAN: LAN EREMU ASKO ETA XEDE BERA

  • baina denek dute helburu bera: euskara sustatzea. Zonalde zatiketak ere nabarmen eragiten du euren jardunean. Iruñea, Bortziri eta Lizarrakoekin egon gara, eta egoera azaldu digute.

1999ko urriaren 10ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Herrialdeko hiriburua izaki, Iruñea izan zen aurrenekoa euskara zerbitzu bat martxan paratzen. 1984ko apirilaren 12an udal batzarrak onarturiko idazkia aipatzen du abiapuntu gisa egungo teknikari Iñaki Azkonak; bertan zehazten ziren teknikariaren eginkizunak. Alta, horrelakoetan gertatzen den legez, politikarien idatzizko hitzak ele ilunak dira, katean korapilatuak, arras dotoreak izanagatik nahikoa ulergaitzak. Ahal moduan itzuliz: «

Hizkuntzaren garapena eragin eta bultzatu beharko luke teknikariak, bai udaletxeak duen jarduerari dagokionean, inguru hurbilean, bai kanpora begira, erakundeak berak maneiatzen duen inguruan erran nahi baita; herrian
». Azkonak berak hitzen laburpena horrela egiten du: «

Bi esparru daude argi eta garbi. Udal barrurako bat, kanporako beste bat
».
Iruñean euskaldunen kopurua % 15ean kokatu arren, bertan biltzen da euskaldun gehien. Honek erabat mugatzen du Azkonaren jarduera. «

Nire ingurua zabala da, zabalena. Baina, eta aspalditik dagoenez zerbitzua, egun nahikoa finkatuta dago zein den nire eginkizuna, zein den honetarako dagoen aurrekontua. Baldintza hauek, beste toki batzuetakoekin alderatuz bederen, ez dira txarrak
». Euskarazko kultur ekitaldi zabala antolatu ohi du urtero: antzezlanak, musika kontzertu ezberdinak... Modu berean, Nafarroako Bertsozale Elkartearekin elkarlanean, Bertsoaroa antolatzen du. Euskarazko sormen tailerrak ere bai. «

Hirian bizi diren euskaldunei euskarazko kultur ekitaldiak gozatzeko aukera ematea da guztiaren xedea. Hau guztia, nolabait, kanpoko jarduera horretan sartuko litzateke
».
Udalaren barne funtzionamenduari lotzen zaizkion eginbeharrak mugatzen du bigarren esparrua. Langileriaren euskalduntzea kokatzen da hemen, udalak hizkuntza bera aintzat hartzea. Honen harira, orain dela bi urte onartu ziren ordenantzak arrunt garrantzitsutzat ditu Azkonak: «

Udalarekiko herritarraren eskubideak arautzen dira, udalak zein betebehar dituen. Euskara Iruñeko hizkuntza dela onartzen da bertan. Guztia legea da, aplikatu beharrekoa, bete ez arren. Alta, jendeak helegitea jartzeko eskubidea du, eta hala gertatu da; kasu hauetan irabazi egin dute
».
Etorkizunerako erronkei so, udalaren langileri guztiaren egoeraren inguruan egin azterketa aipatzen du Iñaki Azkonak: «

Emaitzetan oinarrituriko proposamen zehatza dago administrazioa euskalduntzeko
». Alkateak, baina, lau urtero aldatu ohi dira eta oraingo Yolanda Barcinak ez dirudi oso honen aldeko.


BORTZIRIAK AITZINDARI.

Bestela sortu zen euskara zerbitzua Bortzirietan, bertako euskara teknikari Patri Arburuak dioskunez. Aitzindaria Bortzirietako Euskara Mankomunitatea izan zen, udaletxetik kanpo zortu zen elkartea. «

Hizkuntzaren aldeko herri mugimendua bazegoen eta euskara dinamizatzaile bat sortu zen. Gerora, Nafarroako Gobernuarekin harremanetan paratu ondoren, instituzionalizatu zen nolabait
».
Arantza, Igantzi, Etxalar, Lesaka eta Bera barne hartzen ditu eskualdeak. Guztiak hartuta, euskaldunen kopurua batez bertze % 70ekoa da. Arantza, gainera, Udalerrri Euskaldunen Mankomunitateko kidea da. Hizkuntza suspertzeko ahaleginetan, lan egiteko modu arrunt ezberdina dute hemen. Patri Arburuak erraten duenez, «

kultur ekitaldiak antolatzen ditugu herriz herri, kultura euskaraz gozatzeko aukera izan dezaten. Normalizazio bide honetan gainera, hagitz inportanteak dira `Ttipi Ttapa' herrri aldizkaria eta sortu berria den telebista. Diruz laguntzen ditugu eta nola bultzatu behar ditugun ari gara aztertzen. Zerbitzuetan eta merkataritzan euskararen erabilera sustatzeko kanpaina berezia egiten da urtero
».
Aitzitik, hankamotz, herren dabilena udalen barrualdeko eremua litzateke, Arburuaren solasetan: «

Nahikoa utzia dugu udaletxeetako barne lanean euskararen erabilera. Ordenantza batzuk diseinatu ziren baina oraindik ez dira martxan paratu. Ezinbertzekoa da honi eustea, ez bailuke inongo logikarik izanen merkataritza, hezkuntza, zerbitzuak... euskalduntzea eta etxe barruan hizkuntza ez bultzatzea
».


LIZARRAKO EGOERA.

Zonalde mistoko egoera azaltze aldera, Lizarrako teknikariarengana jo dugu. Kiko Eskobarren ustez, «

zerbitzu ezberdinen arteko elkarlana oso garrantzitsua da. Euskal lerroaren aldeko kanpaina guztia adibidez, denen artean adosten da. Hilero bildu ohi gara guztiak
».
Ega ibaiaren bazterretan, estatistikek % 10 inguruan kokatzen dute euskaldunen kopurua, hein handi batean gazteak direlarik. «

Lizarra bezalako tokietan zenbait pertsonak euskararen aurka duen jarrera oso garbia da, eta hau oztopo nabarmena da. Baina, bertzetik, alde dagoena, izugarri alde dago
». Hauxe da hortaz, hizkuntza suspertzeko tenorean Kiko Eskobarrek topatzen duen ingurunea. Erronkak derrigorrezkoak dira, dena den: «

Zaila da lortzea, baina euskarazko lerroetan euskaraz ikasten duten umeak gero eta gehiago dira. Urtero gora egiten du ehunekoak. Erabilera mantentzea, hau ziurtatzen laguntzea, da gure erronka nagusia. Ezagupena eta erabilpena uztartzea
»


Azkenak
Dopina

Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]


Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan

Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.


Ukrainako Independentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte

Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)

Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.

Ez zait... [+]


2025-08-25 | Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera

Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]


2025-08-25 | Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura

Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]


2025-08-25 | ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta

Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.


Israelek eta Hamasek su-etenerako negoziazioekin jarraitzen dute, Gazan gosetea “larritzen” ari den bitartean

AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]


Gaskoia irakatsiko dute lehenengo aldiz Samatzeko eta Bidaxuneko eskoletan

Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.


Itsas salbamenduak 236 pertsona erreskatatu ditu Kanaria Handitik 429 kilometrora zegoen txalupa batetik

Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.


2025-08-25 | ARGIA
Dani Larrea euskaltzalea hil da, Emun kooperatibaren sortzailea

Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal. 


Gazte boluntarioak frankismoko memoria berreskuratzen

Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.


2025-08-25 | Euskal Irratiak
Zigor Akixo
“Euskal Herriari, Miarritzeko herriari eta itsasoari atxikia zitzaion Maite Maniort”

95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.


Jose Manuel Gorospe zendu da, Euskadiko Filmategiko sortzaileetako bat

Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]


Eguneraketa berriak daude