21 TEKNIKARI NAFARROAN: LAN EREMU ASKO ETA XEDE BERA

  • baina denek dute helburu bera: euskara sustatzea. Zonalde zatiketak ere nabarmen eragiten du euren jardunean. Iruñea, Bortziri eta Lizarrakoekin egon gara, eta egoera azaldu digute.

1999ko urriaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Herrialdeko hiriburua izaki, Iruñea izan zen aurrenekoa euskara zerbitzu bat martxan paratzen. 1984ko apirilaren 12an udal batzarrak onarturiko idazkia aipatzen du abiapuntu gisa egungo teknikari Iñaki Azkonak; bertan zehazten ziren teknikariaren eginkizunak. Alta, horrelakoetan gertatzen den legez, politikarien idatzizko hitzak ele ilunak dira, katean korapilatuak, arras dotoreak izanagatik nahikoa ulergaitzak. Ahal moduan itzuliz: «

Hizkuntzaren garapena eragin eta bultzatu beharko luke teknikariak, bai udaletxeak duen jarduerari dagokionean, inguru hurbilean, bai kanpora begira, erakundeak berak maneiatzen duen inguruan erran nahi baita; herrian
». Azkonak berak hitzen laburpena horrela egiten du: «

Bi esparru daude argi eta garbi. Udal barrurako bat, kanporako beste bat
».
Iruñean euskaldunen kopurua % 15ean kokatu arren, bertan biltzen da euskaldun gehien. Honek erabat mugatzen du Azkonaren jarduera. «

Nire ingurua zabala da, zabalena. Baina, eta aspalditik dagoenez zerbitzua, egun nahikoa finkatuta dago zein den nire eginkizuna, zein den honetarako dagoen aurrekontua. Baldintza hauek, beste toki batzuetakoekin alderatuz bederen, ez dira txarrak
». Euskarazko kultur ekitaldi zabala antolatu ohi du urtero: antzezlanak, musika kontzertu ezberdinak... Modu berean, Nafarroako Bertsozale Elkartearekin elkarlanean, Bertsoaroa antolatzen du. Euskarazko sormen tailerrak ere bai. «

Hirian bizi diren euskaldunei euskarazko kultur ekitaldiak gozatzeko aukera ematea da guztiaren xedea. Hau guztia, nolabait, kanpoko jarduera horretan sartuko litzateke
».
Udalaren barne funtzionamenduari lotzen zaizkion eginbeharrak mugatzen du bigarren esparrua. Langileriaren euskalduntzea kokatzen da hemen, udalak hizkuntza bera aintzat hartzea. Honen harira, orain dela bi urte onartu ziren ordenantzak arrunt garrantzitsutzat ditu Azkonak: «

Udalarekiko herritarraren eskubideak arautzen dira, udalak zein betebehar dituen. Euskara Iruñeko hizkuntza dela onartzen da bertan. Guztia legea da, aplikatu beharrekoa, bete ez arren. Alta, jendeak helegitea jartzeko eskubidea du, eta hala gertatu da; kasu hauetan irabazi egin dute
».
Etorkizunerako erronkei so, udalaren langileri guztiaren egoeraren inguruan egin azterketa aipatzen du Iñaki Azkonak: «

Emaitzetan oinarrituriko proposamen zehatza dago administrazioa euskalduntzeko
». Alkateak, baina, lau urtero aldatu ohi dira eta oraingo Yolanda Barcinak ez dirudi oso honen aldeko.


BORTZIRIAK AITZINDARI.

Bestela sortu zen euskara zerbitzua Bortzirietan, bertako euskara teknikari Patri Arburuak dioskunez. Aitzindaria Bortzirietako Euskara Mankomunitatea izan zen, udaletxetik kanpo zortu zen elkartea. «

Hizkuntzaren aldeko herri mugimendua bazegoen eta euskara dinamizatzaile bat sortu zen. Gerora, Nafarroako Gobernuarekin harremanetan paratu ondoren, instituzionalizatu zen nolabait
».
Arantza, Igantzi, Etxalar, Lesaka eta Bera barne hartzen ditu eskualdeak. Guztiak hartuta, euskaldunen kopurua batez bertze % 70ekoa da. Arantza, gainera, Udalerrri Euskaldunen Mankomunitateko kidea da. Hizkuntza suspertzeko ahaleginetan, lan egiteko modu arrunt ezberdina dute hemen. Patri Arburuak erraten duenez, «

kultur ekitaldiak antolatzen ditugu herriz herri, kultura euskaraz gozatzeko aukera izan dezaten. Normalizazio bide honetan gainera, hagitz inportanteak dira `Ttipi Ttapa' herrri aldizkaria eta sortu berria den telebista. Diruz laguntzen ditugu eta nola bultzatu behar ditugun ari gara aztertzen. Zerbitzuetan eta merkataritzan euskararen erabilera sustatzeko kanpaina berezia egiten da urtero
».
Aitzitik, hankamotz, herren dabilena udalen barrualdeko eremua litzateke, Arburuaren solasetan: «

Nahikoa utzia dugu udaletxeetako barne lanean euskararen erabilera. Ordenantza batzuk diseinatu ziren baina oraindik ez dira martxan paratu. Ezinbertzekoa da honi eustea, ez bailuke inongo logikarik izanen merkataritza, hezkuntza, zerbitzuak... euskalduntzea eta etxe barruan hizkuntza ez bultzatzea
».


LIZARRAKO EGOERA.

Zonalde mistoko egoera azaltze aldera, Lizarrako teknikariarengana jo dugu. Kiko Eskobarren ustez, «

zerbitzu ezberdinen arteko elkarlana oso garrantzitsua da. Euskal lerroaren aldeko kanpaina guztia adibidez, denen artean adosten da. Hilero bildu ohi gara guztiak
».
Ega ibaiaren bazterretan, estatistikek % 10 inguruan kokatzen dute euskaldunen kopurua, hein handi batean gazteak direlarik. «

Lizarra bezalako tokietan zenbait pertsonak euskararen aurka duen jarrera oso garbia da, eta hau oztopo nabarmena da. Baina, bertzetik, alde dagoena, izugarri alde dago
». Hauxe da hortaz, hizkuntza suspertzeko tenorean Kiko Eskobarrek topatzen duen ingurunea. Erronkak derrigorrezkoak dira, dena den: «

Zaila da lortzea, baina euskarazko lerroetan euskaraz ikasten duten umeak gero eta gehiago dira. Urtero gora egiten du ehunekoak. Erabilera mantentzea, hau ziurtatzen laguntzea, da gure erronka nagusia. Ezagupena eta erabilpena uztartzea
»


Azkenak
Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du

Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.


'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


Eguneraketa berriak daude