BIDAIATZEKO GIDAK: MUNDUA GERTURATZEKO

  • Abenturak, beraz, gero eta leku gutxiago aurkitzen du munduan zehar burutzen diren txangoetan. Dena den, bada oraindik bidaiari multzo eder bat opor antolatuei aurre egiten diena.Bere kabuz munduan barrena ibiltzen dena. Deskubritzea gustokoa duena.

1999ko ekainaren 27an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Herrialde ezezagunetara abiatu baino lehen, nolabaiteko dokumentazioa ezinbestekoa zaie abenturazaleei. Informazio hau eskuratzeko hamaika argitaletxek gida bilduma anitz bat kaleratu du. Paperezko gida hauek txangoa antolatzeko erraztasunak emateaz gain, bidaian bertan nondik norakoa zehazteko baliogarriak izango dira.
Nola aukeratu gida bat nahiko buruhauste izan daiteke eskarmentu gutxiko bidaiari batentzat, aukera oso anitza baita. Agian, kontuan izan beharko dugun aurreneko ezaugarria pisua da. Munduari bira ematea, erabat astuna den liburu batekin, ez da batere eroso.


Giden apalategia

Hizkuntza:
Lehenengo eta behin esan behar dugu ez duzula gidarik euskaraz topatuko, ez bada Euskal Herriko naturgune hurbila, eta eremu honetan ere salbuespena izango da. Gidarik hoberenak frantsesez eta ingeleraz daude, nahiz eta gaztelaniaz ere aurki daitezkeen bakan batzuk.

Eremuak:
Aukera anitza izan arren, ez dituzu munduko herri guztiak gidetan aurkituko. Jakina, Europa eta Ipar Amerika izango dira topatzeko errazenak. Afrikak, berriz, ez du gidetan leku askorik. Mediterraneo aldean kokatzen diren herri afrikarrak eta Kenia salbuespenak dira. Afrikako erdialdeari buruz, aitzitik, oso informazio gutxi dago. Afrikarekin batera, Hego Amerika izan daiteke bigarren kaltetua apalategi hauetan. Harrigarria bada ere, Hego Amerikako herrialde guztiek ez dute gidarik.

Egitura:
Bi eredu aurki daitezke. Batetik, informazio idatzi ugari eta zehatza eskaintzen dutenak; eta bestetik, idazkiak argazki, mapa eta infogramaz apainduak dituztenak. Lehenengoei akatsik gabeko datuak eskatuko genizkieke eta bigarrenei, berriz, ikusgarriak izatea. Sarritan, alde ikusgarria jorratzen dutenek informazio gutxiago eskaintzen dute, baina askoz ere atseginagoak dira.


Giden gida

Hauek dira sailkatu ditugun gidak:

Erabilgarriena: Le Guide du Routard:
Frantzian burutzen diren gida hauek ditugu maitatuenak. Bere baitan abentura kutsua gordetzen dute eta ematen diren datuei buruzko iruzkinak oso atseginak dira. Bidaiariaren identifikazioa bilatzen dute bidai xume eta merkeak eskainiz. Ez dira oso lodiak, egileek beren aukeraketa ematen baitute. Haien estiloarekin bat eginez gero, bidaiatzeko lagun bilakatuko dira. Hauetako asko gaztelaniaz argitaratu dira, baina kontuz imitazioekin. Bada

La guia del Trotamundos
izeneko bilduma bat zer ikusirik ez duena jatorrizkoarekin. Gainera azalean ere antzeko irudi bat adierazten da, mundua bizkarrean daraman ibiltaria, hain zuzen. Gaztelaniazko bertsioa aukeratu baino lehen garrantzitsua da benetakoa den egiaztatzea. Denboraren poderioz gida hauek hasierako xarma galdu dutela aitortu behar da.

Biribilena: Lonely Planet:
Australian burutzen diren gida hauek oso zehatzak eta osoak dira. Informazio aldetik, merkatuan aurki daitekeen biribilena. Azken urteotan gaztelaniaz ere aurki daiteke hainbat herrialde. Hala ere, gida hauek duten ezaugarririk nabarmenena informazioaren eguneratzea da. Urtero edo bi urtetik behin gidak berrargitaratzen dituzte datu guztiak gainbegiratuz. Jokaera hau txalogarria da, galtzeko aukera gutxi ematen baitu. Gaztelaniazko bertsioak, ordea, ez dituzte berritzen jatorrizkoaren abiadan. Frantsesezko moldaketa ere nahiko hedatua dagoen arren, ingeleraz idatzita dagoena aholkatuko genuke, liburudendetan dauden fidagarrienak baitira. Ildo beretik, EEBBetako

Moon Travel Handbooks
izeneko gidak argitaratu dira. Zorrotzak eta osoak, hauek ere kalitate handikoak.

Zehatza: Sin Fronteras/The Rough Guide:
Apalategira heldu berria da eta nahiko ospe bereganatu du. Oraindik ez du herrialde askorik kaleratu, baina daudenak xehetasunez aztertutakoak dira. Kalifornia, Vietnan, Israel, Dublin, Lisboa... ditugu bilduma honen zenbait titulu. Bilduma honen sorburua Londresen dago.

Kulturala: Touring Club Anaya:
Jatorriz italiarrak, Anaya argitaletxeak gaztelaniazko bertsioa salmentan jarri du. Honek historia, kultura eta hainbat datu entziklopediko ematen du. Herrialde berriak ezagutzeko eta kulturen ezaugarriak ulertzeko oso aproposak dira. Argazki asko dauzka.

Ikusgarriak: Acento, El Pais eta Aguilar:
Hiru gida hauek argazkiak, mapak eta infogramak tartekatzen dituzte informazioaren barnean. Honela, bidaiariak begiradaren bitartez hainbat informazio eskuratuko du. Aipagarriak dira eskaintzen diren hiri barruko ibilaldiak. Mapak garrantzi handikoak dira.

Antolatzailea: Everest:
Gida hauek ez dira oso egokiak bidaian eramateko; prestakuntza garaian dira baliogarriagoak. Kanpora irtendakoan ez dute erraztasunik ematen. Gehien bat munduko hiririk nabarmenenak dituzte ikusmiran.
Aukeraketa honez gain, bada gida gehiago ere. Dena den, bidaiatzeko tankeraren arabera, norberak jakin beharko du zer nolako gida aukeratu.


Aldizkariak

Gida liburuak ez dira bakarrak bidaiaren informazioaren arloan, kioskoa gainezka baitago bidaiatzera gonbidatzen gaituzten aldizkariez. Gainera, aldizkari hauen azken joera datu praktikoak eskaintzean datza. Hau da, artikuluari orri praktikoak gehituz, gida txiki erabilgarri bat sortzen dute. Gehienetan, argazki-lana oso zaindua da. Hona hemen gure aukeraketa:

Altaïr:
Udaberri honetan bigarren etapari eman dio hasiera eta hiruhilabetekari bilakatu da. Gainera, hemendik aurrera monografikoak izango dira. Aurreneko zenbakiak Peru izan du gai bakarra. Honela, herri bati buruzko ia 200 orri jartzen dituzte eskura. Hainbat gida liburu baino interesgarriagoa, zalantzarik gabe.

Siete Leguas:
«El Mundo» egunkariak bidaia aldizkari bat plazaratu berri du. Seihilabetekaria da eta merkatuan bigarren zenbakia topa daiteke. Gai anitz eta sinadura ezagunez josita dago.

Península:
Estatu espainiarra eta Portugal ezagutzeko hilabetekaria da. Testu landuak eta irudi erakargarriak dauzka.

El mundo de los Pirineos:
Eremu honi buruzko bihilabetekaria, gida praktikoak zaintzen dituena, mendilerro honetan zehar ibiltzeko ezinbestekoa. Frantsesez, eremu berberari buruz, «Pyrénées Magazine» argitaratzen da. Aldizkari bien artean ez dago loturarik.


Naturguneko bideak

Natura eta mendiko bideak ezagutzeko hamaika gida aurki daiteke. Orain dela hamar urte Bilbon sortu zen Euskal Herrian dagoen argitaletxerik garrantzitsuenetakoa: Sua. Argitaletxe honen bildumak mendi gidak, ibilaldiak, bizikleta bideak eta topogidak eskaintzen ditu, besteak beste. Euskal Herriko mendiak, Pirinioak eta Penintsulako mendikateak dira bilduma honen helbururik nabarmenenak. Sua argitaletxearen bitartez hurbil dagoen natura goza dezakegu, bidea galdu barik.


Harremanetarako gidak

Bidaiatzeko kontuan hartu beharreko giden errepaso hau amaitzeko, hizkuntzak erabiltzeko sortu diren gida liburuak aipatu nahi ditugu, hau da, elkarrizketa bizteko erabil daitezkeen gidak. Badira bi argitaletxe nabarmen: Sua eta Anaya.
Suaren bildumak hogei bat hizkuntz eskaintzen du, munduko herrialde hurrenetako hizkuntzak ere azaltzen direlarik: thai, palestinoa, hindi, indonesioa... esate baterako. Anayak berriz, titulu gutxiago plazaratu du: italiera, alemaniera, portugesa eta ingelera, besteak beste.
Gida hauekin ezin da hizkuntza goitik behera ikasi, baina hainbat erraztasun ematen dute bertokoekin harremanetan jartzeko. Kolono edo turisten hizkuntza baino lehen, bertoko berbak erabiltzea askoz ekologikoagoa da. Gomendagarriak dira biak ere


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude