BIDAIATZEKO GIDAK: MUNDUA GERTURATZEKO

  • Abenturak, beraz, gero eta leku gutxiago aurkitzen du munduan zehar burutzen diren txangoetan. Dena den, bada oraindik bidaiari multzo eder bat opor antolatuei aurre egiten diena.Bere kabuz munduan barrena ibiltzen dena. Deskubritzea gustokoa duena.

1999ko ekainaren 27an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Herrialde ezezagunetara abiatu baino lehen, nolabaiteko dokumentazioa ezinbestekoa zaie abenturazaleei. Informazio hau eskuratzeko hamaika argitaletxek gida bilduma anitz bat kaleratu du. Paperezko gida hauek txangoa antolatzeko erraztasunak emateaz gain, bidaian bertan nondik norakoa zehazteko baliogarriak izango dira.
Nola aukeratu gida bat nahiko buruhauste izan daiteke eskarmentu gutxiko bidaiari batentzat, aukera oso anitza baita. Agian, kontuan izan beharko dugun aurreneko ezaugarria pisua da. Munduari bira ematea, erabat astuna den liburu batekin, ez da batere eroso.


Giden apalategia

Hizkuntza:
Lehenengo eta behin esan behar dugu ez duzula gidarik euskaraz topatuko, ez bada Euskal Herriko naturgune hurbila, eta eremu honetan ere salbuespena izango da. Gidarik hoberenak frantsesez eta ingeleraz daude, nahiz eta gaztelaniaz ere aurki daitezkeen bakan batzuk.

Eremuak:
Aukera anitza izan arren, ez dituzu munduko herri guztiak gidetan aurkituko. Jakina, Europa eta Ipar Amerika izango dira topatzeko errazenak. Afrikak, berriz, ez du gidetan leku askorik. Mediterraneo aldean kokatzen diren herri afrikarrak eta Kenia salbuespenak dira. Afrikako erdialdeari buruz, aitzitik, oso informazio gutxi dago. Afrikarekin batera, Hego Amerika izan daiteke bigarren kaltetua apalategi hauetan. Harrigarria bada ere, Hego Amerikako herrialde guztiek ez dute gidarik.

Egitura:
Bi eredu aurki daitezke. Batetik, informazio idatzi ugari eta zehatza eskaintzen dutenak; eta bestetik, idazkiak argazki, mapa eta infogramaz apainduak dituztenak. Lehenengoei akatsik gabeko datuak eskatuko genizkieke eta bigarrenei, berriz, ikusgarriak izatea. Sarritan, alde ikusgarria jorratzen dutenek informazio gutxiago eskaintzen dute, baina askoz ere atseginagoak dira.


Giden gida

Hauek dira sailkatu ditugun gidak:

Erabilgarriena: Le Guide du Routard:
Frantzian burutzen diren gida hauek ditugu maitatuenak. Bere baitan abentura kutsua gordetzen dute eta ematen diren datuei buruzko iruzkinak oso atseginak dira. Bidaiariaren identifikazioa bilatzen dute bidai xume eta merkeak eskainiz. Ez dira oso lodiak, egileek beren aukeraketa ematen baitute. Haien estiloarekin bat eginez gero, bidaiatzeko lagun bilakatuko dira. Hauetako asko gaztelaniaz argitaratu dira, baina kontuz imitazioekin. Bada

La guia del Trotamundos
izeneko bilduma bat zer ikusirik ez duena jatorrizkoarekin. Gainera azalean ere antzeko irudi bat adierazten da, mundua bizkarrean daraman ibiltaria, hain zuzen. Gaztelaniazko bertsioa aukeratu baino lehen garrantzitsua da benetakoa den egiaztatzea. Denboraren poderioz gida hauek hasierako xarma galdu dutela aitortu behar da.

Biribilena: Lonely Planet:
Australian burutzen diren gida hauek oso zehatzak eta osoak dira. Informazio aldetik, merkatuan aurki daitekeen biribilena. Azken urteotan gaztelaniaz ere aurki daiteke hainbat herrialde. Hala ere, gida hauek duten ezaugarririk nabarmenena informazioaren eguneratzea da. Urtero edo bi urtetik behin gidak berrargitaratzen dituzte datu guztiak gainbegiratuz. Jokaera hau txalogarria da, galtzeko aukera gutxi ematen baitu. Gaztelaniazko bertsioak, ordea, ez dituzte berritzen jatorrizkoaren abiadan. Frantsesezko moldaketa ere nahiko hedatua dagoen arren, ingeleraz idatzita dagoena aholkatuko genuke, liburudendetan dauden fidagarrienak baitira. Ildo beretik, EEBBetako

Moon Travel Handbooks
izeneko gidak argitaratu dira. Zorrotzak eta osoak, hauek ere kalitate handikoak.

Zehatza: Sin Fronteras/The Rough Guide:
Apalategira heldu berria da eta nahiko ospe bereganatu du. Oraindik ez du herrialde askorik kaleratu, baina daudenak xehetasunez aztertutakoak dira. Kalifornia, Vietnan, Israel, Dublin, Lisboa... ditugu bilduma honen zenbait titulu. Bilduma honen sorburua Londresen dago.

Kulturala: Touring Club Anaya:
Jatorriz italiarrak, Anaya argitaletxeak gaztelaniazko bertsioa salmentan jarri du. Honek historia, kultura eta hainbat datu entziklopediko ematen du. Herrialde berriak ezagutzeko eta kulturen ezaugarriak ulertzeko oso aproposak dira. Argazki asko dauzka.

Ikusgarriak: Acento, El Pais eta Aguilar:
Hiru gida hauek argazkiak, mapak eta infogramak tartekatzen dituzte informazioaren barnean. Honela, bidaiariak begiradaren bitartez hainbat informazio eskuratuko du. Aipagarriak dira eskaintzen diren hiri barruko ibilaldiak. Mapak garrantzi handikoak dira.

Antolatzailea: Everest:
Gida hauek ez dira oso egokiak bidaian eramateko; prestakuntza garaian dira baliogarriagoak. Kanpora irtendakoan ez dute erraztasunik ematen. Gehien bat munduko hiririk nabarmenenak dituzte ikusmiran.
Aukeraketa honez gain, bada gida gehiago ere. Dena den, bidaiatzeko tankeraren arabera, norberak jakin beharko du zer nolako gida aukeratu.


Aldizkariak

Gida liburuak ez dira bakarrak bidaiaren informazioaren arloan, kioskoa gainezka baitago bidaiatzera gonbidatzen gaituzten aldizkariez. Gainera, aldizkari hauen azken joera datu praktikoak eskaintzean datza. Hau da, artikuluari orri praktikoak gehituz, gida txiki erabilgarri bat sortzen dute. Gehienetan, argazki-lana oso zaindua da. Hona hemen gure aukeraketa:

Altaïr:
Udaberri honetan bigarren etapari eman dio hasiera eta hiruhilabetekari bilakatu da. Gainera, hemendik aurrera monografikoak izango dira. Aurreneko zenbakiak Peru izan du gai bakarra. Honela, herri bati buruzko ia 200 orri jartzen dituzte eskura. Hainbat gida liburu baino interesgarriagoa, zalantzarik gabe.

Siete Leguas:
«El Mundo» egunkariak bidaia aldizkari bat plazaratu berri du. Seihilabetekaria da eta merkatuan bigarren zenbakia topa daiteke. Gai anitz eta sinadura ezagunez josita dago.

Península:
Estatu espainiarra eta Portugal ezagutzeko hilabetekaria da. Testu landuak eta irudi erakargarriak dauzka.

El mundo de los Pirineos:
Eremu honi buruzko bihilabetekaria, gida praktikoak zaintzen dituena, mendilerro honetan zehar ibiltzeko ezinbestekoa. Frantsesez, eremu berberari buruz, «Pyrénées Magazine» argitaratzen da. Aldizkari bien artean ez dago loturarik.


Naturguneko bideak

Natura eta mendiko bideak ezagutzeko hamaika gida aurki daiteke. Orain dela hamar urte Bilbon sortu zen Euskal Herrian dagoen argitaletxerik garrantzitsuenetakoa: Sua. Argitaletxe honen bildumak mendi gidak, ibilaldiak, bizikleta bideak eta topogidak eskaintzen ditu, besteak beste. Euskal Herriko mendiak, Pirinioak eta Penintsulako mendikateak dira bilduma honen helbururik nabarmenenak. Sua argitaletxearen bitartez hurbil dagoen natura goza dezakegu, bidea galdu barik.


Harremanetarako gidak

Bidaiatzeko kontuan hartu beharreko giden errepaso hau amaitzeko, hizkuntzak erabiltzeko sortu diren gida liburuak aipatu nahi ditugu, hau da, elkarrizketa bizteko erabil daitezkeen gidak. Badira bi argitaletxe nabarmen: Sua eta Anaya.
Suaren bildumak hogei bat hizkuntz eskaintzen du, munduko herrialde hurrenetako hizkuntzak ere azaltzen direlarik: thai, palestinoa, hindi, indonesioa... esate baterako. Anayak berriz, titulu gutxiago plazaratu du: italiera, alemaniera, portugesa eta ingelera, besteak beste.
Gida hauekin ezin da hizkuntza goitik behera ikasi, baina hainbat erraztasun ematen dute bertokoekin harremanetan jartzeko. Kolono edo turisten hizkuntza baino lehen, bertoko berbak erabiltzea askoz ekologikoagoa da. Gomendagarriak dira biak ere


Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude