ARANO, JARDUERA TRADIZIONALEN BILGUNEA


1999ko urtarrilaren 24an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ibilbidea, Arano herrian bertan hasiko dugu hilerrira doan bidea jarraituz, eskuinean Aranomendi utziko dugu. Ia kilometro bat egin baino lehenago San Rokeko ermita ikusiko dugu, kanpotik itxura xumea du baina ateko leihatilatik baseliza gozoa agertuko zaigu. Pistan zehar pago iladek lagunduko digute eta bide batez, pago-motz eta pago-lizarren arteko desberdintasuna argi ikusiko dugu. Pago-motzak, 2 metroko altuera hartzen zutenean kimatu egiten ziren, bertatik, ikatzetarako egurra eta aziendentzat udaberriko hosto xamurrak izateko. Pago lizarrak aldiz ez ziren kimatzen ohol eta egur sendoa lortzeko; poliki-poliki izugarri luzatu dira. Ondorioz, gaur egungo zuhaitzak, gure ekintzen eta gure aitzindarien kudeaketaren araberakoak dira.
Aranomendi eta Urkamendi arteko lepoan pista utzi eta eskuineko bidezidorra jarraituko dugu. Ezkerrean burdin erreka doalarik, haran osoaren ikuspegi ederra behatuko da hemendik. Iratzez estalitako zelaietan harizti eta pagadi txikiak zeharkatuko ditugu. Merezi du zuhaitz hauei begira arretaz geratzea. Zuhaitz bakoitzaren ezaugarriei baino, zuhaitz multzo hauen antolaketari gehiago. Zuhaitz andanari begiratuz gero, landatuak direla nabarmentzen da, ez baitira naturan zuhaitzak errenkadan hazten, ezta guztiak adin berekoak izaten ere. Bestalde, monotonia honek basoen ustiaketa errazten du. Hemen kilometro t'erdi egin ondoren, Burdin izeneko eraberritu berria den borda dago. Bidea jarraiturik mihurak kolonizatua duen zuhaitz bakarti bat ikusten da. Mihura, zuhaitzen gainean sustraiak botatzen dituen erdibizkarroia da eta bere osagaietako bat tumoreen inhibitzailea omen da.
Bidezidorretik irten eta goiko lepora igoz, Añonerekin topatuko gara, mairubaratzez jositako gaina, baina bidea jarraitu eta mendixkari buelta emango diogu. Eskuinera joz abereen beharrak asetzea helburu duten zelaietan garo-metak agertzen zaizkigu. Garo honek, azpiak egiteko balio du, abereak bertan atseden hartu eta egin beharrak eginda, ongarri moduan erabiltzen delarik. Beste bost kilometrotan zelai eta borda artean igaroko gara eta argi adierazitako bidegurutzean Burdin Aroko (800-300 k.a.) mairubaratzak topatzen dira plaka adierazgarri eta guzti dutenak, beraien ezaugarriak jakitera emanez.
Bi bidetatik itzul gaitezke Hernani eta Goizueta arteko Arano herrira. Batetik, eskuineko bidean jarrai genezake pistan zehar eta bestetik, mendiaren tontorra segi dezakegu eta bide batez mairubaratzak eta paisajeak behatu. Azken bide hau haize asko dagoenean ez da erosoa izaten.
Pista jarraitzea erabakitzen badugu, bi iturri pasako ditugu eta, iturri ingurutan dagoen hezetasuna dela-eta, iratzeak eta goroldioak ugaldu egiten dira hauek ur asko eskatzen baitute. 3 metrotara lehenengo bidegurutzea dago eta bertatik San Rokeko ermitan barrena Aranora itzuliko gara

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude