Espania'n Boxeoko Txapeldun Diran Bi Jokalarikin Izketaldia


1963ko ekainaren 16an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jaime Martin (Toti) eta Benito Canal boxeolariei elkarrizketa.

Espania'n Boxeoko Txapeldun Diran Bi Jokalarikin Izketaldia
Benito Canal Pixu Aztunekoen Españiko Txapelduna Eta Toti Martin Euli Pixudun Boxeo Saleen Txapelduna
Gaur boxeua ekarri degu gure orrialdetara, itz asko egin bearra eman dun kirola batez ere aurten orreinbezte boxeadoreen eriotz errukarriagatik.
Eta bi boxeadorekin itz egitera joan naiz; biak boxeadore onak mutil jatorrak ta nere ustez kirolari bikaiñak.
Toti Martin'ekin asikodegu gure izketaldia.
Denok ezagutuko dezute Toti oraindala gutxi. Madriden irabasi duna "peso mosca"ren Españiako txapelketa.
Nik.–Ezan zaidazu Toti: Noiz eta nola asi zinan boxeuan?
Toti'k.–Emezaspi urtekin asi egin nintzan, zaletazunagatik bakarrik.
Nik.–Zure joka aldiak boxeuan?
Toti'k.–103 burruka; irabaziak 90; galduak 1O eta utsak 3.
Nik.–Zure garaypen aundiena?
Toti'k.–Askeneko "Campeonato Nacional"en finala.
Nik.–Derrotarik txarrena?
Toti'k.–1961'ko txapelketarako burruka baten Lopez'en aurka arbitruaren erabakiagatik puntuz galdu nuanean -
Nik.–Burruka gogorrena ?
Toti'k.–Prantzian, Prantziako Zubkanpeoi Roure'en kontra.
Nik.-Tokio'ko olinpiadara joango al zera ?
.Toti'k.–Bai noski baiña lenengo "Juegos Mediterráneos"etara joango nais.
Nik.–Zer iduritzen zaizu Benito Canal ?
Toti'k.–Urrutira iritxiko da, oso gaztea eta oso bizkorra da beraren pisurako.
Nik.–Eta zer esaten dirazu "ring"ean gertatu diran eriotz auetzaz?
Toti'k.–Estados Unidos'en oso bezterakoa da boxeua; an izan ere emen lagatzen ez dituan ukaldiak logatzen ditu ta, emendik gertatu diran eriotz oiek.
Nik.–Zuri gertatutako zer edo zer esango aldirazu?
Toti'k.–Bai. Andoainen gertatu zitzaidan nere bigarrengo burrukan. Ni baino askoz aundioko "pugil" baten aurka boxeatu bear nuan eta jende danak esaten zuan lenengo ukaldiakin lonara botako ninduala. Ola izan zan baina jaiki egin nintzan eta joka azi nintzan K.O. laga nuan sendagillearen bearra izan zuan bizkortzeko.
ZERUKO ARGIA garaipen azko opa dizkizu eta ezkerrik azko ematen dizuzu zure itzen gatik.
Bigarren boxeadroria Benito Canaldegu ezpañiago pixu txapelduna
.Mutil bikaiña. Ez nitzake ni izango beroren aurka boxeatuko nukena. Donostian dago soldaduzka egiten. Bera izatez gallegua da banan zortzi urtetik Bilbon bizi da orregatik euzkaldun bezela gogoan iribillitzea.
NIK.–Ezan zaidazu Canal nola azi ziñan boxeoan?
CANAL'ek. – Neroren gorputzagatik animatu ninduten boxeatzako. Zaildu nintzan eta nola ikuzi egin noan "Kualidadeak nauzkala" erabakinuben benetan artzea.
NIK.-Zembat burruka euki dituzu?
CANAL'ek.–Boxeozale bezela ogeta bost eta ogetabat irabaziak. Boxeadore legezko bezela amabi emendik, amaika irabaziak.
NIK.–Burruka gogorrena ?
CANAL'ek. – Etxeberriaren kontra lenengo euki noana Bilbo'ko zezen plazan. Orduban kendu nion titulua edo txapela.
NIK. – Zer iduritzen zaitu L'observattore Romano'k esan duna boxeuaz?
CANAL'ek.–Neretzat boxeua oso kirol jatorra da. Beste kiroletan bezela eriotzak gertatzen dira. Or daukazu automobilismua piloto asko iltzen dira eta gaiñera ikusten dagon jende asko.
NIK.–Zeñek euki zun zure ustez Kid PARET'en eriotzaren errua ?
CANAL'ek. – Nere ustez arbitruak (Erabaki trilleak).
NIK. –Boxeadoriak burruka bukatuta lagun gelditzen altzerate?
CANAL'ek.–Bai bezte kirolariak bezela. Ni Etxeberriarekin sei illabete egon nintzan ostatu batean; neretzat lagun onenetakoa da, eta bere pamilli dana ezagutzen det boxeadoriak ring'era ertetzen degu pelotariak kantxara bezela.
NIK.–Zein da zuretzat boxeadorik onena ?
CANAL'ek.-Galena.
NIK.-Zer iduritzen zaitzu Toti Martin?
CANAL'ek.-Berarekin entrenatu nintzan egun batzuetan Donostian eta Españiako tzapelketa irabaziko zuala uste osoa neukan.
NIK.-Ze asmo dituzu gerorako?
CANAL'ek.-Lizenziatutakuan atzerrian burruka batzuk jokatu eta merituak egitea IN GERMAN JOANSON len munduko txapeldun, eta orain Europako txapeldunarekin aurrez aurre neurtuaz.
NIK.-Zuri gertatutako zerbait esango aldidazu?
CANAL'ek.-Nere kaleko taberna batean sartu nintzan Bilbon. Mutil batzuk zeuden nik zembat urte nauzkan diskutitzen; batzuk 18 nauzkala esaten zuten; beste batzuk 20. Ia ezkuetara etorri ziran. Orduan nisartu nintzan; esan nien zein nintzan eta 21 urte nauzkala; ezkerrak an gertatu nintzala; an bukatu zan dana.
NIK.-Ezkerrikasko zure itz entzugarriengatik. Españiako tzapelketa ori dembora azkoan aukitzea opa dizut, eta bezte asko irabaztia ere bai.
Agur eta Toti bostekoa. Baña mesedez ez geiago iztutu.
Saizarbitoriatar Erramon
JAIME MARTIN (TOTI)
Jaio eguna: Villafranca de Navarra'n, 1942'ko loraillaren 3'an.
Pixua: 51 ta erdi kgr. ("Peso mosca").
Irabazle: Zaletasunen Españi'ko Txapelduna.
BENITO CANAL. Jaio eguna: Fontao'n 1940'ko dagonillaren 22'an. Pixua: 95 kgr. ( "Peso pesado "). Irabazle: 1962-63 jokaldian. Pixu daneren Espaiñia'ko Txapeldun.
5

GaiezKirolaBOXEOA
PertsonaiazMARTIN1
PertsonaiazCANAL1
EgileezSAIZARBITORKirola

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude