«Bizi-kalitatea Europakoaren mailara inguratzen ari da EAEn»


1996ko apirilaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Egunkari eta liburu gehiago irakurtzen ditugu eta zinemara sarriago
«Bizi-kalitatea Europakoaren mailara inguratzen ari da EAEn»
Victorino Garcia de la Red, Euskal Estatistika Erakundeko teknikaria
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herritarren bizikalitatea aztertu ohi du Eustat erakundeak bost urtez behin, eta zera dio ikerlanaren emaitzak: hobera ari dela bizi-maila. Familia barruko harremanak, ingurugiroa, etxearen ekipamenduak, gizarte zerbitzuak eta egoera ekonomikoa izan dira aztergaiak.
Euskal Autonomi Elkarteko herritarren bizimodua, batez beste, maila onean dabilela dio Eustat-en ikerlanak. Eta hobera egin duela 1989az geroztik. Datu baikorregiak ez ote, agian?
Ez zait iruditzen gehiegizko baikortasunik ageri duenik Euskal Estatistika Erakundearen ikerketak. Egia esan, bizi-baldintzak onak dira EAEn, oro har. Eta dudarik ez, hobera egin dute azken bost urteotan. Beste kontu bat da gizatalde edo pertsona jakin batzuen egoera atalka aztertzea. Hor bai, hor ñabardura ugari erantsi beharko litzaioke azterlanari. Eta ezin ukatu zenbaitzuen egoera latza dela. Baina estatistikaren zeregina bestelakoa dugu: gizartearen erretrato orokorra egitea. Eta jakina, puntako egoerak orokortasunean nahastuta ageri ohi dira argazki horretan. Nolanahi ere, berriro diot: egoera nahiko onean dago oro har EAEko biztanleriaren bizi kalitatea.
Oso familiazaleak dira EAEko herritarrak, zuen ikerlanak dioenez.
Horixe da bereizgarri nagusietakoa gure elkartean, familiarekiko lotura. Soziabilitate maila ona dela adierazten digu horrek, Estatuko gainerako autonomi elkarteetan baino hobea, batez beste. Lau herritarretik hiruk sendiarekin harreman oso estuak dituela adierazi digu. Eta harremanak sarri dituztenak beste % 18,5 dira. Azken azterketarekin alderatuta, sendotu egin dira familia barruko harremanak.
Lantokiak, aldiz, geroz eta urrutiago dituzte herritarrek.
Zeozer urrutiago. Aurreko inkesta egin genuenean 7 kilometro eta 100 metrokoa zen, bataz beste, etxetik lantegirainoko tartea. Gaur egun 8 kilometro eta 400 metrokoa da distantzia. Zer adierazten digun horrek? Bada, Europaren parera heltzen ari garela horretan ere. Zeren eta joera ez da lantegia etxetik geroz eta gertuago izatea, alderantzizkoa baizik, zorionez edo zoritxarrez. Esan dezadan, bestalde, hobera egin dutela nabarmen lantokietako baldintza fisikoek. Hau da, zaratak, usain txarrak, bentilazio eskasa, hotz edo bero handia jasaten dutenen kopuruak sei puntu egin du behera bost urteotan, % 26tik % 20ra.
Eta lantokietatik kanpo, nola dabil herritarren osasuna?
Sumatu dugun joera zera da, geroz eta jende gehiagok jotzen duela mediku espezialistengana. Ez medikuengana oro har, baizik eta alor jakin bateko sendagileengana. Norberaren osasunaz ardura handiagoa dutela egun herritarrek azaltzen digu horrek. Datu adierazgarri bat: emakumezkoek gizonezkoek baino kontsulta gehiago egin ohi dute, bai orokorrak bai espezialistengan.
Aisiari dagokionez, gehiago irakurtzen omen da EAEn, baita zinemara maizago joaten ere.
Hala dio Eustaten azterketak, egunkari eta liburu gehiago irakurtzen dugula, eta zinema aretoetara ere lehen baino gehiagotan inguratzen garela. Europako herritarren batez bestekoaren azpitik gabiltza, hala ere, bi alor hauetan. Bestetik, denbora luze ematen dugu telebistari begira, eta alderantziz, kirol egiteari, adibidez, oso tarte ttikia eskaintzen diogu.
Egoera ekonomikoari buruzkoak lirateke datu beltzenak Eustaten inkestan. Herritarren erdiak kasik, % 47,6k, txartzat jotzen du ekonomiaren bilakaera.
Bederatzi puntutan egin du gora egoera ekonomikoa txarra dela diotenen kopuruak. Dena dela, bi gai bereiztu behar dira hor. Batetik, ikuspegi subjetiboak daude: «Nire ustez gauzak ez dabiltza ondo» diotenenak. Eta bestetik, egoera objetiboak. Adibidez, familiako gastuetan nolabaiteko murrizketak egin behar izatea. Eta datuek diotenez, txarrera egin du egoerak. Murrizketak ugaldu egin dira, diru sarreren egonkortasuna murriztu, eta 1989an baino gehiago dira gutxiegi irabazten dutela deritzotenak. Bestetik, etxe barruko ekipamendua hazi egin da EAEn, hau da, etxe gehienetan dago hozkailu, telefono, ikuzgailu eta butano edo elektro-sutegia. Herritarren % 10ek, ordea, ez du etxean tresna horietakoren bat edo gehiago. Kopuru handitxoa.
Zein sistema erabiltzen du Eustatek EAEko herritarren bizi baldintzak zehazki jakiteko?
Bost urtez behin egin ohi dugu inkesta, eta hauxe izan dugu bigarrena, 1994ri dagokiona. Bost mila familiatan egiten dugu galdeketa, eta sendi bakoitzak bozeramaile moduko bat izan ohi du, gai orokorrei erantzuteko. Gaiak pertsonalagoak direnean, osasun alorrean adibidez, banan-banako itaunketak egiten ditugu.
XABIER ARANBURU
14,15

GaiezHizkuntzaEuskaraTeknikariak
PertsonaiazGARCIA8
EgileezARANBURU6Hizkuntza

Azkenak
Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Eguneraketa berriak daude