"Mende honetako okasiorik handiena dugu Guggenheim".


1995eko urtarrilaren 29an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Arte galeriak eta Guggenheim Gonzalez de Duranaren iritziz
"Mende honetako okasiorik handiena dugu Guggenheim".
Javier Gonzalez de Durana Rekalde arte aretoetako arduraduna
Rekalde 2 aretoa ireki dela-eta jo dugu Javier Gonzalez de Duranarengana, dituzten asmoen berri jakitera. Baina zabalago ere aritu gara, arte galerien eskaintzaz, Guggenheimez eta artegintzak gurean bizi duen errealitateaz.
Ireki berri duzuen aretoa nazioarteko azken tendentzien erakusleiho eta euskal artistentzat plaza izango dela aipatu duzue. Nola jorratuko dituzue bi asmo hauek?
Rekalde galerian, orain arte, urtean behin artista gazteek beraien lanak aurkezteko aukera zuten eta artista euskaldunen hainbat erakusketa ikusteko posibilitatea zegoen. Baina jasotzen genituen proposamenak ugariak ziren eta galeriak ez zuen gehiagorako ematen.
Rekalde 2 zabaltuta, berriz, bestela joka dezakegu, lokal berri honetako espazioak aukera ugari eskaintzen baitizkigu, besteak beste erakusketen abanikoa zabaltzekoa.
Rekalde 2ren asmoa, nazioartean azken joeren inguruan egiten dena erakutsi eta ildo berean lan egiten duten euskal artistak atzerritarrekin harremanetan jartzea eta elkarlan horretatik bestela emango ez liratekeen emaitzak lortzea izango da.
Bestalde, hemen aurkeztuko diren lanak entseiu modukoak izango dira, sortzen ari den zerbaiten plaza izango da Rekalde 2. Areto izateaz gain, tailer moduan ere uler daiteke bere eginkizuna.
Hemengo eta atzerriko artisten arteko elkarlana aipatu diguzu. Baina, zer aukera dute euskal artistek nazioarteko merkatuan aritzeko?
Nazioarteko zirkuitu ofizialetan aritzeko kanalizazio bat osatu behar dela-eta arazo hau guk instituzio bezala konpondu nahi dugun zerbait da. Zentzu honetan, Rekalderen helburua ekimen pribatuak betetzen ez dituen hutsuneak ezabatzea izango litzateke, eta lortzen ari garela esan dezakegu.
Azkenaldi honetan Euskal Herrian hainbat areto berri irekitzen ari dira; zeri erantzuten dio fenomeno honek?
Lehen arte areto batek tendentzia guztiak jorratzen zituen, hau da, XIX. mendeko euskal artisten lanetatik hasi eta gaur arte. Gaur egun, aldiz, galerien erabateko espezializazioa ematen ari da, eta hau da azken finean bezeroari benetan interesatzen zaiona, erosketa bat egiteko orduan leku zehatz batera jo eta bertan gustuko duen alorreko eskaintza zabala aurkitzea. Beraz, galeria berri hauen guztien sortzearen arrazoia espezializazioan eta gaurkotzean dagoela esango nuke. Gure aretoak, baina, instituzioen aldetik zerbitzu publikoari begira antolatuak daude, eta beren funtsa modernizazioaren ispilu izatea dute.
Guggenheim museoaren aholkulari ere bazara. Zer nolako balorazioa egiten duzu orain arte emandako pausoei buruz eta zentzu honetan eztabaidatu denaz?
Nire iritzia, museo honekiko, ezin hobea da. Proiektu honetako akatsik handiena, nire ustez, informazio ezarena izan da. Ikaragarrizko zabalgune ekonomikoko proiektua izanik, garrantzitsuena amerikarrekiko negoziazioa zen, eta ezinezkoa zitzaigun gaiaren inguruan publikatzen zenari banan-banan erantzutea.
Euskal Herriak mende honetan arte munduan izango duen oportunitaterik garrantzitsuena izango da, eta Guggenheimen aurrekoaz eta gerokoaz hitz egingo dugu.
Kalean inpresio zabaldua dago museo honetan diru asko gastatzen ari dela, oinarrizko premientzako dirurik ez dagoenean.
Gauzak aldi berean eraman daitezke, baldin eta aukera historikoak Guggenheim Bilbon izatea ahalbidetzen badu. Nire ustez, Guggenheimi ezetz esatea izugarrizko akats politiko, kulturala izango litzateke. Kritika hauen guztien arrazoi nagusia zenbait pertsonaren ideologian kokatuko nuke. Nik pentsatzen dut ez dela eskala piramidal baten arabera funtzionatzen, non bat poliki-poliki handitzen doan; aitzitik, gauzak gertaera eta aukeren arabera ematen eta garatzen dira.
Guggenheim museo honek iparramerikarren kolonizazioa ekarriko al du?
Ez zait bidezkoa iruditzen jendeak gauza hauek esatea. Lehenik eta behin esan beharra dago arte bilduma hau europarra dela; beraz, amerikarrek eraman zutena Europara itzuliko da. Bestalde, Bilboko Guggenheim Fundazioak lau zutabe nagusi ditu: Bilboko Udaletxea, Diputazioa, Eusko Jaurlaritza eta New York-eko Guggenheima. Alegia, New Yorkekoak nagusitzea ezinezkoa da; %75 hemengo instituzioen esku baitago. Kolonizazioa eman nahiko balitz ere, eragotzia izango litzateke. Aipatzekoa da, halaber, museo honetako langileen %85 euskal herritarrak izango direla eta %15 iparramerikarrak, eta zuzendaria ere bertakoa izango da.
Euskal artistek beraien lanak aurkezteko aukera izango dute?
Guggenheim bezalako museo baten maila oso altua da, bertan goi mailako lanak erakutsiko dira; jatorria bigarren maila batean geratzen da. Nolanahi ere, Guggenheimen egoitza bat Bilbon egoteak inguruko komunitate artistikoarekin erlazio estua izatera bultzatzen gaitu. Honela, bertako artistek lan oso onak badituzte, nazioarteko maila altu horretara heldu ez arren, beraien lanak erakusteko nolabaiteko erraztasuna izango dute.
Nolakoa da instituzioen jarrera artearen munduarekiko?
Instituzioek arte munduan azken bost urteetan inoiz egindako ahaleginik handiena egin dute. Hain ona izan da zenbait aspektutan, negatibotzat ere joko nukeela. Kulturaren nolabaiteko instituzionaltzea eman da, artista gazte asko sari-bekei esker bizi dira sektore artistiko funtzionarial bat sortuz ondorioz.
Zer iritzi duzu Euskal Herrian egun egiten den arteari buruz?
Izugarrizko energia sortzailea dago. Gauza berriak egiteko borondate handia dago eta honen erakusgarri da belaunaldi bakoitzean bost-sei pertsona adierazgarri egotea; honelako herri txiki baterako portzentaia hau oso handia da.
URIBARREN, Lierni
41-43

Gaiez\Kultura\Artea\Aretoak\Galeriak
Pertsonaiaz\GONZALEZ9
Egileez\URIBARREN1\Kultura

Azkenak
Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Eguneraketa berriak daude