«Sator-lanean diharduten itzultzaileek ematen didate burukomin handia»


1994ko martxoaren 27an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Gotzon Lobera EIZIEko lehendakari berriari elkarrizketa
«Sator-lanean diharduten itzultzaileek ematen didate burukomin handia»
Gotzon Lobera da EIZIEko lehendakari berria
Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpretarien Elkarteko (EIZIE) lehendakaritza karguan txanda hartu dio Gotzon Loberak Juan Garziari. Deustuko Unibertsitateko irakaslea den bilbotar honekin izan gara bere etxean, eta EIZIEren proiektuak eta itzulpengintzaren inguruko hainbat arazori buruz hitz egin dugu.
ARGIA. EIZIE Bizkaia alderantz zabaltzeko estrategia izan al da Gotzon Lobera lehendakari izendatzea?
GOTZON LOBERA.
Badago estrategia bat elkartearen aldetik Bizkaira ezezik beste herrialdeetara zabaltzeko. Elkarteak egoitza Donostian dauka, eta bertakoa ez den jendeari kosta egiten zaio bertara mugitzea. Elkartekide gehienak gipuzkoarrak dira, Donostialdekoak. Hori normala da, edonon gertatzen da, baina nik ez nuke nahi jendeak pentsatzea elkarteak orain arte izan duela gipuzkoarkeriazko jokaerarik. Ez da probintziakeria arazorik. Arazoa beste toki batean planteatu behar da. Kontua da elkartea ezagutzera ematea beste esparru batzuetan. Gaur egun elkartekide gehiago non sor daitezke? Bilbon. DUIMEn (Deustuko Unibertsitateko Itzultzaile Masterreko Ikasleen Elkartea) itzultzaile asko daude, batzuk EIZIEkoak dira eta beste batzuk ez. Orduan eurak bereganatzeko bide bat hau izan daiteke, nik irakasle bezala dihardudalako Deustun eta eurenganako ezagupidea badaukadalako.
A. Beste modurik ez zegoen hori lortzeko?
G.L. Beste arazo bat ere egon da. Inork ez du lehendakaritzaz arduratu nahi. Ez da ordaindutako kargua, borondatezkoa da. Bestalde, elkartean orain arte zerikusi edo zeregin larririk izan ez duten pertsona batzuk sar daitezke elkartera, eta pertsona horien bitartez zabaldu. DUIME edo beste edozein elkarteren bitartez.
A. Interesgarria da, beraz, izenak aldatzea ardurako karguetan.
G.L. Aldatu diren karguak bi dira. Lehendakari karguaz gain, idazkari nagusiarena ere aldatu da, Jose Luis Agote baita Irene Aldasororen ordezkoa. Zuzendaritzako gainerako kideak lehengoak dira. Lehendakaritza bi urteko kargua da, eta horrelako karguak karga dakar. Ni proposatu nautenak Juan Garzia eta taldeko gainerakoak dira. EIZIE, zorionez, erakunde horizontala da.
A. Aldaketarik ekarriko al du EIZIEra lehendakari berriak?
G.L. Juan Garziak eta bere taldeak azkeneko bi urteotan egindako lana sendotzea da nire asmoa. «Literatura unibertsala» egitasmoaren bitartez berrogei obra inguru argitaratu ditugu honezkero, eta beste hogei argitaratzear daude. Bestalde, Euskaltzaindiaren 75. urteurrena dela eta, zenbait proiektu gauzatuko ditugu, beharbada beste erakunde batzuekin batera. Ez dugu erabateko aldaketarik egingo. Lehengo jokaera ganorazkoa eta zentzuzkoa izan da, eta horri helduko diogu.
A. Egile eskubideen alde lan egiteko asmoa ere baduzue.
G.L. Euren kasa diharduten itzultzaile askok zenbait arazo dauzkate egile eskubideen inguruan. Gero eta larriagoa da, krisi ekonomikoak jota areago, sarkinen arazoa. Edozein behar ezin daiteke egin edozein preziotan. Egon behar du gauzak ganoraz eta duintasunez egiteko modurik. Adibidez, Xabier Mendigurenek itzulitako Garcia Marquezen «Jenerala bere labirintoan» saltzen bada, itzultzaileak izango du zerikusirik horretan; beraz, berari eskubide batzuk ordaindu beharko zaizkio. Ikastetxeetara zabaltzen diren liburuetan ere itzultzaileak badauka zeresanik. Beste jende guztiari izaten zaion begirune bera eskatzen dugu, ez gehiago, ez gutxiago.
A. Zer egin daiteke euskarazko itzulpena gaizki ikusten duen aurriritziaren aurrean?
G.L. Ondo egiten baduzu lana, lan hori ona izango da jatorrizkoa edo itzulpena izan. Badaude oso txarto dauden jatorriz euskaraz idatzitako liburuak, eta inork ez du esaten ezer horren gainean. Jende askok egiten du berba zein txarto itzultzen den, batez ere Administrazioan, baina inork ez zuen esan 1936an zein ondo itzuli zituen Eusebio Erkiagak kontzertu ekonomikoari buruzko agiriak edo Orixek hainbat liburu.
«Euskaldunon Egunkaria»k, esate baterako, egiten duen lan gehiena itzulpena da. Agentzietako albisteak hartu eta itzuli egiten dituzte. Itzulpen txarraren kontra borrokatu behar da. Administrazioan egiten diren itzulpen txarrak ez didate hainbeste burukominik ematen, niri burukomin handiagoa ematen didate isileko itzultzaileek egiten dutena irakaskuntzan eta komunikabideetan. Kaltegarriagoa da sator-lan edo azpilan hau.
Bestalde, makulu bila jo behar bada gaztelerara, egiten ari garen lanak ez du ezertarako balio, hori ez da ganorazko itzulpen lana. Henry Miller, Moliere... gazteleraz irakurri ditugu, baina zer irakurri dugu Moliere ala itzultzailea? Gauza hauek gazteleraz ez dira planteatzen. Euskaraz dena da eztabaidagarri, eta beharbada ona da. Euskaraz ere asko zaintzen da, baharbada beste toki askotan zaintzen ez dena. Gazteleraz normala da jatorrizko liburuak 38 orrialde izatea eta itzulpenak 24.
A. Euskara batuaren normalizazioan dauden hutsuneak nabarmen sumatzen dira itzulpengintzan.
G.L. Nire ustez, bide askoz eraginkorragoak sortu beharko lituzke Euskaltzaindiak bere gomendioak edo arauak jendeari ezagutzera emateko. Izan ere, irakaskuntzan, hedabideetan, itzulpengintzan, idazlangintzan... euskararen normalkuntzan parte hartzen duten guztiei ezagutzera eman beharko lizkieke. Jende askok ez daki Euskaltzaindiak orain dela bi edo hiru urtetik hona zer esan duen. Dena den, guk ezin dugu 20 urtetan egin beste hizkuntza batzuek 200 urtetan egin dutena.
Joxi Goikoetxea
34-38



GaiezKulturaKultur ErakEIZIE
PertsonaiazLOBERA2
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
Astelehenean hasiko dira Zaharraz Harro! jaiak Gasteizko Alde Zaharrean

Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.


Gasteizko lorezainak hiru hilabete greba mugagabean
“Egoera oso zaila da une honetan, baina langileek borrokari eutsiko diote”

Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainek greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belar eta sasiek hartuta ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean “zerbitzu... [+]


Sergio Ayucar (BSH): “Prozesuari eustea oso gogorra izaten ari da; mediku-bajak bikoiztu egin dira”

Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]


Kanpaina bukaerako ariketa

Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.


2025-06-23 | Irati Diez Virto
Askari izena duen haragijale txikia

Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]


2025-06-23 | Jakoba Errekondo
Arrosa basatiaren izen saltsa

Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]


2025-06-23 | Garazi Zabaleta
Azpigorri
Bertako ahuntz arrazaren txorizoak

David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]


NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Eguneraketa berriak daude