«Historian ikusi da zatiketetan parte hartu duten gehienak ez direla otsoak»

1993ko abenduaren 19an

"Euskadi ta Askatasuna" bildumako zehaztasunak
«Historian ikusi da zatiketetan parte hartu duten gehienak ez direla otsoak»
Luis Nuñez eta Iñaki Egaña, «Euskadi eta Askatasuna» bildumako egileetako bi:
Txalaparta argitaletxearen eskutik eta hainbat kazetari eta argazkilariren lanaz kalean dira jada «Euskadi eta Askatasuna» izeneko bildumako lau liburuki. Lasterrean argitaratuko dira beste lau eta baita lau bideo ere. Bilduma honetan ETAren historia aztertzen da, sortu zenetik gaur egunera arte. Zehaztasunak bildu asmoz Luis Nuñez lanaren koordinatzailea eta Iñaki Egaña hari nagusiaren idazlearekin aritu gara.
ARGIA. Bilduma hau azken urtera arte iristen da; ez al zaizue iruditzen distantzia txikiegia izan daitekeela gauzak objetibotasunez aztertzeko?
LUIS NUÑEZ. ETAren historia da, ETA gaur egun ere existitzen da, eta ondorioz, jendeak, normala denez, gaur egungo kontuak ere eskatzen ditu. Baina zentzu batean arrazoi duzu, agian hurbilegi gaude balorazioak egiteko, baina bilduma gertaeren kronika besterik ez da.
A. Nola garatu duzue ETAren historia?
IÑAKI EGAÑA. 1978tik aurrerako historia oraindik irekia dago, eta horregatik tratamentu ezberdina izan du. Lehenengo lau liburukitan gauza batzuk sakonago aztertuak daude eta protagonisten elkarrizketak ere badaude garaia biribiltzeko. Lehen zatian balorazioak egitea errazagoa da, eta horregatik sartu ditugu protagonista batzuk. Hori bigarren zatian ezin da egin oso irekia baitago, eta berotasun handia du. Tratamentua azkarragoa da, kronika da.
A. Zer dela eta entziklopedia itxurakoa?
L.N. Niri entziklopedia hitza ez zait egokia iruditzen. Batetik, ohituak gaude itxura honetako bildumei entziklopedia deitzera, eta zentzu horretan egokia da. Baina entziklopedia hitzak ikerketa lana, tesi bat esan nahi du eta ez da zabaltze lana. Gurea, ez da ikerketa lana, zabaltze lana baizik.
A. Liburu ugari egin dira ETAren inguruan. Zer berri ekar dezake honek?
I.E. Batetik, gaurkotasuna eskaintzen du. Orain arteko liburuak ETAren historiaren lehenengo zatikoak dira, eta guk oraingoa ere aztertzen dugu. Bestetik, garai bakoitzeko dokumentu interesgarrienak jasotzen ditu obrak. Elkarrizketak eta baita hildakoen biografiak ere berriak dira. Zerrenda mordo bat ere azaltzen da; alde horretatik gauza asko dira berriak. Beste liburuetan dauden gauza asko errepikatuko ditugula begi-bistakoa da. Beste liburuak asko erabili ditugu. Integratzaileak izan gara. Batzuetan ezker abertzalean oso itxiak garela esaten da eta nire ustez, lan honekin hori apurtzen dugu, gaia gogorra izan arren.
A. Bilduma hau egiteko orduan gauza berri asko ikusiko zenituen. Zer izan da gehien harritu zaituena?
L.N. Niri asko gustatu zitzaidan amnistiaren garaian Barne Ministerioak kaleratu zuen zerrenda erbesteratu guztiekin. Hori enbaxadetara bidali zen, eta izenen ondoan, bakoitzak exiliatua egoteko zer egin zuen azaltzen zen, eta benetan gauza bitxiak ageri ziren. Horrelako asko daude.
A. ETAren barnean urteetan banaketa ugari eman dira. Zaila izango da zatiketa hauek kontakizun grinatsua egin gabe azaltzea?
I.E. Banaketak gertatu diren garaian eztabaida ugariren sorburu izan dira, eta batzuk oso gogorrak izan badira ere, kronika egitean gauza hauek errespetuz tratatzea izan da garrantzitsuena. Historian ikusi dugu jende horietako hainbat bueltatu egin direla eta ikusi da gehienak ez direla otsoak. Gure nahia guztion iritziak azaltzea izan da. Lehenengo garaian banaketa ugari izan dira, gerora ez, eta ondorioz, distantzia historiko minimoa badago.
A. Elkarrizketak egiteak ez al dakar gaiaren pertsonalizazioa?
L.N. Gure helburua hain zuzen hori izan zen. Euskal Herrian sufrimendu asko izan da, istorio pertsonal ugari. Kontakizuna hotza da eta ondorioz, pertsonalizazio bat behar zen sentimendu horiek azaltzeko.
A. Dokumentu berririk eskaintzen al duzue?
L.N. Berriak testuan jasotzen ditugu. Gero orokorki tomo bakoitzean dokumetu interesgarrienak azaltzen dira. Hainbat dokumentu ezezagun kaleratu ditugu. Baina ez dago aurkikuntza berezirik, bilduma da garrantzitsuena eta ez zerbait berria ekartzen den edo ez.
A. Bilduman foto ugari daude. Ba al dago irudien aldetik oso deigarria iruditu zaizuen baten bat?
I.E. Entrenamenduak mendian Elorrrio inguruan eta hor azaltzen dira Mario Onaindia, Teo Uriarte eta beste zenbait pistola eta guzti. Argazki asko bitxiak dira eta beste asko berriak.
A. Ipar Euskal Herrian borroka armatuak ere bilakaera izan du, nola adierazten da hori liburuan?
I.E. Segimendua du liburuan zehar. Batetik bertako hildakoen biografiak ageri dira, baita egindako ekintzen zerrenda ere, eta une garrantzitsuak ere azaldu ditugu.
A. Borroka armatuak alde dramatiko ugari ditu. Irakurlea samintzeko arriskua al dago?
L.N. ETAren historiak alderdi negargarri handia du, baina baita pozgarria ere. Nik ez dut uste deprimentea izango denik.
A. ETAk oraindik bizirik darrai, bildumak ere aurrera jarraituko al du?
I.E. Jarraituko duela esatea gogorra da, arrazoiek ere hor dirautela adieraziko bailuke horrek. Ez naiz ausartzen hori esatera.
Aitziber Yarza
8-9

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakHistoria li
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatETABesteak
GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeTxalaparta
PertsonaiazNUÑEZ2
PertsonaiazEGAÑA6
EgileezYARZA1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Nola landu desirak, aniztasun sexuala edota identitatea 12-18 urteko ikasleekin?

Mikel Garcia Idiakez

Turismofobia gogoan al duzue?

Eguzki

Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea

ARGIA

Pertsona afroamerikar bat erail du Poliziak AEBetan, belaunarekin lepoa estutu ostean

Gedar

Azkenak

2024-05-01 | Bizi Baratzea | ARGIA

2x16: Zomorroak I Iñaki Mezquita Aranburu (Aranzadi)

MULTIMEDIA - Egonarria

2024-04-30 | ARGIA

Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”

34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.

2024-04-30 | Zigor Olabarria Oleaga

Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”

Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]

2024-04-30 | ARGIA

Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea

Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.

2024-04-30 | ARGIA

Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria

Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.

Eguneraketa berriak daude