«Instituzionaldu egin behar da Opera Denboraldia»
Juan Jose Lopez de Maturana da ABAOko idazkaria
Martxoa bitarte burutuko da iragan astean abiatu zen ABAOren opera denboraldi berria. Juan Jose Lopez de Maturana da ABAO Bilboko Operaren Lagunen Elkarteko idazkaria, eta berarekin izan ginen 42. edizio honetako lehenengo kontzertuaren bezperan. Aurtengo denboraldia antolatzeko garaian izan dituzten xede nagusiak azaltzeaz gain, jende askorentzat ezezaguna den opera mundua aztertzeko parada eskaini zigun ia zazpiehun opera emanaldi ikusi dituen donostiar honek.
Beste edozein jarduera artistikotan bezala, jendeak ohitu eta ezagutu egin behar ditu gauza berriak. Zerbait gustukoa izateko lehenik ezagutu egin behar da, eta ez bada programatzen ez da ezagutzen. Zirkulu hori hautsi egin behar da. Opera berriak pixkanaka ezagutzera emanez, oso tradizionala den ikusleen hodeiertza zabalduz. Hau da ABAOren helburua.
Baina antolatzeko garaian aurrekontu izugarriak behar dira. ABAOk bultzatu du opera Euskal Herrian, eta sortu zenetik ezinbestekoak izan ditu dirulaguntzak. Antolatzaile bezala, arrisku ekonomiko handi bati aurre egin behar dio, hamar-hamabi egunetan burutzen zen jaialdi bat antolatzetik sei-zazpi hilabeteko iraupena duen denboraldia antolatzera pasatu garelako. Lehen, obra bakoitzaren emanaldi bakarra eskaintzen genuen, eta orain sei titulu berberekin hemezortzi egiten ditugu. 500 milioi pezeta behar dira denboraldia aurrera eramateko, eta ABAOk urtero izaten ditu aurrekontu eta antolaketa arazoak.
Instituzionaldu egin behar da opera denboraldia. Instituzioak, babesle enpresak, ABAO, publikoa, Arriaga Antzokia, hau da, operaren inguruan mugitzen den jendeak koordinatu, eta modu egoki eta finkoan jardun behar du ezagunak diren eta zehaztuta eta onartuta dauden konpromezuen bidez, operak egonkortasuna eta jarraipena izan dezan.
Eusko Jaurlaritzak oso ondo ulertu du guzti hau, eta Kultur Sailak erakunde guzti horiez osaturiko Bilboko Opera Kultur Elkartearen sorrera bultzatu du. Duela urte erdi gauzatu behar zuen proiektua, baina ez zen egin prozesuaren zailtasunak direla medio _asmo asko bateratu behar baitira_. Uste dut berriz ere martxan jarri dela, eta gauzatzen denean guztiz onuragarria izango da operarentzat.
Funtsean, kultura da opera. Kultur ikuskaria da, ez ikuskari soziala. Garai batean horrela izango zen, egoera ekonomikoa, politikoa eta soziala ezberdina zelako, baina orain kultur ikuskaria da. Zenbait ikusle joan daitezke dotore jantzita estreinaldietara, baina kultur arrazoiak direla medio joaten da ikusleen gehiengoa opera emanaldietara.
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]