«Instituzionaldu egin behar da Opera Denboraldia»
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Juan Jose Lopez de Maturana da ABAOko idazkaria
Martxoa bitarte burutuko da iragan astean abiatu zen ABAOren opera denboraldi berria. Juan Jose Lopez de Maturana da ABAO Bilboko Operaren Lagunen Elkarteko idazkaria, eta berarekin izan ginen 42. edizio honetako lehenengo kontzertuaren bezperan. Aurtengo denboraldia antolatzeko garaian izan dituzten xede nagusiak azaltzeaz gain, jende askorentzat ezezaguna den opera mundua aztertzeko parada eskaini zigun ia zazpiehun opera emanaldi ikusi dituen donostiar honek.
Beste edozein jarduera artistikotan bezala, jendeak ohitu eta ezagutu egin behar ditu gauza berriak. Zerbait gustukoa izateko lehenik ezagutu egin behar da, eta ez bada programatzen ez da ezagutzen. Zirkulu hori hautsi egin behar da. Opera berriak pixkanaka ezagutzera emanez, oso tradizionala den ikusleen hodeiertza zabalduz. Hau da ABAOren helburua.
Baina antolatzeko garaian aurrekontu izugarriak behar dira. ABAOk bultzatu du opera Euskal Herrian, eta sortu zenetik ezinbestekoak izan ditu dirulaguntzak. Antolatzaile bezala, arrisku ekonomiko handi bati aurre egin behar dio, hamar-hamabi egunetan burutzen zen jaialdi bat antolatzetik sei-zazpi hilabeteko iraupena duen denboraldia antolatzera pasatu garelako. Lehen, obra bakoitzaren emanaldi bakarra eskaintzen genuen, eta orain sei titulu berberekin hemezortzi egiten ditugu. 500 milioi pezeta behar dira denboraldia aurrera eramateko, eta ABAOk urtero izaten ditu aurrekontu eta antolaketa arazoak.
Instituzionaldu egin behar da opera denboraldia. Instituzioak, babesle enpresak, ABAO, publikoa, Arriaga Antzokia, hau da, operaren inguruan mugitzen den jendeak koordinatu, eta modu egoki eta finkoan jardun behar du ezagunak diren eta zehaztuta eta onartuta dauden konpromezuen bidez, operak egonkortasuna eta jarraipena izan dezan.
Eusko Jaurlaritzak oso ondo ulertu du guzti hau, eta Kultur Sailak erakunde guzti horiez osaturiko Bilboko Opera Kultur Elkartearen sorrera bultzatu du. Duela urte erdi gauzatu behar zuen proiektua, baina ez zen egin prozesuaren zailtasunak direla medio _asmo asko bateratu behar baitira_. Uste dut berriz ere martxan jarri dela, eta gauzatzen denean guztiz onuragarria izango da operarentzat.
Funtsean, kultura da opera. Kultur ikuskaria da, ez ikuskari soziala. Garai batean horrela izango zen, egoera ekonomikoa, politikoa eta soziala ezberdina zelako, baina orain kultur ikuskaria da. Zenbait ikusle joan daitezke dotore jantzita estreinaldietara, baina kultur arrazoiak direla medio joaten da ikusleen gehiengoa opera emanaldietara.
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.
Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]