«Ez dugu fruta landatzetik soilik bizi den baserritarrik»


1993ko irailaren 05ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ikerne Zuloagari elkarrizketa nekazaritzari buruz
«Ez dugu fruta landatzetik soilik bizi den baserritarrik»
Ikerne Zuloaga, Bialka taldeko teknikaria
Bizkaiko Igali Azkuntzalarien Alkartasuna duela bost urte jaio zen. Bertan, Ikerne Zuloaga, nekazari-peritu bezala lanean aritzen den teknikaria aurkitu dugu. Bere lana elkartearen kide diren 370 frutazainei laguntza eskaintzea da. Fruta produkzio txikia merkaturatzen bada ere, gero eta gehiago dira frutarbolak lantzen dituzten baserritarrak. Bestetik, produktu berriek (kiwia adibidez) oso harrera ona izan dute bai baserritar zein kontsumitzaileen artean.
ARGIA. Noiztik behar dute baserritarrek laguntza teknikoa?
IKERNE ZULOAGA. Orain arte merkaturatu diren produkzioak oso txikiak izan dira eta gehienetan herriko azoketan edota etxerako burutzen ziren produkzioak ziren. Gaur egun horrekin ezin zara inora joan. Bilboko Hornidurarako Merkatu Nagusian (Merca-Bilbao), esate baterako, saltzeko 20-30 tona arteko produkzioa beharrezkoa da. Bestetik, itxura eta kalitatea ere zaindu beharreko gauzak dira. Produkzio, kalitate eta itxura maila batzuetara heltzeko, fruta komerziala egiteko behar dute laguntza teknikoa baserritarrek.
A. Dena den, Euskal Herrian ez da inoiz horrelako fruta kopuru handiak ekoizteko tradiziorik egon. Zer gertatu da?
I.Z. Duela 25 urte inguru Bizkaiko Diputazioak Zallan jarritako igali hazkuntzalaritzarako gune esperimentalaren emaitzak dira, nolabait. Duela bost urte inguru, baserritarrak landatze handiak izaten hasi ziren, eta gaur egun, adibidez, gure kideen %60 inguruk hektarea bat edo bi frutarbola dituzte. Horrela hasi ziren produkzio serioak, iraunkorrak eta erregularrak lantzen. Adibide bat jartzearren, Bizkaian 120 madari hektarea ditugu eta aurreko urtean 300 tona kiwi saldu ziren. Bestetik, kooperatiba bat sortu da Garaia izenekoa fruta produkzioak merkaturatzeko eta, zonaldeka, makinaria taldeak sortzen ari gara. Dagoeneko bi martxan daude eta beste bi burutzear. Baserritar talde batzuk antolatzen dira eta daudenen artean makinak erosi eta 20 hektarea bakoitzeko lanerako petsona bat kontratatzen da.
A. Hala eta guztiz ere, fruta landatze hauek, baserriko beste produktu batzuen krisiaren ondorioak dira?
I.Z. Ez. Gure bazkide gehienak, % 90 inguru, langile bikoitzak dira, hau da, lantegi eta buloegoetan lan egiteaz gain, baserria dute. Normalean ez dute lurra lantzeko denborarik eta frutak ez du baserriko beste produktu batzuk eskatzen duten hainbeste denbora eskatzen. Ez du denbora gehiegi kentzen, lurra zaindua duzu eta urte bukaeran gain-soldata bat ateratzeko beste ematen du, urte bukaeran bat edo bi milioi pezeta ateratzeko beste. Hau da, beste lan edota produktuen osagaia da, ez dugu fruta landatzetik soilik bizi den baserritarrik.
A. Kiwia bezalako produktu berriek oso harrera ona izan omen dute baserritar zein kontsumitzaileen artean.
I.Z. Kiwia eta madaria ditugu produkzio nagusiak. Baina jendeak ez daki euskal produktuak direla, jendeak ez daki Bizkaian fruta landatzen denik _Gipuzkoan sagardo sagarra landatzen da batez ere_. Lehia handia eta gogorra da. Euskal madarien kalitatea ona da eta kiwiarekin ikasten gabiltza, baina badauzkagu zenbait abantaila: gure produktua atzerritik datorrena baino lehenago merkaturatzen da, Italia edota Txiletik datorren kiwia hiru aste beranduago iristen da, adibidez. Aurreko urtean Garaian sartu ziren 300 tona kiwi merkeago saldu ziren, asko merkaturatu zelako.
A. Nola defini daitezke euskal produktuak? Zer egin behar da kontsumitzaileek euskal produktuak eros ditzaten?
I.Z. Label-a kaleratzea buruan izan genuen hasiera batean, baina ez dugu produkzio nahikoa label bat eskuratzeko. Eusko Jaurlaritzarekin batera, euskal produktua definitzeko etiketa edota marka bat atera nahi dugu baino oraingoz, gure produktuak beste edozein bezala merkaturatzen dira, diferentzia berezirik gabe, gure madariei ez baitzaie oraindik `txapelik' jantzi. Hemengoa izateak ez du oraingoz abantaila berezirik, hau da, Eroski bezalako saltoki handietan berdin saltzen da madari frantsesa zein hemengoa. Merkatuan bat gehiago besterik ez gara eta horregatik gure konpetitibitatea handitu eta gure kalitatea eta itxura hobetu behar ditugu. Orain arte, baserritarrak frutarbola aldatzen zuen eta hark ematen zuena ondo zegoen. Gaur egun merkatua dago eta teknikariak beharrezkoak dira kalitate, produkzio eta itxura maila hobetzeko. Horiexek dira BIALKAren helburuak.
Myriam Gartzia
20-21

GaiezEkonomiaLehen sektoNekazaritza
PertsonaiazULOAGA2
EgileezGARTZIA3Ekonomia

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Eguneraketa berriak daude