«Genozidioaren aurrean aukera bakarra autodeterminazioa dugu»

1993ko maiatzaren 23an

Afrika Berriaren bozeramaileei elkarrizketa
«Genozidioaren aurrean aukera bakarra autodeterminazioa dugu»
Makundu Akinyela eta Akinyele Umoja, Afrika Berriaren bozeramaileak:
Makundu Akinyela, Malcolm X Oinarrizko Komiteen koordinatzaileordea eta Akinyele Umoja, Afrika Berria erakundeko sortzailetariko bat eta erakunde honen garapen ideologikorako arduraduna ditugu. Jarrairen eskutik heldu dira Euskal Herrira masa mugimendu eta erakunde hauen helburuak azaltzera. Afrika Berria nazioaren autodeterminazioa lortzea da helburuotako bat.
ARGIA. Zer da Afrika Berria?
A. UMOJA. Afrika Berria guk aldarrikatzen dugun estatu-nazioa da. Honek gaur egun EEBB diren Loussiana, Mississippi, Hego Carolina, Alabama eta Georgia hartzen ditu.
M. AKINYELA. EEBB eta Afrika Berriaren arteko desberdintasunak handiak eta asko dira. Egitura gramatikala, sintaktikoa eta fonologia desberdinak ditugu, esate baterako; estatubatuarrek ingelesaren eragina eta guk Afrikaren eragina dugulako. Hizkuntza propioa ere badugu, ebonics edo afrihs izenekoa. Bestalde, oso desberdinak gara giza harremanei dagokienez. Guk afrikar eredu sozial batzuk mantendu ditugu eta, esklabutza eta arrazakeriaren ondorioz, beste batzuk sortu ere. Gure artean, adibidez, komunitate harremanak oso garrantzitsuak dira eta familia handietan, klan gisakoak, oinarritzen gara. Estatubatuarrek familia eredu itxia dute eta gu baino askoz ere indibidualistagoak dira.
Datuek nabarmentzen dituzte gure arteko desberdintasunak. Desberdintasun ekonomikoak handiak dira. 1990eko datuen arabera, EEBBetako zurien langabezia tasa % 4,1ekoa zen eta afrikar berrien artean % 11,3koa. Beste adibide bat: gizon zurien per capita errenta 30.500 dolarrekoa zen, afrikar berri gizonezkoena, berriz, 22.167koa. Emakumeen artean, zurienper capita errenta 20.759 dolarrekoa zen, eta Afrika Berriko emakumeena aldiz, 18.838. Berdin gertatzen da heziketa, osasuna eta gizarteko beste hainbat eremutan. Afrika Berriko familietan guraso biek lan egiten dute, beharrezkoa dutelako; aldiz, zurien artean, aukera eta erosotasun ekonomiko kontua da. Neokolonialismoaren ereduak dira.
A. Nola ulertzen duzue autodeterminazioa?
M.A. Malcolm X Oinarrizko Komiteetan bi dira ikuspuntu nagusiak autodeterminazioari buruz eta afrikar berrien etorkizunaz. Batzuek Afrikara itzultzea nahiago dute, jatorrizko herrira; eta beste batzuek uste dute egokiena dela EEBBetan independentzia lortzea eta Afrika Berria izeneko estatu-nazioa gauzatzea. Dena den, gure borrokaren helburua Afrika Berriaren autodeterminazio eskubidea lortzea da, eta horretan denok gaude ados. Eskubide hau eskuratuta, erabaki ahal izango dugu zein den etorkizunerako aukera.
A.U. Gu ados gaude Malcolm X Oinarrizko Komiteekin, baina gure ustez, genozidioaren aurrean daukagun aukera bakarra autodeterminazioa da; eta Afrika Berria estatu-nazioa eraiki behar dugu. Gure erakundeko partaide izateko baldintzak dira independentzia eta garapen sozialistaren aldekoa eta zapalkuntza sexistaren aurkakoa izatea. Ezinezkoa da jende gehienarentzat Afrikara itzultzea, EEBBetan 40 milioi afrikar berri baikara. Bestetik, ez diogu sozialismoaren eredu estuari jarraitu nahi, baina kapitalismoa ere ez dugu nahi, gaur egun kapitalismoan bizi garelako; eta badakigu zer den hori. Jakina, sozialismo honek Afrika Berrian dauden beste nazio batzuei _indioak esate baterako_ errespetoa zor die, kolonialismoa ez da gure eredua.
A. Zuen helburuak lortzeko, borroka armatuaren aldekoak zarete.
A.U. Gaur egun ez dago baldintzarik gerrila edo borroka armatu bat mantentzeko. Horregatik, ez gara ekintza armatuetan oinarritzen, gure borroka mota masa borroka gogorra da, masa indarkeria. Dena den, beharrezkoa da masa borroka honi talde txikiek egindako ekintzekin laguntzea. Talde armatu bat badago erakunde, manifestaldi eta beste ekitaldi batzuen defentsarako.
A. 100 preso politiko dituzue. Zein egoeratan daude?
M.A. Kuban ere errefuxiatuak ditugu. Euren egoerari dagokionez, bakartzea ezartzen zaie, presoen sakabanatzea ematen da: batzuetan bakar bakarrik egoten dira eguneko 23 edo 24 orduz, ez daukate inongo bisita edo kanpo harremanik eta badaude tortura kasu dexente. Emakumeen artean, adibidez, bortxaketa kasu asko salatzen dira.
A. Zein paper betetzen du erlijioak zuen mugimenduetan?
M.A. Izpiritualtasuna gure kulturaren parte oso garrantzitsua izan da, eta zapalkuntza garaian babesleku eta bilgune bezala funtzionatzen zuen. Baina gaur egun, erlijioak banatu egiten gaitu; horregatik gure mugimenduan erlijio guztietako eta sinesmenik gabeko pertsonak daude.
A. Zein da zuen iritzia Rodney Kingen kasuko epaiari buruz?
M.A. Nire barnean eta Afrika Berriaren barnean dagoen sentimendua amorrua da. Lau polizietatik bi izendatu dituzte errudun, eta jipoia ikusi zuten polizia buruak ez dituzte epaitu. Injustizia hau dela eta, udaberriko matxinadak edozein momentuan errepika daitezke. Ez zen hala gertatu bigarren epaia kaleratu zenean okupazio polizial izugarria izan zelako, eta ez geniolako Estatuari aitzakiarik eman nahi berriro ere afrikar berriak kriminaltzeko.
A.U. Nahiko argi geratu da bi justizia mota daudela EEBBetan. Azken matxinadaren ondorioz, beste batzuen artean lau beltz epaituko dituzte kamioi gidari bati emandako jipoiagatik. Egingo den epaiketa ez da udal mailakoa ezta estatu mailakoa ere izango, Epaitegi Federalak epaituko ditu. Honek esan nahi du bizitza osorako egon daitezkeela espetxean. Epaiketa hau erabiltzen dute beste gazte batzuk beldurtzeko, matxinadetan parte har ez dezaten. Hau kasu ezagunena da, baina badaude bide bera jarraituko duten beste asko. Izugarrizko eztabaida eman zen polizien kasuan, nork epaitu behar zituenentz; ez da berdin gertatu lau gazte hauen kasuan. Fidantza oso txikia jarri zen polizientzat eta, aldiz, gazte hauentzat, oso handia. Ez hori bakarrik, gazte hauetako baten ama diruarekin agertu zenean, epaileak erantzun zion lehenbizi ikertu egin behar zela diru hori ez zela droga trafikotik ateratakoa. Amorrua sentitzen dugu.
A. Malcolm X eta Martin Luther King bi mugimendu desberdinen bozeramaileak ziren. Zein da bi mugimendu hauen gaur egungo egoera eta haien arteko harremana?
M.A. Martin Luther Kingen mugimendua eskubide zibilen aldeko mugimendua zen, kristauak eta Mahatma Gandhiren filosofiaren jarraitzaileak ziren. EEBBetan eta Konstituzioan sinesten zuten eta estatu honen jarrera arrazista apurka apurka aldatzen joango zela espero zuten. Baina Martin Luther Kingek gero eta gehiago ulertzen zuen arazoa EEBBetako sisteman zegoela, eta jarrera aldatu zuen.
Malcolm Xren mugimendua iparraldean sortu zen eta bertako apartheid-a desberdina da eta, beraz, mugimendua ere bai. Bestalde, musulmana zen eta ez zituen gauzak kristauen erara ulertzen; eta EEBBetako hutsune eta akatsak salatzen zituen. Salaketa hauen ondorioz eta Malcolm Xren eraginez, Martin Luther Kingen mugimenduaren ordezkari batzuek jarrera aldatu zuten. Malcolm X EEBBetatik atera zenean, elkartasuna adierazten zioten pertsonekin egon zen, hauetako batzuk zuriak izanik, Che Guevara eta Fidel Castro, adibidez.
Une honetan Malcolm X eta Luther King gauza berdintsu ulertzen hasi ziren. Aldi berean, Malcolm Xren filosofia hegoaldera zabaldu zen eta jende asko eskubide zibiletatik, giza eskubide eta nazio eskubideen defentsara pasatu zen. Gaur egun, bi mugimendu horiek batuta daude eta borroka bera burutzen dute.
Myriam Gartzia
14-17

GaiezGizarteaSektore bazHerri indig
PertsonaiazAKINYELA1
PertsonaiazUMOJA1
EgileezGARTZIA3Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude