«Ezin zaituzte erdaraz hitz egitera behartu»


1993ko maiatzaren 16an
Endika Garairi elkarrizketa euskarari buruz
«Ezin zaituzte erdaraz hitz egitera behartu»
Endika Garai, Bizkaiko Abokatu Bazkuneko Euskara Batzordeko idazkaria:
ARGIA. Justizia arloan bermatzen al da euskaldunok harreman guztia euskaraz izateko eskubidea?
ENDIKA GARAI. Ez. Guk euskaldunak izateko eskubidea justiziara modu aktiboan joaten garenean bakarrik dugu, baina ez pasiboan. Esate baterako, zuri zerbaiterako erdara hutsez deitzen baldin badizute, haiek lege aldetik zuzen ari dira. Praktikan gertatzen dena da guk tramitazio guztia euskaraz egiten dugula eta erantzunak erdaraz iristea. Legeak horrelako portaerak babesten ditu.
A. EHEk jasotako hainbat salaketa Ertzaintzari dagozkio. Horrelako kasuetan zein bide har daiteke erantzukizuna eskatzeko?
E.G. Zuk ikusten baldin baduzu euskaraz hitz egiteagatik luzeago egon zarela edota bestelako arazoak izan dituzula, zure funtsezko eskubideak zapalduak izan direla sala dezakezu. Konstituzioaren 14. garren artikuluaren babesean baliteke bide horretatik segitzea. Zu ezin zaituzte erdaraz hitz egitera behartu. Kasu horretan, hizkuntz eskubide horiek ukatzeagatik zure ondarean edota zure interesetan kalteak pairatu dituzula erakusterik baldin baduzu aurrera segitu dezakezu. Denbora galdu duzula, lana, dirua... edota beste kalte batzuk pairatu dituzula erakutsiz. Baina oso bide zaila da. Oso zaila, halaber, euskaraz egin ez zaizulako kalte materialik izan duzunik frogatzea. Bestalde, Administrazio batera baldin bazoaz eta ez badizute euskaraz erantzuten eta ez badizute itzultzailerik jartzen... beste hainbeste.
A. Euskara erabiltzeko eskubidea ez errespetatzeagatik sartu duzuen kasuren bat aipa egidazu.
E.G. Une honetan Eusko Jaurlaritzako Bizkaiko Lurraldeko Nekazaritzarako Erakundeko sail baten kontra sartua dugu kausa. Arazo zibil bat medio, guk tramitazio guztia euskaraz sartu dugu, eta Administrazioak itzulpena eskatu zuen. Hori zela eta, funtsezko eskubideen babeserako prozedura berezia sartu genuen, eta berehala euskarazko itzulpena egiten hasi ziren. Baina guk nahi duguna da onar dezaten funtsezko eskubide bati uko egin diotela. Orain hizkuntz eskubideei heldu diegu, administrazioaren defentsaren jarrera hizkuntz eskubideei dagokienez erabat euskararen kontra joan baita.
Alberto Irazu
33

GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzAdministrazBesteak
PertsonaiazGARAI1

Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da

Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.


Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari

1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]


2025-05-30 | Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia

Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]


Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak

EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.


Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak

Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.


AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas

Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.


2025-05-30 | ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon

Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.


Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk

Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.


Bunkerretik ihes egiteko manifestua

Heriotzak Eduardo du izena

  • Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
  • Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
  • Noiz: Maiatzaren 23an.

-------------------------------------------------------------

Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]


2025-05-30 | ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...

Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]


Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera

Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]


Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k

AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”

Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]


CAF Palestinan eraikitzen ari den trenbidearen bigarren fasea hasi izana salatu dute

Okupatutako Jerusalemgo Ekintza Nazional eta Zibileko batzordeak jakinarazi du trenaren bigarren fasearen hasiera, eta gaitzetsi egin du kokalekuen arteko komunikazioa indartzea duelako helburu. Zisjordanian 22 kokaleku berri ezarriko dituela adierazi du Israelek.  


Eguneraketa berriak daude