«Europa zaharkituta dago, horregatik da protekzionista»


1993ko martxoaren 21ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Iñigo Garaialde IKEI-ko ekonomilariari elkarrizketa
«Europa zaharkituta dago, horregatik da protekzionista»
Iñigo Garaialde, IKEI-ko ekonomilaria
Hamalau urte daramatza Ikerketarako Euskal Institutuan Iñigo Garaialde ekonomilariak. Makroekonomia alorrean ari da 45 urteko donostiar hau, eredu ekonomikoetan espezialdua. ARGIA. Dioten bezain sakona al da gainean dugun krisia?
IÑIGO GARAIALDE. Egitura krisi bat dago 70eko hamarkadatik. Mundu gerraz geroztik 30 urtez luzatu zen hazkunde handiko prozesua _ia langabeziarik gabe, kapitala guztiz berritzen, Europaren bateratzea eraikitzen_ 73an eten zen. Lehen ere baziren mugimendu ziklikoak, baina oraingoak beti langabezia handiarekin, konpetitibitate posizio kaskar batekin, finantz arazo handiekin, gertatzen dira. Egitura krisian daramatzagun 15 urteotan eta orain egoera txar baten zuloan gaude.
A. Zer da oraingoa: atzerapena, estankamendua, zero hazkunderantz goazela...?
I.G. Pazifiko alderantz begiratuta _Tailandia, Singapur, Taiwan, eta abarretara_, hazkundean daude azken hogei urteotan, Europa konpetentzia galtzen ari den heinean han potentzia bihurtzen ari dira. Europa estankamendu egoeran dago, eta argiena langabezia zifretan ikusten da. Europan gainera atzeranzko fase batean gaude, eta une batzuetan hazkunde negatiboa ere gerta daiteke.
A. Zer gertatzen zaio Europari?
I.G. Europako aparatua zaharkituta dago: teknologia, industria kultura, kudeatze metodoak, agenteen papera... beste sistema batzuen aldean atzera geratu da. Horrek azaltzen du gure protekzionismoa, GATTeko negoziaketetan ikusi den moduan: gu ez gara besteen merkatuetan sartzeko gai eta ez daitezela besteak gurean sartu.
A. Txinan hazkundea iaz % 17koa izan omen zen, gizadiaren laurden batena alegia.
I.G. Txina Pazifikoko hazkunde uhinean doa, eta Afrika, aldiz, zulorik beltzenean murgildu da. Dena dela, egia da munduko sistema bera dagoela krisian: gauzak egiteko moduak zein horien egileak aldatzen ari dira. Multinazionalizazioa fenomeno funtsezko bat da gaur. Estatua bera aldatzen ari da. Lehen dena estatu barnean egiten zen, eta orain estatutik kanpo. Lehen krisialdiak ekonomia errealarekin oso loturik zeuden; gaur finantz mugimenduak mugaezinak dituzu, agenteak multinazioanalak direlako, kapitalak asko mugi daitezkeelako, eta kapital metaketak askoz handiagoak direlako. Gaur holding-ek lehengo estatu batek zuen indarra dute. Ia produktu guztietan dozena erdi bat ekoizleek kontrolatzen dute merkatua. Eta hori egoera berria da.
Pello Zubiria
23-27

GaiezEkonomiaBesteak
PertsonaiazGARAIALDE2
EgileezUBIRIA2Ekonomia

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Eguneraketa berriak daude