«Etnia, lurralde historiko eta sentimenduen arabera banatu ditu Europako lurrak»
Europako herriak historiaren une honetako protagonista bereziak bihurtu dira, batez ere sozialismo errealaren eztandak ekarri dituen haize indartsuen eraginez. Baina zein herri, etnia edota naziok osatzen dute Europa? Gure artean, oro har, Europako osaketari buruzko ezezagutza nabarmen samarra da. Josu Tellabide, 49 urteko donostiarra eta Aranzadi elkarteko kideak osaketa horri buruzko bere hurbilketa berrargitaratu berri du. Berarekin jardun dugu mapa eta, batez ere, Europako egungo zenbait gune gatazkatsuz.
Bebin Oiartzundik Goizuetara oinez joan eta konturatu nintzen, niri eskolan esandakoaren aurka, Nafarroan ere euskaraz hitz egiten zela. Sekulako aurkikuntza izan zen niretzat. Orduan ikusi ahal izan nuen nire gutxiengo hori ez zela horren txikia eta zertxobait handiagoa zela, Nafarroan ere euskaraz egiten zela. Hortik etorri zitzaidan gutxiengo, hizkuntza eta herriei buruzko zaletasun guztia.
Lurralde historikoak eta administratiboak errespetatzen saiatu naiz, baina nolabaiteko aztarna kulturalak edo herri izatearen sentimendua geratzen diren lekuak ere kontuan hartu ditut. Irlandarrek, esaterako, hizkuntza galdu dute baina badute nazio bat izatearen sentimendua. Dirudienez, hizkuntzak bakarrik ez du nazionalitate bat osatzen. Erlijioak edo beste elementu batzuek ere izan dezakete indar hori, horra hor bostela juduen kasua, ez dago etniarik baina estatu bat egin dute.
Okzitaniari dagokionez, lehen aipatu ditugun sentimenduen kontua da, oraindik ere aztarna batzuk geratzen dira, eta kontuan hartu behar izan ditut. Flandriarena izan liteke beste adibide bat, zergatik jarri muga Flandria eta Herri Behereen artean?
Bilakaera historikoagatik, besterik ez, kultura berbera dute eta.
Tarte horretan, Bosnia harrapatuta geratu izan da, eta etnia bat dela irakurri izan badut ere, Bosnia jende eta kultura desberdinak topo egin duten lurralde historiko bat besterik ez da.
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]