«Intsumisioa euskal nazio mailan ikusten dugu»


1992ko azaroaren 29an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Iparraldeko intsumisoari elkarrizketa
Ipar Euskal Herriko lehen intsumisoekin solasean:
«Intsumisioa euskal nazio mailan ikusten dugu»
ARGIA. Zergatik hautatu duzu 11 hilabetez eragozle izan ondoren intsumiso bilakatzea?
IÑAKI IRIGOIEN. Erran behar da eragozleak Iparraldean kultur taldeetan lan egiten dutela batez ere. Dinamika horretan egon naiz ni ere, baina beste arrazoi batzuk ere kontuan hartu behar dira: zerbitzu sozialak dirauen bi urteetan oinarrizko giza eskubideak galtzen dira eta (bozkatzeko eta greba egitekoak). Estatuak eskulan merke eta fortzatua du justizia militarrak kudeatzen eta zigortzen duen diziplina baten menpe egonik eta, azkenik, Iparraldean zapaltzaile den armadari ukoegin hehar zaiola uste dut.
A. Jarrera hori izan al da armadaren aitzinean Patxak izan duen bilaaeraren lekuko?
ERIK LEXARDOI. Arrazoi horiek oinarrizkoak izan dira. Gainera, hemengo gazte zehatz batuen egoera ikusiz, ez dugu baztertzen hasieran genuen eragozpenaren aldeko jarrera, hau da, desertzioa nahiz aske gelditzatzeko aukera–baldintzak betez–izatea.
A. Bestalde, zuen atxiloketa dela eta, zer aurkitu duzue koartel militar eta presondegietan?
NIKOLAS PADRONES. Hasiera batean kasernara eraman ninduten; eta bitxi gertatzen bazaigu ere, bertan intsumisoekin tratatzen ohitura dute, Jehovaren lekukoak direla eta aspalditik intsumisioa hedaturik bait dago.
E.L. Nik desberdintasun bat antzeman dut Bordeleko gazte zentruaren eta espetxe zibilaren artean: Bordelen gazteek ez zuten ulertzen nola nahiago nituen espetxeko 10 hilabeteak soldadutzako urtea baino. Gradignan-en, aldiz, euskal preso moduan ikusi ninduten eta kontzientzi preso politikotzat
A. Justiziari buruz ere zer esanik izango duzue.
N.P. Ezin dugu justizian sinetsi, argi azaldu baitigu intsumisioaren aldeko mugimendua apurtu nahi zuela lehenik guri kondena luzeak ezarriz, eta ondoren gose grebara jo eta aitzakiaren batekin libre utzi nindutenean eta, berriro ere beste intsumiso bat espetxeratu dute. Hala ere, Kasazio Gortera joko dugu desertoreei egotzi eta guri leporatzen diguten obedientzia falta gainetik kentzeko. Intsumisiorako eskubidea onartua izateko Europako Epaitegietara baita Europako Parlamentura ere.
A. Zein ondorio izan du Iparraldean eta Frantzian intsumisoen borrokak?
N.P. Kolektibo batean antolaturiko, lehenak izan garenez gero, oihartzun handia izan du. Borroka antimilitarista indartu dugu eta AI nahiz intelektual askoren laguntza izan dugu.
E.L. Hemen, alderdi politikoek ez zuten ikusten egokia intsumisio borroka baina jasan dugu egoera erabateko sostengua lortu dugu: politikariak–Koxe Larre eta Abeberri–, familiak... Iaborari giroan ere bai.
A. Etorkizunari begira, zein da zuen ikuspegia?
I.I. Epaitegietan euskaraz deklaratzeko eskubidea aldarrikatzen dugu. Bestalde, intsumisioa euskal nazio mailan ikusten dugu eta, beraz, Hegoaldekoekiko harremanak prioritarioak dira (Kakitzat, KEM, Jarrai...). Eta Estatu frantziarrean kontzientziatze lana egin dugu.
E. L. Bost intsumiso berriak Patxakoak ez izateak erakutsi du ez dela talde bati mugaturiko moda eta pittaka-pittaka, ea herritarrek honen gibelean bertze zerbait badela sentitzen
N.P. Baikor gara badakigulako gure inguruan gazte andana intsumiso izateko prest dagoela, giro abertzaletik at dagoen anitzek ere izan duten jarrera ikusiz.
21


GaiezGizarteaSoldaduzkaItsumisioaBesteak

Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude