«“Txikia”ren poesiagintzaren iruditeria goi mailakoa da»


1992ko ekainaren 07an
Jon Aranori elkarrizketa
Jon Arano, poemen bilduma eta prestaketa lanen arduraduna:
«'Txikia'ren poesiagintzaren iruditeria goi mailakoa da»
ARGIA. Zerk bultzatu zaitu 'Txikia'ren poemak bildu eta argitaratzera?
JON ARANO. Txikitan, bere heriotzaren lehen urteurrenean, halako erakargarritasun bat sortu zidan Eustakio Mendizabalen hilobian irakurri nuen bere poema prototipoa. Eta orduz geroztik, neure baitan handitzen joan da bere literatur lanarekiko jakinmina.
A. Ezaguna al zen kultur alderdi hau?
J.A. Neurri handi batean ez da batere ezaguna bere alderdi hau, baina euskaltzale, olerkari eta kanta egile gisa bazen bere berri; izan ere, Guk taldeak bere hainbat olerki kantuz eman zuen.
A. .Nabari al da eraginik itsasondoarraren poesia gintza?
J.A. Eragin ugari igar daiteke, baina ezin ahantz daiteke urte luzeak emana zela Lazkaoko beneditarren artean. Garai haietan, Lazkaoko 'unibertsitatea' dei daitekeen hartan, Orixeren poesia zen jorratu egiten zen ia langai bakarra, oso estimatua bait zen. Lizardi ere langai zuten ikasleek. Lauaxeta oraindik ez zen ikasia izaten hasia eta Aresti eta Miranderen langintzak ez zuen gaur egungo arrakastarik, 1967 urtearen inguruan ia ezezagunak baziren ere, tarteka ezkutuan aritzen ziren berauen irakurketak egiten. Baina zein urtetan izan zen kontuan hartuta, urte haietatik aurrera burutu zuten bilbotarrak eta Parisen sortutako zubrotarrak beren literatur produkzioaren zati handi bat.
A. Zein da literatur mailan Eustakio Mendizabal "Txikia"ren ekarria?
J.A. Bildu ditugun poesia hauetan argi antzematen da hainbat jarrera sozial, bere garaian aurrekari izan zitezkeenak, "Berri zaharra" poeman adibidez. Era berean, erahiltzen duen iruditeria epiko, liriko eta dramatiko aztereta sakona merezi du, goi mailakoa da.
A. Zeintzuk dira erabili zuen euskararen berezitasunak?
J.A. Orokorrean, baturanzko joera nabaria da, ezin ahantz bait duiteke l968an eman zirela euskara baturanzko lehen urratsak: harrigarri egiten zaigu garai hartan idatziak izanik, batura zenbat hurbildu zen ikustea. Gainera, euskalkiak jorratu eta gero, bere sorkuntza lanean bakoitzari osagarriak erabiltzen saiatu zen. Formari begira, aditz trinko edo sintetikoekiko joera ia neurotikoa aipa daiteke.
A. Ia hogei urte pasa izanak zaildu egin al du biltze kan hau?
J.A. Beno, lana izugarria egin dugu batera eta bestera deika, jendearekin hitz egiten... Baina idazlan gehienak Eustakioren koinatak zituen bilduak eta berari esker jaso ahal izan ditugu. Hala ere, azken boladan idatzi zituenetatik batzuk bildu ahal izan ditugu, baina oraino besteren arrastorik izan ez badugu ere. suposatzen dugu agian interesgarrienak izan zitezkeenak falta direla.
Ritxi Lizartza

GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakARANO2
PertsonaiazARANO2

Azkenak
Aroztegiko epaiketaren kronika (bosgarren eguna)
Frogarik gabe, zigor eskaera gogorra auzipetuen gainean

Fiskalak eta akusazio partikularrak zazpi auzipetuen zigor eskaerak berretsi dituzte, 46 hilabeteko kartzela zigorra eta 56.000 euro enpresei egindako kalteen ordain gisa. Auzipetuen abokatuek absoluzioa eskatu dute. Epailearen eskuetan geratu da erabakia.


Arabako zentral fotovoltaikorik handienari baimena eman dio Espainiako Gobernuak

231.000 panel jarriko dituzte, Arabako hego-mendebaldeko ehun hektareatan zehar: Armiñonen. EUskal Herriko bigarren eguzki parke handiena izango da.


2025-05-23 | Gedar
Preso politikoei harrerak egitea debekatzen saiatuko dira berriz Espainiako Estatuan

PPk Senatuan proposatu du, gainera, euskal preso politikoek damua erakutsi behar izateko xantaia areagotzea.


2025-05-23 | ARGIA
Arantxa Tapia fitxatu duen enpresak diseinatuko du Jaurlaritzaren mila milioi euroko inbertsioa

Maiatzaren 22an EAEko Legebiltzarrak mila milioi euro zorpetzeko lege proiektua onartu du “zientzian, teknologian, enpresan eta industria sektorean eragiteko”. Naiz hedabideak jakitera eman duenez, Eusko Jaurlaritzak KPMG Asesores SL enpresari eskatu dio plana... [+]


2025-05-23 | Irutxuloko Hitza
Aldi baterako alokairu kontratuen “iruzurra” salatu du Donostiako Stop Kaleratzeakek

Donostiako Parte Zaharreko maizter batek 11 hilabeterako alokairu kontratua bost urterako legezko kontratu bihurtzea lortu du.


Netanyahuk dio ‘Palestina askatu’ dela gaur egungo ‘Heil Hitler’

Washingtonen Israelek duen enbaxadako bi langile tiroz hilda agertu eta gero egin ditu adierazpenak Netanyahuk. Israelgo Gobernuak zuzenean lotu ditu Washingtongo erasoak eta  Europako zenbait gobernuburuk Gazako sarraskiaren aurka egindako adierazpenak.


Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


“Arau askorekin jaten ikasten badugu, agian ez ditugu gorputzaren beharrak nabarituko”

Mireia Centeno Gutierrez psikopedagogoak haurren elikaduraren inguruko zenbait gako eman ditu; hala nola jatera behartzeak eta jakiak debekatzeak dituen ondorioak aipatu ditu.


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


2025-05-22 | ARGIA
Bizilagunekin plataformak ‘Donostia Tropikala’ festa egingo du maiatzaren 30ean

Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.


Eguneraketa berriak daude