«Ganaduzaleak, lege aldetik, ez gara batere babesturik sentitzen»


1991ko abenduaren 08an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal Herriko kuatreroen arazoa dela eta, Juan Bautista Arruabarrena ganaduzaleari elkarrizketa.
Juan Bautista Arruabarrena, ganaduzalea
«Ganaduzaleak, lege aldetik, ez gara batere babesturik sentitzen»
ARGIA. Aralar inguruan ganadu lapurketarik izan al da azken aldi honetan?
J.B. ARRUABARRENA. Bai desagertu izan dira ale batzuk, baina ganaduzaleek askotan esaten dute harrapatu egin dizkietela. Batzuetan egia izaten da, baina gertatu izan da handik denbora gutxira aberearen hezurrak aurkitzea. Zenbait jenderen esanez ezin da fidatu.
A. Nolakoak izan dira lapurketak?
J.B.A. Egunez izaten dira, Iapurtutako ganadu hau larrean izaten delako, erdi basatia. Normalean kuatreroak beraien ganaduarekin igotzen dira mendira, eta han beraienak ez diren abereak hiltzen dituzte, erdi basatiak eta ez basatiak, denak batera behera jaitsiz. Gero, kamioietan sartu, eta lapurtutakoak banatzea besterik ez zaie falta.
A. Eta honek zenbateko diru galera suposatzen dizue ganaduzaleoi?
J.B.A. Larreko behi hat 150.000 eta 160.000 pezeta bitartean saltzen da normalean. Zalditeria 160.000 eta 180.000 pezeta inguruan ibiltzen da. Hau kontuan harturik pentsa zer diru galera izan ditzakeen behi batzuk ohosten dizkioten ganaduzaleak. Diru asko, berreskuratzen ez dena.
A. Legalki babesturik ikusten al zarete lapurketa hauen aurrean?
J.B.A. Ez, ez gara batere babestuak sentitzen.
A. Elkarte bat osatu behar duzue Aralarko ganaduzaleok, ez da hala?
J.B.A. Bai, paper ofizial guztiak lortu ditugu jadanik eta hemendik oso denbora gutxira lortuko dugu geure elkartea gauzatzea.
A. Zenbat herritako ganaduzaleak egongo dira elkarte horretan?
J.B.A. Hamalau herritakoak gara denak. Ordizia, Lazkao, Amezketa... Asko gara.
A, Berreskuratzen al dituzue inoiz laparturiko ganadu buruak?
J.B.A. Ez, inoiz ez. Orain urte batzuk Lazkaon, zaldi bat lapurtu zuten. Nafarroa aldekoak ziren lapurrak. Harrapatu ere egin zituzten baina handik gutxira kalean zeuden, ez zieten ezer egin.
Negurako asegurua ere egiten dugu, baina aseguru horrek ez ditu lapurketak estaltzen, bigarren pertsonei eginiko kalteak baizik, eta orduan guk inoiz ez dugu ezer jasotzen galdutako aberearen truke.
A. Eta ba al dakizue zer egiten duten abere horiekin?
J.B.A. Beno, oso zaila da hori jakitea, baina adibide bat emango dizut. Orain sei bat urte bi behor desagertu ziren Amezketan. Zamorako soro batean ari ziren lanean denbora gutxira. Hemendik harrapatu eta gero sareren bat eratu dute, azoka eta bitartekarien bidez saltzen joateko. Hori uste dugu ganaduzaleok behintzat.
Amagoia Iban
27

GaiezEkonomiaLehen sektoAbeltzantza
PertsonaiazARRUABARRE1
EgileezIBAN1Ekonomia

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude