Txanpa Ta Kresalakoakin Izketaldia


1965eko irailaren 19an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Luis Etxaburu "Latxanbre" eta Mari Carmen Zubikarai, "Txanpa" dantzataldearen arduradunei elkarrizketa
Gerardo Garramiola eta Jose Luis Ibaibarriaga, "Kresala" dantzataldearen arduradunei elkarrizketa
Gure Dantzariak
Txanpa Ta Kresalakoakin Izketaldia
Gure euskaldun izakera galtzen doalata beti illeta joten ez gara ibilliko. Pozgarrl yakun zerbait be ikusten da: gure dantzen, biztualdia.
Gaur, espatadantzarien dantzak indartsuen egon diran denporetan bezin indartsu aurkitzen dirala esango genduke. Aldi oneitan atse denik artu barik diardue gure espatadantzariak gure dantzen edertasunagaz batera, baster guztitietara poza ta alaitasuna za baltzen.
Ta etxe barruko kontuak ez dira bakarrik: aberritik kanpora be erakutsi dabe zelako dantza ede rren jaube garan euskaldunak. Goizaldi, Andra Mari ta abar talderen lana goragarria izan da.
Goragarria ta txalogarria balta be lan oneitan diarduen espata dantzari guztien lana. Dantza utzakin ez dogu ezer egiten, ez dogu ezer egiten, ez genduke nai dantza utzakin gelditzerik, baiña dantzak be biar doguz, dantzak be Euskal Erria diralako ta alaitasuna izanagaz gaiñera gazteengan euskalduntasun oso baten azia izan lekezelalako.
Ondarrun dantza talde bi daukaguz: Txanpa ta Kresala. Biak ederrak, edonun lotsa barik agertzeko modukoak.
Lenengoaren erakusle Etxaburu tar Luis da"Latxanbre" ezizenez, bere andregai Zubikarai-tar Ma_ ria Carmenek lagunduta. Kresala'ko arduradunak Garramiola tar Gerardo ta Ibaibarriaga-tar Jose Luis
Bi taldetakoak ikaragarrizko lana dagie. Uda ta negu egunero ekiten dautse erakuste lanari.
Eroapena, pazientzia be biar da askotan mukirik be kentzen ez dakien umeai dantzan erakusteko.
Euren antik entzunda jakin nai izan doguz aldizkari onetan agertzeko euren kontuak eta lenengo "Latxanbre"gana joan gara. Ta asi gara beragaz jardunean,
–Kaxo adiskide, Txanpa-ko kontutxu batzuk jakin naian nator ZERUKO ARGIA_n argitaratzeko. jakiña zeuk eragozpenik jartzen ez badozu.
–Jaungoiko maitea, ori esateabe
-Tira ba. Uste dot aurten aspertu be egingo ziñela dantzan, erri ta erteste egin dozuen bestegaz.
–Aspertu ez, naita izerdi asko jaurti.
–Zenbat aldiz egin dozue dan tzan.
-Askotan; erri naiku ikusi doguz. Deba, Deusto, Erandio Eibar Elgoibar, Bermeo, ta Lujuan izan gara. Ta jakiña errian be iru lau aldiz dantzatu dogu:
-Zenbat lagunek osatzen dau Txanpa?
–Larogetamar, bederatzi aldratan, iru urtetik ogetabi urte bitartekoak, ni zarrena nazala.
–Ainbeste lagunek, gastuak be eukiko dozuez ba?
–Asko, jendeak uste daben baiño geiago; baiña polito lagundu dausku erriak ta ez gara txarto gelditu. Baiña, aurrerantzian be laguntza orren premiñan gagoz ta ez dauskula ukatuko uste dot.
–-Adiskide, Txanparen kontuai lagata zeure zeuriak esatea ez litzake txarto etorriko. Andregaia lagun dozula marka gogorrak egin dozuz dantza azkean. Zenbat norkgeiagokara joan zarie?
–Amalau erritan, ta ez dogu txarto urten; lenen be gelditu gara ta bigarren sarri. Beintzat, bederatzi kopa irabazitakoak or dira nunbait Baten Bizkai'ko onenari irabazi geuntsan ta Gipuzkoa' ko onenakin be ainbatean ibilli gara.
–Ederto, ta ia datorren urtean Euskal Erriko txapeldun izatera eltzen zarien.
Ondarruko dantzen kontua erdiz ez emotekotan derriorra da Kresala'koen kontuak aizetara ataratea ta euren tokira eldu garanian an ebiltzan izerditan Gerardo ta Jose Luis oraintxe asi ta geroago gelditu txiki batzuai ezin erakutsita, andra batzuk ta ume pillo andi bat alboetan jarrita ixil ixilik euskezala.
–Zelan dira ba Kresala'ko goraberak?
Ondo esan biarko. Lana egin biar sendo, baiña lana egin ezkero beti dauko ondoren ona dantza kontuak.
–Aurten dantzaldi asko egin dozuez.
–Bai, uste genduan baiño geiago. Erri ta erbeste salto ederrik egin dogu. Berriatua, Mutriku, Eibar, Urretxua Deba, Santutxu, Deusto ta errian bi edo iru bidar ikusi galtue; zuen Kamiñazpi'n be bai.
–Orduan, emendik aurrera atsedena artu biarko dezue?
–Ez, atseden itzik ez dogu nai entzun be, gaxo giñaken ezaugarria izango litzake ori ta. Aurtengo neguan be dantza barriak erakustea dala, edo ume barriak sartu dirala otzik ez dogu eukiko emen.
–Zenbat lagun zarie Kresalakoak?
–Larogetabost inguru, iru urtetik amaseira artekuak.
–Ta aurrerako asmoak?
–Betikoak; beti aurrera jo ta ke dantza barriak ikasiagaz.
–Izketaldiari amaia emoteko azkenego itauna: Diru laguntzik izan dozue?
–Gitxi,'ia ezer be ez.
–Bazuek be merezi dozue. Nik uste dot au irakurtean zuekin be erritarrak gogoratuko dirala. Dana dala, ez atzeratu beintzat.
Ementxe amaitzen da Txanpako ta Kresala-ko buruakin euki dogun jarduna. Baiña ez neuke nai eurei eskari bat egin barik amaitu.
Ondarru'n gorakada andia egin dau dantza sueltoak aurtengo udan, eurai eskerrak. Baiña, oraindik dantzan egiten ez dabenak geiago dira, ez dakielako. Ta orreik ikasteko bidea egin biar da. Orretxegaitik auxe da nire eskaria: dantza bardiña ta erreza erakutsi biar dozuela bi aldetakoak.
Kanpoko dantzakin gertau dana kontuan euki egizue.
Twist, gaitza (zailla) dalako banakaren batek ikasi dau bakarrik ta yenka, ostera erreza dalako erri guztiak egiten dau.
Orixeba, erreza ta bardiña.
KAMIÑAZPI
7

GaiezKulturaDantzaDantzariak
GaiezKulturaDantzaEuskal Dant
GaiezKulturaDantzaTaldeakKRESALA
PertsonaiazETXABURU1
PertsonaiazUBIKARAI1
EgileezKAMIÑAZPI1Kultura

Azkenak
Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Bilboko Udalak muntatu gabeko eszenatokia, mehatxuak eta kronika faltsu bat

Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.


Israelek Espainiako Vueltan parte hartzeko eskubidea daukala esan du txapelketaren zuzendariak

Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.


Jon Sarasua
“Ikusi behar dugu zenbateraino komeni zaigun sententzia judizialen akzio-erreakzio jokoan sartzea”

Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]


Komunikazioa errazteko eta mintzamenaren errehabilitazioa lantzeko IA-Speak tresna garatzen ari dira Nafarroan

Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.


Aste Nagusia manteroen erreparaziorako eta justiziarako aukera gisa

Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.


Sexu-indarkeria Antartikako ikerketa-base estatubatuarretan

AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.


Eguneraketa berriak daude