Imuntzo eta Beloki: «Eboluzioari ateak zabaldu behar zaizkio»


1991ko urtarrilaren 27an
Imuntzo eta Belokirekin trikitixaz
Doinu biziak eta musika molde berriak plazaratuko dituzte soinu eta panderojoleok
Imuntzo eta Beloki: «Eboluzioari ateak zabaldu behar zaizkio»
Baserriak eman zion izengoitia Juan Ramon Azpitarteri, Imuntzo. Eleuterio Jauregik, Makalok, bigarren abizena nahiago izan zuen musika kontuetarako, lehena ezaguna izaki, eta lagun artekoa, berriz, Imuntzori gustatu ez zitzaiolako. Animoak piztuta, trikitixa medio, umore eta festagiroa zabaltzen ederki asmatu duen bikote honek, aurki jarriko du bere sorpresatxoa kalean.
ARGIA. Nola ikusten duzue eratu berria den Trikitilari Elkartea?
IMUNTZO, Bilera burutzeko adina jende urtean behin bakarrik lortzen du Trikitilari Elkarteak. Biltzen diren 50-60 horietatik gehiengoa zaharra da, aspaldi honetan trikitixa munduan gehiegi ez dabilena, eginkizun nagusitzat omenaldia antolatzea duena. Ez diot meriturik kentzen inori gorazarrea eskaintzeari, ez dut egin behar ote den zalantzan jartzen, baina gazteei interesatzen zaizkien gaiak, txapelketak esate batera, ez dira aipatu ere egiten.
BELOKI Trikitixaren mesederako egin lezakeen guztia ongi etorria da. Beste edozertan jarri aurretik, ordea, ilun dauden kontuak behin betirako argitzea luke eginkizunik premiazkoena. Azken aurreko txapelketatik honuntz, lau urteetan ezagutu ditugun berrikutzak zer diren azaldu behar du, eta bide batez zer den fandangoa, zer trikitixa, zein den historia, nondik datozen aldaketak eta nora garamatzaten argitu. Debatea serio sortu behar da, ezeren beldurrik gabe, aportazioak egiten dituen jendeari deitu eta haiekin eztabaidari ekin behar zaio.
ARGIA. Zer iruditzen zaizkizue txapelketak?
IMUNTZO. Jende asko biltzen duten neurrian interesgarriak dira, gazteria zaletu egiten dute. Kontu haundia behar du izan, ordea, antolatzaileak. Ezin zaio sormenari inolako mugarik jarri. Eboluzioari ateak zabaldu behar zaizkio, trikitixa hil egingo bait da bestela.
BELOKI. Joera berrietan hasi direnei ez zaie meritua aitortu, ez da hauen sormena zuzen baloratzen jakin izan. Erraza da oso betidanik entzun izan dugun klasikoaren arabera juzkatzea piezak. Belarrietara sekula iritsi ez zaigunari eritzia errespetoz emateko gauza ez gara izan.
ARGIA. Txapelketa eskaera badago. Zabaltasuna behar omen da. Posible al da denentzako balio izango duten erizpideak finkatzea?
BELOKl. Argitzeke dauden arazoei irtenbidea aurkitzen ez zaien arte harritzen zait.
ARGIA. Joera berriei ateak isten zaizkiela diozue. Aldatuko al da egoera?
BELOKI. Ateak itxi baino, itxita zeuden lehendik, ez bait da inoiz azterketa sakonik egin. Jendea oso tradizionalista izatea, eta hortik dator iskanbila guztia, onargarria izan liteke, baina hitz egin dezagun, ideiak sortuko dira. 86ko txapelketan jendeak betikoa entzungo zuela uste zuen, baina han tokatu zitzaiona oso diferente eta nahasia egin zitzaion. Ez zuen salto ikaragarri hori onartu.
ARGIA. Onartuko al du?
IMUNTZO.-Denbora medio.
ARGIA. Nondik datorkizue bokazioa?
IMUNTZO. Gurean ibiltzen zen artzaiak irakatsi zizkidan neri hark zekizkien kantuak. Hari esker hasi nintzen musika maitatzen. Bost urte nituen orduan. Sei bat urte nituela solfeo ikasten hasi nintzen. Solfeo bost urteak egin, armonia bi, eta soinu haundia hiru urte egin nituen. Hamalau urte betetzerako, seko nazkatuta, utzi egin nion eta trikitiari ekin nion.
BELOKI. Nik dantza izan dut gustoko. Trikitixak, egia esan, ez ninduen gehiegi erakarizen hasieran, Imuntzo ezagutu nuen arte. Nere lehenengo saioa atabalarekin egin nuen musika munduan, txistulariekin jotzen nuen. Horixe lehenengo instrumentua. Gero txaranga batean hasi nintzen. Azkenean, Albizturko pandero-jolearengana jo eta harekin ikasi nituen lehenengo kolpeak, atabala medio erritmoari heltzea ez zitzaidan zaila egin.
ARGIA. Nolakoa dator azkenengo diskoa?
IMUNTZO. Aurreko diskoko kantuak goxoagoak, melodikoagoak, sentimentalagoak dira oraingoan grabatu ditugunak baino. Disko berrian kaleratuko ditugunak, soinu aldetik bizi-biziak, digitazio haundikoak izango dira.
ARGIA. Soinu eta panderoaz gain, beste instrumenturik disko honetan?
IMUNTZO. Lehenengo kantua baladen tankerakoa da, lentoa. Horretan pianoa, bibolina, eta txeloa agertzen dira soinu eta panderoaren lagungarri. Bigarren kantuan, bateria, akustika, flauta eta klarinetea. Tronpetak, teklatuak,...
ARGIA. Horrek zer esan nahi du klasiko bihurtu zaretela?
IMUNTZO. Ez, erritmo aldetik bizi-biziak dira, alaigarriak, lehengoen antzean, baina musikalki oraingo erakoak dira.
ARGIA. Norenak dira doinuak?
IMUNTZO. Musika geurea da. Epelarrek ere parte duela esan beharra dago. Hark, nahiz eta panderoa utzia izan, asko lagundu digu.
ARGIA. Kantuen letrak, norenak dira?
BELOKI. Letrekin ni arduratu nintzen. Batzuk nik asmatutakoak dira, beste batzuk liburu zahar eta berrietatik hartu eta moldatu ditudanak, Joxe Austin Arrieta, Aresti eta beste hainbat autoreen letrak hartu eta errima eta neurria egokitu dizkiedanak. Beste batzuk Pello Zubiriak, Mikel Mendizabalek, Joxean Ormazabalek, Narbartek... guretzat bereziki sortu dituzte.
Gaien aldetik, ironikoak, ekologiari buruzkoak, Egunkariari eskainitakoa,... zerrenda zabala osatzen saiatu gara.
ARGIA. Zer du on trikitixak?
IMUNTZO. Izugarri indatzen ari dela, gazteen artean batez ere.
BELOKI Azken urteotan, apreziorik bat ere ez zitzaion lekuetan agertzen hasi dela. Rock munduari begiratuz gero, maiz hartu izan da kontutan. Diskoteketan ere jotzen da trikitixa gaur egun. Ez da berbenetako lagungarri soila, protagonista ere bada.
ARGIA. Ez al da trikitixa, modernizatze bide horretan agortzen ari? Ez al da instrumentu bat gehiago bilatatzen ari?
BELOKI. Beste hainbat instrumenturekin jotzeak ez du agortzen ari dela esan nahi. Alderantziz dela esango nuke. Orain arte beharrik izan ez duenak trikitixara jo izana erakargarritasuna somatu dion seinale.
IMUNTZO. Trikitixa beste edozein instrumenturen mailakotzat jotzen da gaur egun. Garai batean talde batek sortutako kantuak jotzea agintzen zitzaion trikitilariei. Orain, ordea, trikitilariek sortutako kantuak jotzen dituzte taldeek.
BELOKI. Modernizatzea ez da sekula egin ez dena egitea. Taldeen mailakoa izatera heltzen ari da.
ARGIA. Orduan, hamar urteren buruan, altaboza jarri eta soinua eta panderoa joko da ala ez?
IMUNTZO. Denetarako jendea dagoen bezala, horretarako ere izango da hor. Toki aproposak ere egongo dira. Gaur egungo festa askok horretan iraungo du.
ARGIA. Zein da zuen bidea, taldea?
IMUNTZO, Ez dakit. Ez gara horretan pentsatzen jarri. Ez dugu etorkizunerako planik egitea maite.
ARGIA. Zer du txar trikitixak?
BELOKl. Egia da azken lau urteotan trikitixa asko zabaldu dela, leku askotara heltzen dela, jendeak gauzak antolatzen dituela, baina honek ere badu bere alde txarra. Txapelketa gehiegi antolatzen da, haurrekin batik bat. Honek umeak gehiegi erabiltzea dakar.
IMUNTZO. Beste alde batetik ere, batzuk sakela ederki berotuko dute umeen kontura. Ez da bide egokia.
BELOKI. Ikusi izan ditugu umeak negarrez, gurasoak elkarrekin haserre, epaimahaikoekin marmarrean. Askotan gurasoen frustrazioen ispilu dira gauza hanek. Okerreko pausoak ematen dira.
ARGIA. Ikasleari ba al dakarkio abantailarik txapelketak?
IMUNTZO. Abantailarik? Endredo besterik ez dira. Lau pieza ikasi eta menderatu arte izugarrizko denboraldia egin behar duzu soinua hartuta. Tentsio haundia jasaten da. Ondo irteten ez bada, gehienetan, bihotzondoko ederra hartu eta etxera! Txapelketan parte hartu behar duen umeak bizpahiru ordu eskaini behar dizkio egunero soinuari, eta estudioak?
ARGIA. Zertan erakusten zaio ikasleari trikitixa eskoletan?
IMUNTZO. Kantuak ikasten aurrena. Kantua ikasi eta menderatutakoan, piezari bere zentzua ematen, gozatzen, ze erritmotan jotzen den, parte bakoitza nola jo beharra dagoen, gozo-gozo jo behar badute nola, garbi jo behar denean nola...
ARGIA. Non geratzen da guzti horretan bakoitzaren nortasuna?
IMUNTZO, Zenbaiti antzematen zaio, baina oso gutxiri.
ARGIA. Bultzatzen al dituzue ikasleak gauza berriak egitera?
IMUNTZO. Nik bai, baina ez dira atrebitzen. Musika ondo jakin behar da, akaso, horretarako. Dakigunok ere ez dugu aparteko saiorik egiten askotan.

Mie1 Anjel Arana J.J. Petrikorena
42-44


GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika tradTrikitixaTrikitilariIMUNTZOET2
PertsonaiazIMUNTZOET2
EgileezARANA3Kultura
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da

Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.


Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari

1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]


2025-05-30 | Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia

Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]


Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak

EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.


Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak

Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.


AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas

Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.


2025-05-30 | ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon

Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.


Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk

Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.


Bunkerretik ihes egiteko manifestua

Heriotzak Eduardo du izena

  • Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
  • Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
  • Noiz: Maiatzaren 23an.

-------------------------------------------------------------

Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]


2025-05-30 | ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...

Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]


Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera

Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]


Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k

AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”

Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]


CAF Palestinan eraikitzen ari den trenbidearen bigarren fasea hasi izana salatu dute

Okupatutako Jerusalemgo Ekintza Nazional eta Zibileko batzordeak jakinarazi du trenaren bigarren fasearen hasiera, eta gaitzetsi egin du kokalekuen arteko komunikazioa indartzea duelako helburu. Zisjordanian 22 kokaleku berri ezarriko dituela adierazi du Israelek.  


Eguneraketa berriak daude