Alderdi nazionalista galesak oso zaila du Thatcher egonik boterean"


1990ko urriaren 28an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Cennard Davies eta Chris Rees, Galeseko ordezkariei elkarrizketa
Cennard Davies eta Chris Rees, Galeseko bi ordezkarirekin solasean
Alderdi nazionalista galesak oso zaila du Thatcher egonik boterean"
Galesen helduen alfabetazio lanetan aritzen da Cennard Davies eta Chris Rees. Bertako inguru nazionalistetan eta herri aldizkarietako sarean ere murgilduta dabiltza biak. EKBk gonbidatuta, hizkuntza minorizatuak dituzten zenbait naziotako partaiderekin batera Euskal Herrian izan ditugu biak egun batzuz, eta haiekin mintzatzeko aukera izan dugu.
ARGIA. Laboristen eta kontserbatzaileak hauteskundeetarainoko lasterketa daude juda Erresuma Batuan, nola dago Galesen indarren jokoa, Plaid Cymru alderdi nazionalista barne?
CENNARD DAVIES Galesek hogeitamazortzi ordezkari ditu Londreseko parlamentuan, eta horietarik hiru dira nazionalistak, beste zortzi kontserbatzaileak eta beste guztiak laboristak dira. Alderdi Laborista oso errotuta dago Galeser Proportziotan herrialde osoan botoen 8% dute nazionalistek, baina inoiz izan duten garaiena %1 3koa izan zen, aurreko hauteskunde europarretan, 1985an.
A. Laboristak arduratzen al dira Galesen hizkuntzaren arazoari buruz?
CHRIS REES. ez dut uste. Hemengo PSOEren jarreraren oso antzekoa dutelakoan nago, jarrera ahotza". Badaude laboristen artean hizkuntza galesaren entusiastak, baina gehiengoari bost axola dio, aurkako jarrera ez badute beharbada.
DAVIES. Ez da erreza pronostikoa egitea. Baina oso zaila da Plaid Cymrurentzat aurrera egitea boterean Thatcher-en Alderdi Kontserbatzailea dagoenea, izan ere, galesa herri anti-kontserbatzailea da eta orain, beraz, garrantzitsua zera da, haiek boteretik kentzea, eta ondorioz gora egiten du laboristen aldeko botoak.
REES. Aldiz, laboristak daudenean gobernuan, alderdi nazionalista bilakatzen da oposizio naturala eta gora egiten du. Edozein modutan kontserbatzaileak zona oso anglofonoetan kokatzen dira Galesen, mugan eta kostaldean bereziki.
A. Alde kulturala ukituz, ze status du galesak hezkuntzan?
DAVIES. Segun eta zein eskualdetan. Galeseko iparmendebaldean eskoletako hezkuntza medio arrunta galesa da. Bestetik, aurtengo ikasturtetik aurrera Galeseko haur orok eskola orotan hizkuntza ikasi behar du ikasgai bezala, paperean behintzat. Horretaz gain, hego eta iparrekialdeko inguru anglofonoetan badauzkagu eskolak osoki galesez, hemengo ikastolen modukoak.
REES. Eresuma Batuan hezkuntza nola dagoen ulertzeko, jakin behar duzu administrazio lokalak paper handia jokatzen duela hezkuntza politikan, ez dago gehiegizko kontrol zentralik, tokian tokiko aldaketetarako eremua badago. Beraz, galesak indarra duen tokietan administrazio lokala bera ere arduratuta dago eta hobeto dago hezkuntzaren egoera.
A. Galesa irakaskuntzan derrigorrezkoa egiten duen arau berri honekin arazoak daude, irakasle falta edo, ezta?
REES. Irakaslegoari arreta gutxi eskaini izan zaio, eta ez da Galeseko arazo soila, ekonomikoa baizik. Irakasleek ez dute ondo irabazten, beste lanbide batzurekin gonbaratuz, eta askok irakasteari utzi kio azken aldian. Arazoa daukagu: galesa hedatzen ari da hezkuntzan, baina gero eta irakasle gutxiago dago.
DAVIES. Bizimoduaren zenbait arlotan galesa hedatzen ari da, adibidez media delakoetan, irratia eta telebistan hazten ari dira.
A. Optimistak zarete orduan hizkuntzaren etorkizunari buruz?
REES. Hiztunen kopurua atzeraka doa, egia esanda. Baina inoiz ez bezala terrenoa irabazten ari gara, bi norabidetako mugimendua da.
DAVIES. Hiztunen piramidean aldaketa ere nabari da. Orain jende gazte gehiago dago galesa mintzatzen eta lehen, ordea, zahar asko eta gazte gutxi.
REES. Bestalde, Galesen orain dugun oso problema larria galesa hitzegiten den eskualdetara inmigrazioa da, arazo sozial eta ekonomikoak ere sortzen ari bait da. Etxebizitza oso garesti dago Ingalaterran eta merke ostera Galesn. Ordean, ingselesak etxea saldu han eta geuregana datoz, etxea merke erosi eta negozioetan inbertizen dute. Era horretan, dendak eta beste zerbitzu publiko asko ingelesen esku gelditzen ari dira maiz, eta arazo linguistikoa bilakatzen ari da hau.
Luis Fernandez
"Galesa hitzegiten den eskualdeetara ingelesen inmigrazioa problema larria bilakatzen ari da".
"Cennard Daviesen esanetara, hiztunen piramidea aldatu egin da, orain gazte jendea gehiago mintzatzen bait da galesez".
20-21

Gaiez\Politika\Nazioartea\Estatuak/Na\GALES
Gaiez\Hizkuntza\Galesa
Pertsonaiaz\DAVIES1
Pertsonaiaz\REES1
Egileez\FERNANDEZ3\Politika

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude